Artropodos

biologia

Animalia ornogabeak

Artropodoak

julene , markel eta erika

1B

araknidoak

insektuak

krustazeoak

miriapodoak

Ezaugarriak

• Talde ugarienak
• Era guztietan bizi
• Estalki gogor (exoeskeletoa, kitinaz osatuta)
• gorputz segmentuz osatutaz:burua , toraxa eta abdomena
• Apendize artikulatua eta mugikorrak : hankak,hegoak eta antenak

hegoak

digestio-sistema

zirkulazio-sistema

burua

antenak

nerbio-sistema

sexu-organoa

trakea

hankak

burua

toraxa

abdomena

bizi-funtzioak

nutrizioa: heterotrofoa: izaki bizidunez edo bere hondakinez elikatzen dira

• elikadura askotarikoa
• elikagaiak txikitzen, barailen bidez
• uretakoak: sakatzen bidez arnastu
• lehorrekoek: trakea edo biriken bidez arnastu
• zirkulazio-sistema irekia

harremana

• nerbio-sistema konplexua , burmuinarekin
• zentzumen organoak
• begiak bakunak edo konpoxatuak

ugalketa:sexuala

larbak atera eta muda-prozezua, exoeskeletoa aldatu

obiparoak: arrautzetatik

ernalketa: lehorrak barnekoa uretakoak barnekoa edo kanpokoa

miriapodoak

atalak

nortzuk

• gorputz zapala edo zilindrikoa
• burua
• enborra: segmentuz osatuta
• segmentuetan

enborra

• ehunzangoak
• milazangoak

burua

ehunzangoak: bi hanka

milazangoak: lau hanka

taldeak

kelizeroak

zefalotoraxa

araknidoak

abdomena

nortzuk

atalak

• zefalotoraxa
• abdomena
• zortzi hanka
• buruan, kelizeroak edo aho-apendize harrapakinak harrapatzeko

• armiarmak
• akaroak
• eskorpioiak

kruztazeoak

atalak

non

• gehienak itsaskoak (zigala, otarrainxka)
• ur-gezakoak (ibai-karramarroa)
• lehorrekoak (kukurutxa)

• zefalotoraxa
• abdomena
• hamar hanka( lehen biak pintzak dira)

zefalotoraxa

zigala

kukurutxa

10 hankak

armadillo

ibai-carramarroa

abdomena

insektuak: talde ugariena

belarjaleak, haragijaleak, parasitoak, descomposatsaileak...

nortzuk

atalak

• burua
• toraxa
• abdomena
• hiru hanka,bi antena eta hegoak
• trakea bidezko arnasketa

• kakalardoak
• kilkerrak
• sitsak
• eltxoak
• inurriak

belarjaleak haragijaleak

parasitoa descomposatsailea

garrantzia

osasuna

ingurumena

5 arlotan

• parasitoak

• izaki bizidunak elikatzeko

orduan

gizakiak

animaliak

gaixotasunak eragin

adibidez: malaria, dengea edo loaren gaixotasuna ( enfermedad del sueño )

polinizazioa

produktuak lortzeko

nekazaritza

• polinizazio egiteko lagundu, polinizatzaileak deritzonak

• produktu erabilgarri eman

adibidez: argizaria, eztia eta karmina ( cera, mielada y carminativa )

• intzektuak izurriteak nekazaritzako

metamorfosis prozezua

bi mota

metamorfosis osatugabea

metamorfosis osoa

• larbak, helduaren ezberdina

• larbak, helduaren antzekoa

• matxinsaltoek
• labezomorroek

• zimitzek

• tximeletek
• kakalardoek
• euliek

arrautza

arrautzak

heldua

heldua

ninfa hegorik gabe

beldarra

sortzen da tximeleta

ninfa hegoekin

beldarra aldatzen da

krisalida

hiztegia

• birikiak/ pulmones
• burmuina/cerebro
• bakuna/simple
• otarrainxka/langostino
• kukurutxa/armadillo
• kakalardoa/ escarabajo
• kilkerra/ grillo
• siltsak/ polilla
• inurria/ hormiga
• matxinsaltoek/ saltamontes
• labezomorroek/ cucaracha
• zimitzek/ chinche
• eulia/ mosca