Morze Bałtyckie - Prezentacja

charakterystyka, ciekawostki

MORZE BAŁTYCKIE

TEMAT:

Najważniejszymi dorzeczami są: Wisła, Odra, Niemen, Dźwina, Newa, Kemi, Umea

Powierzchnia: 415,266 km2 Objętość: 22 mln km3

Bałtyk jest śródkontynentalnym, szelfowym morzem Oceanu Atlantyckiego w północnej Europie. Od północy ograniczone Półwyspem Skandynawskim. Połączone z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie: Wielki Bełt, Mały Bełt, Sund, Kattegat i Skagerrak. Granice morza wyznacza linia poprowadzona od północnego cypla Półwyspu Jutlandzkiego (przylądek Grenen) do wyspy Tjrn (Szwecja).

POŁOZENIE BAŁTYKU

RUCHY WODY MORSKIEJ

Na Bałtyku występują lokalne prądy morskie: - Powierzchniowy prąd wody słodkiej (opadowej), płynący na zachód. - Głębinowy prąd wody słonej przynoszący słone wody z Morza Północnego. - Dryfy powodujące potok rumowiska skalnego, szczególnie piasku i tworzenie mierzei (przy wybrzeżach południowych).- Falowanie (spowodowane wiatrem) jest niewielkie - do 3 metrów, fala sztormowa piętrzy fale o dodatkowe 2 metry, a ich długość wynosi 60-80 m.- Pływy dochodzą maksymalnie do kilkudziesięciu centymetrów – największe w cieśninach duńskich.

Bałtyk, w porównaniu z sąsiadującym Morzem Północnym, jest chłodniejszy zimą, a cieplejszy latem. Przy brzegach najwyższe temperatury powierzchniowej warstwy wody, w granicach od 23C do 25C, występują w lipcu i sierpniu. W lutym temperatury są najniższe i wynoszą około 2C, jednak w czasie mroźnych zim spadają nawet poniżej 0C. Północne części morza - Zatoka Botnicka i wschodnia część Zatoki Ryskiej - zamarznięte są przeciętnie od listopada do maja. U wybrzeży Bałtyku Południowego okres zlodzenia jest znacznie krótszy, lód tworzy się zwykle w styczniu, a zanika na początku marca. Zlodzenie morza u polskich wybrzeży jest przeważnie niewielkie. Zdarzają się jednak mroźne zimy (np. 1986/1987), kiedy całe wybrzeże pokrywają różne formy lodu. Temperatura Bałtyku zależy od szerokości geograficznej i od zasolenia.

TEMPERATURA

Zasolenie Bałtyku jest najniższe na świecie. W porównaniu z oceanem, wody Bałtyku są zaledwie słonawe. Przeciętne zasolenie wynosi około 7%o i jest pięciokrotnie mniejsze od średniego zasolenia wszechoceanu (35%o). Wpływają na to warunki klimatyczne, duże zlewisko oraz utrudniony kontakt z wodami oceanu. Bałtyk jest morzem chłodnym, więc jego parowanie jest znacznie ograniczone. Zasolenie zmniejszają również liczne rzeki dużego zlewiska, będące źródłem słodkich wód. Słabo zasolone, lżejsze wody wypływają przy powierzchni przez cieśniny na zachód. Natomiast od strony Atlantyku, przy dnie, dochodzi do okresowych wlewów bardziej zasolonych wód oceanicznych.

ZASOLENIE

Wybrzeże Bałtyku jest niezwykle zróżnicowane. Linia brzegowa jest bardzo rozwinięta, z licznymi zatokami, m.in. Botnicką, Fińską, Narewką, Ryską, Gdańską, Pomorską, Meklemburską, Liońską, Hanu. Brzegi Bałtyku kształtowały się pod wpływem ruchu wody morskiej, zależnie od swojej budowy geologicznej. Na wybrzeżach Szwecji, Finlandii w związku z działalnością niszczącą lądolodu powstało wybrzeże fiordowo-szkierowe. Wybrzeża Skandynawskie są skaliste, wysokie. Polskie określa się jako mierzejowo-zalewowe (budowane przez morze, tereny nisko położone są zalewane) z mierzejami - Wiślaną, Helską, Kurońską. Południowe wybrzeża Bałtyku są w przeważającym stopniu niskie i piaszczyste – typ wydmowy w miejscach gdzie występują niskie obszary pradolinie, Estonia).

