maitsal

nATIONAL GEOGRAPHIC PRESENTS...

SALBURUAKO PARKEA!

5. mailaNATURA, GIZARTE ETA KULTURA INGURUNEAREN EZAGUTZA

Egilea: Maitane Tejado Alsua

METODOLOGÍA

JUSTIFICACIÓN Y CONTEXTUALIZACIÓN

ARGUMENTACIÓN CURRICULAR

RESPUESTA A LA DIVERSIDAD

SECUENCIA DE ACTIVIDADES

EVALUACIÓN

PERFIL DE SALIDA: COMPETENCIAS CLAVE Y DESCRIPTORES OPERATIVOS

COMPETENCIAS ESPECÍFICAS

OBJETIVOS DE ETAPA

CRITERIOS DE EVALUACIÓN

SABERES BÁSICOS

SITUACIÓN DE APRENDIZAJE actividades

EVALUACIÓN

La evaluación del alumnado será global, continua y formativa, y tendrá en cuenta el grado de desarrollo de las competencias clave.(Decreto 77/2023, art. 31)

instrumentos y herramientas

" Evaluar siempre, calificar solo cuando el alumnado esté preparado "

CALIFICACIÓN

Se expresará de acuerdo a la normativa en INSUFICIENTE, SUFICIENTE, BIEN, NOTABLE, SOBRESALIENTE

criterios de evaluación

niveles mínimos de logro

indicadores de logro

pRINCIPIOS METODOLÓGICOS

METODOLOGÍA ACTIVA: alumnado protagonista, docente guía... INCLUSIVIDAD PLURILINGÜISMO DESDE EL EJE DEL EUSKERA COEDUCACIÓN EVALUACIÓN FORMATIVA Y FORMADORA USO DE TICS APRENDER A APRENDER SUSCITAR MOTIVACIÓN E INTERÉS

metodología

TRABAJO COOPERATIVO

Tríada cooperativa:

1. Interdependencia positiva
2. Equidad participativa
3. Responsabilidad individual

Grupos heterogéneos establecidos una vez por trimestre: Puede ayudar + Necesita ayuda + el resto Técnicas: 1,2,4 , lápices al centro , folio giratorio...

APRENDIZAJE BASADO EN PROYECTOS

Nuestra principal metodología activa, será el Aprendizaje Basado en Proyectos , trabajando en su desarrollo, estrategias y técnicas del Aprendizaje Cooperativo.

diseño universal del aprendizaje

PRINCIPIOS: 1.- Proporcionar múltiples formas de representación 2.- Proporcionar múltiples formas de acción y expresión 3.- Proporcionar múltiples formas de implicación

ORGANIZACIÓN ESPACIAL, TEMPORAL Y DEL TRABAJO POR PROYECTOS

• Gran grupo: exposiciones, reto...
• Individual: exámenes, autoevaluaciones...
• Grupo cooperativo: diferentes actividades haciendo uso de técnicas cooperativas...

Dependiendo de la actividad, situación....

recursos

- Digitales:➢ Para realizar organizadores gráficos y presentaciones: Canva y Genially➢ Búsqueda de información: Wikipedia, Txikipedia, YouTube, National Geographic, página web del Ayuntamiento…➢ Fichas interactivas: liveworksheets➢ Cuestionario: Quizizz- Analógicos:Porfolio, pizarra, material para el producto final… - Personales: Docente de apoyo ordinario en el aula y tutora - Ambientales: Humedal de Salburua

RESPUESTA A LA DIVERSIDAD

.....Ikusi.....Pentsatu.....Galdetu.....

PUNTO DE PARTIDA

1. Ezagutzen duzue horrelako dortokarik?
2. Bazenekien hauek saltzea debekatuta dagoela?
3. Zer erlazio izango du Salburuako hezegunearekin?

Espezie inbaditzaileen abandonua:

FLORIDAKO DORTOKA

Azken urteetan, espezie inbaditzaileak ugaritu egin dira munduko hainbat lekutan, gizakiek beren habitatetatik ateratzeagatik, konpainiako animaliak bezala merkaturatzeko. ZEIN DA ARAZOA? Egoerari erantzuna eman nahian, Ingurugiro Gaietarako Ikastegiak (Gasteizko jasangarritasunaren alde lan egiten duen udal erakunde autonomoak) "espezie exotiko eta inbaditzaileak goiz detektatzeko programa" bat abian jartzea erabaki du, herritarren parte-hartzea oinarri daukana. Harira, guri, 5.A-ko ikertzaileei, eskatu digute ea Salburua Parkea zaintzeko eta ezagutarazteko dokumental bat sortzen dugun, zer iruditzen zaizue?

Zer ikertuko dugu?

Zer jakin behar dugu aurretik?

EKOSISTEMAK nola ZAINDU

hondakinak degradatzeko denbora

zER da EKOSISTEMA bat?

