ERDI AROAREN HASIERA. DBH2

Erdi Aroaren hasiera

Germaniarrak, bizantziarrak eta musulmanak

Erdi Aroa. Etapak eta zibilizazioak

Erdi Aroaren hasiera eta aldiak III. mendetik aurrera, Erromatar Inperioan hainbat germaniar herri sartu Ordura arte Rhin eta Danubio ibaien mugen beste aldean zeuden Teodosio enperadoreak hobeto defendatzeko inperioa bitan banandu - Mendebaldeko Erromatar Inperioa: Erroma - Ekialdeko Erromatar Inperioa: Konstantinopla

Info

Orduz geroztik, inperio bakoitzak bere ibilbidea egin zuen Mendebaldeko Erromatar Inperioa: germaniar herriek inbaditu zuten eta lurraldea hainbat germaniar herritan zatitu Ekialdeko Erromatar Inperioa: Bizantziar Inperio, 1453. urtera arte iraun zuen, turkiarrek Konstantinopla konkistatu

Info

Erdi Aroa: 476-1453 Historialari batzuek esaten dute 1492. urtera arte Goi Erdi Aroa: V.mendetik X.mendera Erdi Aro Klasikoa: XI.-XIII. mendera Behe Erdi Aroa: XIV.-XV. mendera

Info

Erdi Aroko zibilizazioak

3 zibilizazio:- Bizantziar Inperioa: Greziako hizkuntza eta kultura hartu. Kristautasun ortodoxoa (ez zuelako onartu Erromako aita santuaren nagusitasuna). -Kristautasun latindarrak: Mendebaldeko Erromatar Inperio zaharrean erresumak elkartu ziren (bisigodoak, frankoak). Erlijio kristau katolikoa (aita santuaren agintea onartzen zutelako). Sistema feudala. Monarkia feudala.

Islama VI. mendean: Mahomaren predikazio ondorioz sortutako erlijio berria. Musulmanak. Hauek Bizantziar Inperioaren eta Mendebaldeko Erromatar Inperio zaharraren lurraldeen zati bat konkistatu. Zibilizazio berri bat sortu zuten Mendebaldearen eta Ekialdearen artean eta kristautasunaren batasuna apurtu

BIZANTZIAR INPERIOA (I). EZAUGARRI NAGUSIAK

Historiaren bilakaeraHasieran, Bizantziar Inperioa: Balkanak, Grezia, Asia Txikia, Siria eta Egipto VI. mendean: Justiniano I.ak Erromatar Inperioaren antzinako batasuna lortu nahi izan zuen. Hainbat lurralde konkistatu zituen. Baina hil zenean, konkistak galdu zituen.

VII. mendean: musulmanek Siria, Palestina eta Egipto konkistatu zituen.XI. mendearen erdialdetik aurrera: Krisialdi sakona. Turkiarrek konstantinopla konkistatu. Bizantziar Inperioa amaitu 1453

Gobernua eta administrazioaGobernua: Bizantziar Inperioa enperadorearen ardura. Enperadorea aginte osoa. Legea: erromatar zuzenbidea hartu eta eguneratu. Funtzionario asko. Administrazioa: buruzagi politiko eta militarra. Probintzietan lehorreko armadaren zalditeriak eta itsasoko armada

Bizantzioko ekonomia Nekazaritzan oinarrituta. Latifundioak: Nobleenak eta monasterioenak ziren eta zerbitzariek lantzen zituzten. Eskulangintza: luxuzko produktuak Merkataritza:kokaleku estrategikoa, Mediterraneoaren eta Itsaso Beltzaren artean. Txinako zetak, Indiako espeziak, bolia (marfila), perlak...

BIZANTZIAR INPERIOA (II). GIZARTEA ETA ARTEA

Bizantzioko gizarteaGizartea 3 mailatan antolatuta:

• Goi-maila: aristrokrazia eta Elizako goi-karguak. Latifundio handiak zituzten, postu garrantzitsuak gobernuan eta administrazioan.
• Erdi-maila: gainerako kleroa, Estatuko funtzionarioak, merkatari aberatsak eta nekazari libreak.
• Maila-baxuena: zerbitzariak eta esklabuak.

