GURE GA

Gure garuna

EMOZIOAK

Aurkibidea

GARUNAREN GARRANTZIA

HORMONAK

GARUNAREN HEMISFERIOAK

NERBIO SISTEMA ZENTRALA

INFORMAZIOA KUDEATZEA

GARUNA SORTZEA

NEURONAREN ATALAK

GARUNAREN ATALAK

ENZEFALOA

Zer da garuna?

Garuna edo enzefaloa gorputzaren aginte zentroa da. Egiten, pentsatzen eta sentitzen dugun guztia kontrolatzen duena.

• Nor garen.
• Nola pentsatzen dugun.
• Sentitzen duguna.

Seinale elektrikoen bidez elkarren artean komunikatzen diren neurona izeneko milioika zelula txikiz osatuta dago.

Zer da garuna?

Entzefaloa buru barruan dagoen organo bat da, eta gizaki baten funtzio guztiak kontrolatzen ditu. Garuna edo enzefaloa hiru atal nagusik osatzen dute: burminak (garuna), enbor enzefalikoak eta zerebeloak. Gorputzeko organoetatik, garuna da oxigeno gehien kontsumitzen duena; muskuluek ez bezala, O2 ezin dutelako gorde. 1,5kg-ko pisua du. Jaiotzerakoan garuna oso garatuta dago (¼) baina ez erabat.

ENZEFALOA

Enbor enzefalikoa

Amigdala

Amigdala

Bizkarrezur - muina

Zerebeloa

Lorem ipsum dolor sit amet consectetur auri.

Garun azala

Lorem ipsum dolor sit amet consectetur auri.

Gorputz kailukara

Guruin pituitarioa

Hipotalamoa

Hipokanpoa

Talamoa

Lorem ipsum dolor sit amet consectetur auri.

GarunAREN ATALAK

Axoiaren terminala

Ranvier-en noduloa

Dentrita

Nukleoa

Axoia

Schwan-en zelula

Gorputz zelularra

Mielina

NEURONAREN ATALAK

10 edo 15 edo 20

F I I

Elkartze-legea

ESTIMULUAK

SINAPSIA

%50 INGURUA

%50 GENETIKA

Jaiotzean, garuna %23an sortua dago.

GARUNA SORTZEA

BEHERAZKO GARUNA

GORANZKO GARUNA

LOBULO FRONTALA

MUINA

0tik 6-8 urte arte, garuna %84an sortzen da.

GARUNA SORTZEA II

Gero eta gehio estimulatuz, irteera gehiago.

Garunera sartzen den %90etik, %10a irteten da.

IRTEERA ARRAKASTATSUA.

IRTEERA: Motrizitate lodia Motrizitate fina Hizkuntza .

Barruko-zentzumenak: Vestibularra Propiozeptiboa Kinestesikoa .

KANTITATEA KANTITATEA KANTITATEA

Ikusmena Entzumena Ukimena Dastamena Usaimena

SARRERA: Kanpo-zentzumenak .

Garuna

INFORMAZIOA KUDEATZEA

Erdiko sakonunea

Lobulo frontala

Lobulo parietala

Lobulo tenporala

Lobulo okzipitala

Usaimenaren alderdia

Ikusmenaren alderdia

Entzumenaren alderdia

Dastamenaren alderdia

Ukimenaren alderdia

Area motorra (Mugimendua)