ANIMALIA INBADITZAILEAK

FASE DE DESARROLLO

ekosistemaren osagaiak

ibilaldia antolatu

bertan ematen diren Harremanak

Salburuako izaki bizidunen informazioa bildu

FASE FINAL

dokumentala prestatu eta grabatu!

aNIMALIen sailkapena

Zer da ekosistema bat?

Ekosistema naturaren zati txiki bat da, bertan bizi diren izaki bizidunek, haien ingurune fisikoak, eta izaki bizidunek elkarren artean eta ingurunearekin dituzten elkarreraginek osatzen dutena. 1. Jarduera: sakondu gaian eta zehaztu zer ekosistema mota den Salburua, bere osagaiak zeintzuk diren...

EKOSISTEMAREN OSAGAIAK

IZAKI BIZIDUNAK (landareak eta animaliak)

• Espezieak
• Populazioa
• Komunitatea

INGURUNE FISIKOA

• Urtarra edo lehortarra
• Faktoreak edo elementuak: lurzorua, ur gazia edo geza, klima, erliebea...

= Hauek baldintzatuko dute bertako bizia.

2. Jarduera

Jadanik ekosistema bat zer den ikasi dugu, eta haren osagaiak ere. Orain, informazio hori kontuan hartuta mapa kontzeptual bat egin. Ariketa hau burutzeko, zailtasun maila hautatu ahal duzue. Animo!

1. zailtasun maila: laguntza bisualak eta idatziak

2. zailtasun maila: laguntza bisuala

3. zailtasun maila: laguntzarik gabe.

HARREMANAK. Piramide trofikoa eta elikadura-katea.

Ekosistema bateko izaki bizidunek mantenugaiak lortu behar dituzte bizirik irauteko, horiek lortzeko erabiltzen duten moduaren arabera, hiru talde trofikotan banatzen dira: -Ekoizleak: beren janaria ekoizteko gai diren organismoak dira (autotrofoak). Beren janaria fotosintesiaren bidez ekoizten dutelako. -Kontsumitzaileak: beste izaki bizidunak (landareak edo animaliak) jaten edo kontsumitzen dituzten organismoak dira; organismo heterotrofo deitzen zaie. -Deskonposatzaileak: Deskonposatzaileek landare eta animalien hilen hondakinak deskonposatzen dituzte. Prozesu horretan, mantenugaiak lurrera itzultzen dituzte, eta bertan landare berriak hazten dira. 3.Jarduera: Talde bakoitzeko bi adibide eman. 3'50'' minutuan hasi ikusten bideoa:

4. jarduera:

Animalien sailkapena: ezaugarriak

5. Jarduera

ORNODUNAK:ZER DIRA? EZAUGARRIAK:

• Barne eskeletoa....
• Azala...
• Atalak:

BI TALDE:

• Jaten dutenaren arabera...
• Ugalketaren arabera...

ORNOGABEAK: ZER DIRA? EZAUGARRIAK:

• Maskorrak...

HIRU TALDE

• Formaren arabera...
• Jaten dutenaren arabera....
• Ugalketaren arabera...

Taldeak

6. Jarduera

Nola zaindu ahal dugu ingurumena?

7. jaRDUERA: BRAINSTORMING-Aren BIDEZ proposatutAKO IDEIAK:

-Ez kutsatzea: energia berriztagarriak erabili. -Birziklatzea edo zaborra edozein lekutan ez botatzea -......

Zenbat denbora behar du zaborrak naturan deskonposatzeko?

8. JARDUERA: Osatu taula, hurrengo webgunea lagungarria izan ahal da:

ANIMALIA INBADITZAILEAK

Espezie exotiko inbaditzaileak, fauna zein landareak, gero eta arazo handiagoa bihurtzen ari dira gizarte globalizatu honetan. Bi faktorek sortu dute arazoa:

1. Dagoeneko ez dago muga naturalik, gaurko garraiobideak -itsasontziak eta hegazkinak bereziki- direla eta.
2. Klima mugak ere desagertu edo lekuz aldatu dira, berotze globala dela eta.

Bi faktore horien eraginez, gure lurraldean kanpoko espezieak agertzen hasi dira, eta ondorioak oso kaltegarriak dira: bertako espezieekin lehiatu eta haien lekua hartzen dute, populazio egonkorrak sortzen dituzte...

+info

SALBURUAN AURKITUKO DUGUN KARTELA...

Jane Goodall

BIDEOA

Nor da? Zer gustatzen zaio txikitatik? Nola ikasi zuen nahiz eta dirurik ez izan? Zein zen bere libururik gogokoena? Zein da bere berdintasunaren mezua?

+info

Jende xume askok, leku txikietan, gauza xumeak eginez, mundua alda dezake

Argudio testua

gaia: natura zaindu

Nola egin argudio testu bat?

+info

Ibilaldia egitera eta informazioa jasotzera goaz!

Non gaude? Nondik gatoz?