Eliza eta haren arazoakEliza eragin handia, koroa jartzen zion enperadoreari. Jabetza handiak. Gizartearen espiritua kontrolatzen zuen.2 arazo handiei aurre egin:

• Borroka ikonoklasta. Enperadoreek debekatu egin zuten irudi sakratuak edo ikonoak gurtzea (adoratzea). Helburua: monasterioen boterea murriztea eta bere ondasunak bereganatzea. Azkenean, irudiak gurtzeko eskubidea irabazi.
• Ekialdeko Zisma: konstantinoplako patriarkak eta Erromako aita santuak borrokatu zuten kristau-herriaren gaineko nagusitasuna izateko. Liskar hori amaitu zen Mendebaldeko eta Ekialdeko elizak banandu zirenean.Ekialdeko eliza: Eliza Ortodoxo, Ekialdeko Europan zehar hedatu.

Bizantzioko artea Arkitektura. Eraikin nagusia: Eliza. Material pobreak (adreiluak)

Petxina-gaineko Kupulak

Elementu sustentatzaileak

Kanoi-ganga Ertz-ganga

Erdi-puntako arkua

Horma-bularrak

Zutabeak

Sabaiak

Estalki-lauak (egurrezkoak)

Gangak (adreiluzkoak)

Oinplano: laukizuzenak, karratuak, oktogonalak edo greziar gurutzearen formakoak.

Konstantinoplako Santa Sofia basilika

Ravennako San Vital eliza

Mosaikoak: elizen barrualdeko hormak eta kupulak mosaikoekin apaintzen zituzten

Ikonoak: irudi erlijiosoak. Egurrezko taula gainean margotuta. Urre koloreak

GERMANIAR ERRESUMAKFRANKOAK ETA INPERIO KAROLINGIOA

Frankoak Rhin ibai zeharkatu ondoren, Galiako erromatar probintziako iparraldean kokatu. Historiaren bilakaera. Erresumatik inperiora (Pepin Laburraren semea) Karlomagnok mendebaldeko Erromatar Inperioa berrezarri nahi: Italiako lonbardia, Europa erdialdea eta Alemaniako lurrak konkistatu. Karlomagno enperadorea aldarrikatu (800-843) Luis I.a Errukitsuak inperioa banandu semeen artean

Karolingiarren bizimoduaInperioko gobernua enperadorearen esku, kristautasunaren defendatzailea izan zenAdministrazioa: konderritan (kondeek zuzenduta) eta markatan (mugako defentsarako probintziak, markesek zuzenduta) banatu.

• Ekonomia: nekazaritzan oinarrituta. Latifundioak: aristokraziarenak eta Elizarenak (zerealak, abeltzaintza, frituak, ehiza)
• Hiriko jarduerak behera. Eskulangintza latifundioetan (ehunak, erramientak...). Luxuzko produktuak behera.
• Gizartea 3 mailatan: Elizako nobleek eta goi-karguak goi-maila. Lurrak zituzten eta gobernuan eta administrazioan lan. Pertsona libreak (baserritarrak, eskulangileak eta merkatariak). Zerbitzariak (esklaboak).

Kultura eta arteaIKarlomagnoren errezumak pizkundea ekarri zuen kulturan: Berpizkunde karolinjioa Akisgranen: Eskola Palatinoa (Alcuino Yorkekoa). Arkitekturan: jauregiak, elizak eta monasterioak. Akisgrango Jauregiko kapera.

Eskultura gutxi Lan txikiak: erlikia-ontziak eta kutxatilak. Miniaturak.

Lorem ipsum dolor

Consectetur adipiscing elit

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt.

• Lorem ipsum dolor sit amet.
• Consectetur adipiscing elit.
• Sed do eiusmod tempor incididunt ut.
• Labore et dolore magna aliqua.

Lorem ipsum dolor sit

Lorem ipsum dolor

Consectetur adipiscing elit

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt.

• Lorem ipsum dolor sit amet.
• Consectetur adipiscing elit.
• Sed do eiusmod tempor incididunt ut.
• Labore et dolore magna aliqua.

Lorem ipsum dolor sit

Lorem ipsum dolor

Consectetur adipiscing elit

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt.

• Lorem ipsum dolor sit amet.
• Consectetur adipiscing elit.
• Sed do eiusmod tempor incididunt ut.
• Labore et dolore magna aliqua.

Lorem ipsum dolor sit