LINIA BRZEGOWA

Świat roślinny Bałtyku reprezentują głównie glony: zielenice (taśma, ramienice, gałęzatka), brunatnice (morszczyn pęcherzykowaty), krasnorosty oraz trawy morskie (tasiemica, która tworzy tzw. łąki podwodne). W morzu żyją m.in.: foka szara, foka obrączkowana, morświny oraz dorsze, śledzie, płastugi, szproty, makrele, łososie, węgorze, głowaczowate (m.in. kur rogacz, będący reliktem arktycznym), a także małże, skorupiaki (m.in. kiełż Pantoporeia femorata - relikt arktyczny) oraz wieloszczety i jamochłony (m.in. chełbia modra).

ZYCIE ORGANICZNE

ZANIECZYSZCZENIA

skutki zanieczyszczeń:- pustynia beztlenowa - związki organiczne wpadające do morza powodują zjawisko użyźniania morza. Konsekwencja jest wzrost biomasy, której nadmierna ilość opada na dno powodując zachwianie warunków tlenowych. W ten sposób następuje zanik życia organizmów i powstanie terenów beztlenowych. - zubożenie gatunków i ilości fauny i flory - zmniejszenie możliwości połowów - utrata walorów turystycznych i zdrowotnych

źródła zanieczyszczeń:- rzeki przynoszące zanieczyszczenia komunalne i przemysłowe - ścieki komunalne i przemysłowe miast nadmorskich - produkty wyrzucane przez statki - wiercenia na dnie morza - statki ulęgające katastrofom - porty rybackie - rolnictwo (nawozy sztuczne, środki owadobójcze i chwastobójcze) - turystyka Najwięcej zanieczyszczeń pochodzi z obszaru Polski.

ZRODLA I SKUTKI

ZLEWISKO MORZA BAŁTYCKIEGO

Powierzchnia zlewiska Morza Bałtyckiego wynosi 1,7 mln km2.Stanowi to około 17% powierzchni Europy. Rozciąga się pomiędzy: na południu: przylądkiem na szczycie Opołonek w Bieszczadach, na północy: szczytem Haltianturi w Górach Skandynawskich, na zachodzie: działem wodnym dorzecza Vejle w środkowej części Płw. Jutlandzkiego, na wschodzie: wschodnim krańcem Pojezierza Południowokarelskiego.

TYPY WYBRZEZY BAŁTYKU:

wybrzeża południowe Morza Bałtyckiego: są wyrównane, rozwinięte głównie w obrębie skał wchodzących w skład moren dennych, powstały głównie w wyniku: działalności akumulacyjnej morza, przykładem są piaszczyste wybrzeża zalewowo-mierzejowe, z mierzejami: Wiślaną, Kurońską, Helską.

skandynawskie brzegi Morza Bałtyckiego: są skaliste i wysokie, zostały ukształtowane głównie w wyniku działalności lądolodu w obrębie skalistego prekambryjskiego podłoża, np. wybrzeża fierdowo-szerowe, szerowe (szkierowe) i föhrdowe (ferdowe) oraz lobowe

Morze Litorynowe

Morze Yoldiowe

Morze Limnea, Morze Myaowe

JezioroAncylusowe

GŁÓWNE ETAPY ROZWOJU BAŁTYKU:

Bałtyckie Jezioro Lodowe

FILMIK:

Ciekawostki, mapy i fakty.

Martyna Augustyniak 1aA