IBILBIDEAREN ANTOLAKETA

Vital bideak Salburuko bisitariek parkeko fauna eta landareak modu erraz eta erakargarrian ezagutu ditzaten sortu ziren. Bide hauek jarraituz, aintziren inguruetako natura-aberastasuna ezagutuko dugu.Lau ibilbide daude eta bakoitzak kolore bat du; ugaztunak berdea, hegaztienak urdina, ornogabeenak zuria eta urlehortar eta narrastienak horia. Gure artean banatuko ditugunak. Taldea izango da ibilbideko gidaria. Bisitak erraztu nahirik, parkearen barruan oinezkoen bideetan dauden panelek, azalpenak eskaintzen dituzte, zehazki, bertan bizi diren izaki bizidunena. Hori dela eta, webgunean deskargatuko ditugu mapa ezberdinak eta aldez aurretik, aukeratuko ditugu interesatzen zaizkigun panelak, egingo dugun ibilbidea mapan markatuz. Prest zaudete?

1. IBILALDI HORIA: anfibioak eta narrastiak
2. IBILADI URDINA: hegazti-fauna
3. IBILALDI ZURIA: intsektuak
4. IBILALDI BERDEA: ugaztunak

Adibidea : ibilbidea eta panela

DOKUMENTALAREN ESKEMA:

Sarrera

• Nortzuk gara?
• Zer egingo dugu?
• Non dago Salburua? Ezaugarri orokorrak: Ekosistema mota, bizi diren izaki bizidunak aipatu eta bere inguru fisikoaren ezaugarri nagusiak...

Garapena

• Aurkitu ahal ditugun izaki bizidunak...
• Sailkapena, ezaugarriak, argazkiak...

Bukaera

• Nola eta zergatik zaindu Salburua: lagungarriak izango dira aurkitutako panelak...
• Laburpen bat... animalia inbaditzaileen inguruko zerbait aipatu (panelak...)
• Zer ikasi dugu...

Proiektua bukatutzat emateko... zuen iritzia ezinbestekoa da

ZER IRUDITU ZAIZU PROIEKTUA? ARIKETAREN BAT ZAILA IZAN DA? ZEIN? JASO IZAN DUZU BEHAR IZAN DUZUN LAGUNTZA? ZER ALDATUKO ZENUKE? Emotikonoak aukeratu eta zure iritzia eman.

Mila esker!

DESCRIPTORES OPERATIVOS

CCL1: Expresa en euskara y castellano conceptos, pensamientos... de forma oral, escrita...con claridad y adecuación STEM3: Realiza de forma guiada proyectos... para generar cooperativamente un producto creativo... CPSAA5: ...utiliza estrategias de aprendizaje autorregulado y participa en procesos de auto y coevaluación... CC4: ...relaciona las acciones humanas y el entorno... CE3: crea ideas y soluciones originales... CD2: crea... contenido mediante el uso de herramientas digitales...

CONOCIMIENTO DEL MEDIO 1.- Buscar y seleccionar información... 3.- Resolver problemas a través de proyectos interdiscipilinares... 5.- Identificar características... 6.- Analizar críticamente la interacción humana en el entorno... 8.- Valorar la diversidad y la igualdad de género... ÁREAS LINGÜÍSTICAS 2-3-4-5 10.- ...convivencia democrática... MATEMÁTICAS 1.- Interpretar situaciones de la vida cotidiana proporcionando una representación matemática... 5.- Reconocer y utilizar conexiones...

5. Jarduera

1. Piramide trofikoa begiratuz, ordenatu animaliak. 2. Zer dira ekoizleak, kontsumitzaileak, deskonposatzaileak? 3. Kontsumitzaileen artean... zeintzuk dira belarjaleak, orojaleak, haragijaleak, sarraskijaleak...?

JANE GOODALL

• 2020an National Geographic kateak 'Jane Goodall: itxaropen handia' izeneko dokumentala eskaini zuen, primatologoaren alderdi aktibista, dibulgatzaile eta zientifikoa jasota. Bere lanarekin, Lehen Mundua ohartarazi du txinpantzeari eragiten dioten arriskuez eta, horren ondorioz, Afrikak dituen gaitzez.

• Goodall Advocates for Animals (Animalien Defendatzaileak) erakundeko presidentea izan zen. Ikerketa medikoan, zoologikoan, baserrietan eta kiroletan animaliak erabiltzearen aurka dagoen erakundea.

Animalia motak bi multzo nagusitan bereizten dira:

Ornodunak gorputzari eusteko barne-eskeletoa eta bizkarrezurra dituzten animaliak dira.

Ornogabeak bizkarrezurrik edo barne eskeletorik ez duten animaliak dira. Ornogabeak gaur egun bizi diren animalia espezie ia gehienak dira, %97 inguru, zientzialarien arabera.

4. Jarduera: aurreko bideoak ikusi eta laburpena bete. Gero, datu horien laguntzaz mapa kontzeptual bat egin.