Hizketa -zentroa

NERBIO SISTEMA ZENTRALA

EZKERREKO HEMISFERIOA

• Matematika
• Logika
• Arrazoia
• Irakurmena
• Idazmena

ESKUINEKO HEMISFERIOA

• Sorkuntza
• Emozioak
• Erritmoa
• Espaziala
• Sentimentala

GORPUTZ KAILUKARIA

ESKUINA

EZKERRA

GARUNAREN HEMISFERIOAK

Gaizkiegona Estresa

Lasaitasuna

Zoriontasuna

DOPAMINA

SEROTONINA

OXITOZINA

KORTISOL

Plazerra

HORMONAK

Oso garrantzitsua da emozioak kudeatu eta sentitzea. Nola gaude? Zer sentitzen dugu? Emozioak kudeatzen irakatsi eta ikasi behar da, hauek asko dutelako zerikusia zure ongizatean. Emozioen kudeaketa txar batek frustrazioa dakar. Limiteak jartzea ona da, honek garuna indartzen baitu. Itxaronaldiak ere egon behar dira, eta bapateko gauzak atzeratu behar ditugu, esaterako... mugikorra. Beldurrarekin kortisola igotzen da eta 6-8 ordutan gelditzen da, baina besarkada batek, esaterako, edota hautxo bati titia emateak, oxitozina sortu eta kortisola jeisten du. Oxitozina indartu egiten da besarkadekin, enpatiarekin, begietara begiratuz eta entzuten, distrakziorik gabe, esaterako, mugikorra aurrean izan gabe. Entzuten zaitut eta ez zaitut epaitzen, zure ondoan nago, ilusioz betetzen nau kontatzen didazunak. Gaixotasunetan denak eragina du baina kortisol asko izateak gaixotasunak areagotzen ditu.

EMOZIOAK

Garunak indar handia du gugan, eta barrutik dena aldatzeko gaitasuna du.Pentsatzen duzun guztiak gorputzean eragina du. Pentsamendu sinple batek:

• Pankreas-a (janaria txikitzeko eta azukre maila kontrolatzeko likido bat sortzen duena) hasi da hormonak botatzen.
• Garunak neurotrasmisore asko askatu ditu (garunaren mezulariak zerbait egiteko)
• Bazoa eta timoa (zelula zaharrak berritzen dutenek) hasi dira lanean sistema inmunologikoan aldaketak egiteko
• Gibela hasi da enzimak sortzen.
• Bihotza azkartu da.
• Birikek bereedukiera aldatu dute.
• Izerdia eskuetaara heldu da

Hau dena, pentsamendu sinple batekin. Gauza polit eta onak pentsatu behar ditugu. Ilusioak neuronak sortzen ditu eta haien arteko konexioak hobetzen ditu.

GARUNAREN GARRANTZIA

ESKERRIK ASKO

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

ZEREBELOA

Superbizitza eta emozioak.

AMIGDALA

Memoria.

HIPOKANPOA

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

Enbor enzefalikoa

Memoria.

HIPOKANPOA

Superbizitza eta emozioak.

AMIGDALA

Memoria.

HIPOKANPOA

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

Enbor enzefalikoa

Kanpotik datozen estimulu edo informazio guztiak antolatzen ditu gora bidali baino lehen.

TALAMOA

Egarria, loa, gosea, homostasis; honek kortisola sortzen du.

HIPOTALAMOA

Kanpotik datozen estimulu edo informazio guztiak antolatzen ditu gora bidali baino lehen.

TALAMOA

Egarria, loa, gosea, homostasis; honek kortisola sortzen du.

HIPOTALAMOA

Enzefaloaren zati handiena da eta pentsamendua, ikasketa, jolasa, emozioak, hitz egitea, irakurtzea, nahita egiten ditugun mugimenduak… dena kontrolatzen du.

BURMUINA

Superbizitza eta emozioak.

AMIGDALA

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

ZEREBELOA

Kanpotik datozen estimulu edo informazio guztiak antolatzen ditu gora bidali baino lehen.

TALAMOA

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

Enbor enzefalikoa

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

ZEREBELOA

Motrizitate fina kontrolatzen du, oreka eta postura.

ZEREBELOA

Komunikazio bidea da, garuna, nerbioak eta bizkar hezur muina elkartzen ditu. Arnasketa eta taupadak hemen daude.

ENBOR ENZEFALIKOA

Egarria, loa, gosea, homostasis; honek kortisola sortzen du.

HIPOTALAMOA