Séculos Escuros e Século XIX

Historia da lingua e literatura

Empezar

galego medio

Séculos XVI, XVII e XVIII

1. Galego medio

ÍNDICE

3. Séculos Escuros

2. Galego s.XIX

4. S. XIX- Rosalía- Pondal- Curros

Época de decadencia

• O galego queda fóra dos ámbitos de uso do poder e da cultura.

• Por que?

• Galiza está subordinada a Castela:
• Nobreza foránea
• Cregos e funcionarios foráneos

Castelán-> CLASES PRIVILEXIADAS. Galego-> ÁMBITOS ORAIS E COLOQUIAIS DAS CLASES POPULARES-> LINGUA MAIORITARIA.

CASTELÁN E LATÍN NA ESCOLA E NA IGREXA PROCESO CASTELANIZACIÓN ANTROPÓNIMOS E TOPÓNIMOS

prexuízos lingüísticos

QUEN ERAN OS ILUSTRADOS?

FREI MARTÍN SARMIENTO

FREI FEIXOO

s.xviiI. ILUSTRACIÓN

Empeza o cambio:Un grupo de ilustrados DENUNCIA a MARXINACIÓN e ATRASO que sofre Galiza. Que buscan? A DIGNIFICACIÓN DO IDIOMA e ELABORAN OS PRIMEIROS ESTUDOS LINGÜÍSTICOS DO GALEGO. Contribúen como base para o REXURDIMENTO do s.XIX.

literatura dos séculos escuros

• Poesía anónima tradicional (popular): cantigas de berce, amorosas, regueifas...

• Poemas das Festas Minervais, organizadas pola USC.

• Poesía de temas históricos ou circunstancias:
• "Pranto da Frouxeira" sobre o mariscal Pardo de Cela.
• "Saqueo de Cantas polos turcos" sobre a crueldade dos pirates que no 1617 destruíron o Morrazo.

• Poesía renacentista: Soneto de Monterrei (poema dialogado, tipo pastorela).

• Poesía barroca: Exequias á Raiña Margarida de Austria (elexía).

• Poesía relixiosa: Panxoliñas (galeguizando o contexto).

literatura dos séculos escuros

• Contos e lendas populares de tradición oral.

• "Relazón da carta xecutoria", que narra a execución de Pardo de Cela, delatando os 23 traidores que o venderon.

• Teatro: "Entremés famoso sobre a pesca no río Miño" ou "Contenda dos labradores de Caldelas". Trata o conflito entre galegos e portugueses pola pesca no Miño cun ton humorístico.

• Farsas de autos populares sobre temas relixiosos (Corpus, Nadal) ou sobre o Entroido.

S. XIX proceso de recuperación da lingua e da literatura galega

1808-1863

PRERREXURDIMENTO 1808-1814. Guerra da Independencia. Batallas destacábeis: - Elviña - Reconquista de Vigo - Ponte Sampaio en Soutomaior

- Primeira manifestación do galeguismo, o Provincialismo. - Rexionalismo, defende o carácte nacional de Galiza (Alfredo Brañas, Manuel Murguía e Aurelio Aguirre). - Substitución lingüística (diglosia). Aínda que vai comezar un forte movemento a favor do galego (xornais, liceos e academias).

1863-1916

REXURDIMENTO 1863- Publicación Cantarres Gallegos. 1916- Creación das Irmandades

Primeiros textos

• Son textos que aparecen na prensa ou en follas soltas xa que é CONTIDO PROPAGANDÍSTICO, ou LITERATURA DE CIRCUNSTANCIAS.
• Contra a invasión francesa:
• "Un labrador que foi sarxento ao soldados do novo alistamento". Texto anónimo. Aparece en Proezas de Galicia.
• A favor das ideas liberais, a Constitución de 1812 e contra a Inquisición: "Os rogos dun gallego" de Manuel Pardo de Andrade.

• Textos teatrais:
• Tertulia da Quintana (anónimo, 1820).
• A Casamenteira (A. Benito Fandiño, 1846)-> Vodas conveniencia.

precursores

• Son os escritores que teñen publicada a súa obra antes de 1863, en que se publica Cantares gallegos de Rosalía de Castro.

• Son a chamada XERACIÓN DE 1946, a 1ª XERACIÓN GALEGUISTA.

• A recuperación literaria está intimamente ligada ás reivindicacións políticas e económicas. O USO DO GALEGO marca unha ACTITUDE COMPROMETIDA.

precursores

• Os temas principais son:
• Exaltación da paisaxe.
• Apoloxía do idioma: máis ámbitos=máis status.
• Denuncia dos males do país.
• Defensa dos ataques contra Galiza e os galegxs.

precursores

• En 1861 celébranse os PRIMEIROS XOGOS FLORAIS, un concurso literario que gañou FRANCISCO AÑÓN co seu poema "A Galicia".
• No 1862, publícase o ÁLBUM DE LA CARIDAD, un libro en que se recollían as composicións premiadas e de autores como: ROSALÍA, PINTOS E PONDAL.

precursores

• XOÁN. MANUEL PINTOS é o autor de A GAITA GALLEGA (1853), primeiro libro da literatura galega contemporánea: 7 foliadas, en galego, castelán e latín.
• Preséntase ao mundo como un reflexo do mundo cultural galego ue un vello gaiteiro lle ensina ao seu novo tamborileiro, Pedro de Luces. DEFENSA DA LINGUA E A CULTURA.
• FRANCISCO AÑÓN publica en moitas revistas textos de carácter costumista e reivindicativa: fermosura da paisaxe, lembranzas da infancia, a esperanza do progreso...

rexurdimento

ROSALÍA DE CASTRO, EDUARDO PONDAL E MANUEL CURROS ENRÍQUEZ.

• VALENTÍN LAMAS CARVAJAL->"O CATECISMO DO LABREGO", denuncia a mala vida que eses teñen.
• MANUEL LEIRAS PULPEIRO-> "CANTARES GALLEGOS", obra costumista, social e anticlerical.
• FILOMENA DATO-> "FOLLATOS", relixiosa, intimista e de reivinciación da muller (defensa dela e de denuncia dos estereotipos).
• MARCIAL VALLADARES-> 1ª novela en literatura galega: "MAXINA OU A FILLA ESPÚREA".
• ANTONIO LÓPEZ FERREIRO-> novelas históricas e románticas: A TECEDEIRA DE BONAVAL, O NIÑO DE PMBAS E O CASTELO DE PAMBRE.
• FRANCISCO ÁLVAREZ DE NÓVOA-> PÉ DE PURGAS, libro de relatos.

Moitas grazas!