3.Laborategiko praktika. TIRO HORIZONTALARI BURUZKO GALILEO-HIPOTESIA

3.Laborategiko praktika

TIRO HORIZONTALARI BURUZKO GALILEO-HIPOTESIA

"3.Laborategiko praktika: TIRO HORIZONTALARI BURUZKO GALILEO-HIPOTESIA " © 2025 by Maite Retegi Ormazabal is licensed under CC BY-NC-SA 4.0

AURKIBIDEA

1. Helburuak.

2. Oinarri teorikoak.

3. Materiala

4. Prozedura

5. Kalkuluak

6. Txostenean jaso beharrekoa

7. Hausnartu eta erantzun

1. HELBURUAK

Jaurtigaien jaurtiketari buruzko Galileoren hipotesiak, tiro horizontalari aplikatuta, mugimendu horizontal eta bertikalen ekuazio bana idazteko aukera ematen du. Ekuazio horietatik abiatuta, honako adierazpen hau ondorioztatzen da, irismenak (xmax) eta jaurtiketa-abiadura horizontal bakoitzerako h altuerak (v0) lotzen dituena: Esperimentu honetan proposatzen dugun esperimentuak Galileoren hipotesia baieztatuko du.

2. OINARRI TEORIKOAK

Galileoren ekarpenik handienetako bat jaurtigaien ibilbide parabolikoa zehaztea izan zen, elkarren artean independenteak izan ziren bi mugimendu teoriko osatuz. "Diálogos sobre los dos grandes sistemas del mundo, ptolemaico y copernicano" (1632) lanean honako hipotesi hau formulatu zuen: "Badakigu plano baten gainean egingo den mugimendua uniformea eta betierekoa izango dela, planoa infinituraino luzatzen bada. Aitzitik, planoa mugatua bada higikariak planoaren muturrera iritsi eta aurrera jarraitzen duenean, beheranzko joera hori gehituko dio aurreko mugimendu uniforme eta agortezinari, grabitatearen ondorioz. Horrela, beheranzko higidura berez bizkorra sortzen da. Higidura mota honi nik proiekzioa deitzen diot eta bere propietateetako batzuk frogatu behar ditugu, horietako lehena honako proposizio hau delarik: Higidura horizontal eta uniforme batez eta berez azeleratua den beheranzko higidura batez osatutako higiduraz mugitzen den jaurtigaiak, mugimendu honetan lerro erdi-paraboliko bat deskribatzen du "

3. materiala

1. Plano parabolikoa

2. Esfera metalikoak

3. Kaxak

4. Kronometroa

5. Erretilua hondarrarekin

6. Sentsoreak , kontsola eta tabletak

lorem ipsum

4. PROZEDURA

Bolatxo baten jaurtiketa horizontalak hainbat altueratik egin behar dira (denak hasierako abiadura berarekin), eta, dagozkien irismenak neurtu ondoren, h eta (xmax )2-ren arteko zatidura konstantea den egiaztatu behar da. Jaurtiketaren hasierako abiadura horizontala beti berdina izan dadin, plano inklinatu bat edo arrapala bat erabiliko da, eta bertatik bolatxoa askatuko da, beti posizio berean jarriz. Arrapala hori plataforma horizontal baten gainean finkatuko da, beti leku berean. Altuera aldakorra lortzeko, plataforma mugitu egin daiteke. Hainbat objektu ere erabil daitezke, hala nola tamaina bereko kutxa zurrunak, eta bata bestearen gainean pilatuta. Beste aukera bat da jaurtiketa-plataformaren altuera finko mantentzea eta bolatxoaren inpaktua jasotzeko prestatutako beste plataforma baten altuera aldatzen joatea.

Azkenik, irismenak neurtzeko, kalko-paper bat erabil daiteke paper zuri edo milimetratu baten gainean, eta hori erretiluan jarri. Erretilu horretan hondar-geruza mehe bat ere bota daiteke, bolak marka garbi bat utz dezan, haren gainean talka egitean. Hirugarren aukera bolatxoa klarionarekin margotzea da, lurraren kontra talka egiten duenean marka bat utz dezan. Oro har, jaurtiketa bakoitza (altuera jakin batetik) hainbat aldiz egitea komeni da, eta bolatxoaren inpaktu-seinaleak puntu desberdinetan badaude, batez besteko balioa hartuko dugu irismenaren balio adierazgarritzat.

lorem ipsum

5. EMAITZAK

a) Egin ezazu taula bat emaitzak adieraziz b) Eraiki y=f(x) eta y=f (x2) grafikoak kalkulu-orri bat erabiliz. c) Txertatu esperimentuaren irudiak

6. HAUSNARTU ETA ERANTZUN

1. Zer gertatuko litzateke airearen erresistentzia kontuan hartuko bagenu? Nola aldatuko litzateke ibilbidea?
2. Zergatik esan daiteke mugimendu bertikala eta horizontala independenteak direla?
3. Zein da abiadura horizontala mantentzen den arrazoi fisikoa?
4. Zer frogatzen du esperimentuak Galileo-ren hipotesiaren alde edo kontra?
5. Zein da grabitatearen papera tiro horizontalaren ibilbidean?
6. Zer errore mota egon daitezke praktikan? Nola eragin diezaiokete emaitzei?
7. Zer gertatuko litzateke hasierako abiadura horizontala handituko bagenu? Nola aldatuko litzateke distantzia horizontala?
8. Zein baldintzatan ez litzateke aplikagarria izango Galileo-ren hipotesia?

FISIKA-KIMIKA MINTEGIA