GURE GA

Gure garuna

Zer da garuna?

ENZEFALOA

GARUNAREN ATALAK

NERBIO SISTEMA ZENTRALA

NEURONAREN ATALAK

Aurkibidea

GARUNAREN HEMISFERIOAK

GARUNA SORTZEA

HORMONAK

INFORMAZIOA KUDEATZEA

EMOZIOAK

GARUNAREN GARRANTZIA

Zer da garuna?

Garuna edo enzefaloa gorputzaren aginte zentroa da. Egiten, pentsatzen eta sentitzen dugun guztia kontrolatzen duena.

• Nor garen.
• Nola pentsatzen dugun.
• Sentitzen duguna.

Seinale elektrikoen bidez elkarren artean komunikatzen diren neurona izeneko milioika zelula txikiz osatuta dago.

ENZEFALOA

Entzefaloa buru barruan dagoen organo bat da, eta gizaki baten funtzio guztiak kontrolatzen ditu. Garuna edo enzefaloa hiru atal nagusik osatzen dute: burminak (garuna), enbor enzefalikoak eta zerebeloak. Gorputzeko organoetatik, garuna da oxigeno gehien kontsumitzen duena; muskuluek ez bezala, O2 ezin dutelako gorde. 1,5kg-ko pisua du. Jaiotzerakoan garuna oso garatuta dago (¼) baina ez erabat.

Gorputz kailukara

Lorem ipsum dolor sit amet consectetur auri.

Talamoa

Lorem ipsum dolor sit amet consectetur auri.

Garun azala

Hipotalamoa

Lorem ipsum dolor sit amet consectetur auri.

Zerebeloa

Hipokanpoa

Bizkarrezur - muina

Guruin pituitarioa

Enbor enzefalikoa

Amigdala

Amigdala

GarunAREN ATALAK

Dentrita

Axoiaren terminala

Ranvier-en noduloa

Gorputz zelularra

Schwan-en zelula

Axoia

Mielina

Nukleoa

NEURONAREN ATALAK

SINAPSIA

10 edo 15 edo 20

ESTIMULUAK

F I I

Elkartze-legea

GARUNA SORTZEA

%50 GENETIKA

%50 INGURUA

Jaiotzean, garuna %23an sortua dago.

GARUNA SORTZEA II

LOBULO FRONTALA

GORANZKO GARUNA

BEHERAZKO GARUNA

0tik 6-8 urte arte, garuna %84an sortzen da.

MUINA

INFORMAZIOA KUDEATZEA

SARRERA: Kanpo-zentzumenak .

IRTEERA: Motrizitate lodia Motrizitate fina Hizkuntza .

Ikusmena Entzumena Ukimena Dastamena Usaimena

Garuna

IRTEERA ARRAKASTATSUA.

KANTITATEA KANTITATEA KANTITATEA

Garunera sartzen den %90etik, %10a irteten da.

Barruko-zentzumenak: Vestibularra Propiozeptiboa Kinestesikoa .

Gero eta gehio estimulatuz, irteera gehiago.

Area motorra (Mugimendua)

Ukimenaren alderdia

Erdiko sakonunea

Lobulo parietala

Lobulo frontala

Ikusmenaren alderdia

Hizketa -zentroa

Usaimenaren alderdia

Lobulo okzipitala

Entzumenaren alderdia

Dastamenaren alderdia

Lobulo tenporala

NERBIO SISTEMA ZENTRALA

ESKUINEKO HEMISFERIOA

• Sorkuntza
• Emozioak
• Erritmoa
• Espaziala
• Sentimentala

EZKERREKO HEMISFERIOA

• Matematika
• Logika
• Arrazoia
• Irakurmena
• Idazmena

GORPUTZ KAILUKARIA

EZKERRA

ESKUINA

GARUNAREN HEMISFERIOAK

HORMONAK

KORTISOL

DOPAMINA

OXITOZINA

SEROTONINA

Gaizkiegona Estresa

Plazerra

Lasaitasuna

Zoriontasuna

EMOZIOAK

Oso garrantzitsua da emozioak kudeatu eta sentitzea. Nola gaude? Zer sentitzen dugu? Emozioak kudeatzen irakatsi eta ikasi behar da, hauek asko dutelako zerikusia zure ongizatean. Emozioen kudeaketa txar batek frustrazioa dakar. Limiteak jartzea ona da, honek garuna indartzen baitu. Itxaronaldiak ere egon behar dira, eta bapateko gauzak atzeratu behar ditugu, esaterako... mugikorra. Beldurrarekin kortisola igotzen da eta 6-8 ordutan gelditzen da, baina besarkada batek, esaterako, edota hautxo bati titia emateak, oxitozina sortu eta kortisola jeisten du. Oxitozina indartu egiten da besarkadekin, enpatiarekin, begietara begiratuz eta entzuten, distrakziorik gabe, esaterako, mugikorra aurrean izan gabe. Entzuten zaitut eta ez zaitut epaitzen, zure ondoan nago, ilusioz betetzen nau kontatzen didazunak. Gaixotasunetan denak eragina du baina kortisol asko izateak gaixotasunak areagotzen ditu.

GARUNAREN GARRANTZIA

Garunak indar handia du gugan, eta barrutik dena aldatzeko gaitasuna du.Pentsatzen duzun guztiak gorputzean eragina du. Pentsamendu sinple batek:

• Pankreas-a (janaria txikitzeko eta azukre maila kontrolatzeko likido bat sortzen duena) hasi da hormonak botatzen.
• Garunak neurotrasmisore asko askatu ditu (garunaren mezulariak zerbait egiteko)
• Bazoa eta timoa (zelula zaharrak berritzen dutenek) hasi dira lanean sistema inmunologikoan aldaketak egiteko
• Gibela hasi da enzimak sortzen.
• Bihotza azkartu da.
• Birikek bereedukiera aldatu dute.
• Izerdia eskuetaara heldu da

Hau dena, pentsamendu sinple batekin. Gauza polit eta onak pentsatu behar ditugu. Ilusioak neuronak sortzen ditu eta haien arteko konexioak hobetzen ditu.

ESKERRIK ASKO

ZEREBELOA

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

AMIGDALA

Superbizitza eta emozioak.

HIPOKANPOA

Memoria.

Enbor enzefalikoa

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

HIPOKANPOA

Memoria.

AMIGDALA

Superbizitza eta emozioak.

HIPOKANPOA

Memoria.

Enbor enzefalikoa

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

TALAMOA

Kanpotik datozen estimulu edo informazio guztiak antolatzen ditu gora bidali baino lehen.

HIPOTALAMOA

Egarria, loa, gosea, homostasis; honek kortisola sortzen du.

TALAMOA

Kanpotik datozen estimulu edo informazio guztiak antolatzen ditu gora bidali baino lehen.

HIPOTALAMOA

Egarria, loa, gosea, homostasis; honek kortisola sortzen du.

BURMUINA

Enzefaloaren zati handiena da eta pentsamendua, ikasketa, jolasa, emozioak, hitz egitea, irakurtzea, nahita egiten ditugun mugimenduak… dena kontrolatzen du.

AMIGDALA

Superbizitza eta emozioak.

ZEREBELOA

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

TALAMOA

Kanpotik datozen estimulu edo informazio guztiak antolatzen ditu gora bidali baino lehen.

Enbor enzefalikoa

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

ZEREBELOA

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

ZEREBELOA

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

ENBOR ENZEFALIKOA

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

HIPOTALAMOA

Egarria, loa, gosea, homostasis; honek kortisola sortzen du.