Нутрициология Нурайлым

С.Ж.Асфендияров атындағы қазақ ұлттық медициналық университеті

СӨЖ

"Тамақтану және күйзеліс"

Start

Орындаған: Базарбай Нұрайлым Пед-22-003 Тексерген: Файзиева Райхан Досымовна

Жоспар:

• Күйзеліс туралы жалпы түсінік;

• Тамақтану мен күйзелістің байланысы;
• Күйзеліс кезіндегі тамақтану режимі

Күйзеліс- кез-келген күшті әсерден адамда пайда болатын психологиялық күй. Стресс ұғымын канадалық физиолог Г.Селье 1936 жылы енгізді. Эмоциялық күйзелістік жағдайлар қиын ахуалдарда пайда болады және орасан зор ішкі күйзелістің нәтижесінде аңғарылады. Бұл көңіл-күйлер қауіп тенген жағдайда, шамадан тыс дене және ақыл-ой жүктемелері, тез және жауапты шешім қабылдау қажет болған жағдайда және т.б. пайда болады.

Қарым-қатынас үзілгеннен кейін пирожныйлармен тамақтану, күйзеліс кезінде тамақты жеу, біздің денемізге қажеттіліктен көп тамақтану т.б. Мұның атауы - эмоционалды тамақтану, әдеттегідей, біз келтіретін мысалдардан жақсы анықтама жоқ. Біздің өмірімізде көптеген жағдайларда тамақтану тәсілі-эмоциямызды басқарудың метафорасына айналады. Алайда, көптеген жағдайларда мәжбүрлеп тамақтану, бізге нақты проблеманы(күйзеліс сияқты) көруге мүмкіндік бермейді.Біздің өміріміздің басқа салаларында салыстырмалы түрде босты толтыруға мәжбүрлеуге байланысты эмоционалды бақылау тамақтанумен байланысты.

Эмоционалды тамақтану

Нарықтық заманның бүгінгі талабына сәйкес, адамдардың бәсекелестік қабілеті артты. Жүйке жүйесіне ауыр салмақ түсудің нәтижесінде көңіл – күй күзелісіне ұшырап, соның салдарынан ағзадағы зат алмасу үрдісі өзгереді. Бұл жағдай түрлі аурулардың дамуына әкеліп соғады. Күйзеліс жүйке жүйесіне зиянды әсер етеді, адамның ағзасын аздырады, оның жұқпалы ауруларға төзімділігін төмендетеді.Қазір көптеген адамдар арықтаймын деп тамақты тым аз жейтіндіктен, ағзаға қажетті қоректік жетіспейді де, табиғи түрде көңіл-күй бұзылады, жүйкеге салмақ түседі.Дұрыс тамақтанбау салдарынан ағзада қажетті дәрумендер мен минерал заттардың жетіспуі жүйкеге әсер етеді, тіпті асқындырады. Адамдар үнемі тұтынатын жасанды азық-түліктер, сусындар мен балкүлшелерде фосфор элементі мен шекер көп болатындықтан, қандағы кальций зая кетеді. Егер осындай себептерден ағзада кальций жетіспеушілік байқалса, адам қаңқа сүйектері табиғи түрде көп мөлшерде кальций бөліп шығарады,салдарынан сүйек босайды. Бұл жүйке жүйенің жұқаруына әсер ететін негізгі себеп.

Күйзеліс кезіндегі дұрыс тамақтану режимі

Дұрыс тамақтану- нағыз ем

Физикалық белсенділік

Дұрыс тамақтану

Жүйке жүйесіне ауыр салмақ түсудің нәтижесінде көңіл – күй күзелісіне ұшыраудың салдарын барынша азайту үшін сәйкес емдәмді қолдануға болады. Тағам рационының құнарлылығы оның энергия шығынымен тең болуы шарт.Азықтық заттарды тұтынуға мән берген жөн.Көңіл-күйді дұрыстайтын, зейінді арттыратын құнарлы тағамдарды рационға қосу қажет.

Дұрыс тамақтанудан бөлек физикалық белсенділік күйзелістен алып шығаратын жолдардың бірі.Дене белсенділігі тамақпен қатар кез келген салауатты өмірдің негізі болып табылады. Оның көмегімен біз физикалық немесе психологиялық денсаулықты өз қалпында ұстай аламыз.

Витаминдерге толы құнарлы рацион

Жүйке жүйесінің дұрыс қызмет жасауына В тобы дәрумендері жауап береді – олар жайландыратын әсер етеді.Күйзеліске шөптер де жақсы әсер етеді: мысалы, жаужапырақ, жұпар жағағы сияқты шөптер.Күйзеліс сәттерінде үнемі жеңіл тамақтану қалауы жиі пайда болады, осындай жағдайларда тәттілер мен чипстерге жүгірмеу керек, керісініше, қол астында сәбіздің, кептірілген жемістердің немесе жаңғақтардың болғаны жақсы. Сонымен қатар, көп су ішу қажет, ол күйзелістің, шаршағандықты басады.

Қолданылған дереккөздер:

1. https://zhardem.kz/news/3226?ysclid=li1w6nuwkj955229477
2. https://ppt-online.org/67275
3. https://kk.larafornm.com/emotional-eating-3703
4. https://dzen.ru/a/YKtQWu1s0HnJfRDY

Назарларыңызға рахмет!