Średniowieczne polichromie

Średniowieczne polichromie

Szczęśliwie zachowane barwne polichromie sakralnych i śreckich zabytków średniowiecza były popularne w całej Polsce, ale na Dolnym Śląsku, z kilku powodów, zachowało się ich najwięcej.

Średniowieczny Śląsk miał stałe kontakty z Zachodem. Były to ziemie będące pod wpływami cesarstwa niemieckiego i Czech. co dla wielu obiektów sakralnych wpłynęło na zachowanie malowideł ściennych. W czasie reformacji ewangelicy ukryli wizerunki świętych czy sceny biblijne pod tynkami. S lub zamalowano. Paradoksalnie, powojenne zaniedbania sprawiły, że dopiero teraz remontowane dolnośląskie zabytki odsłaniają swoje barwne tajemnice.

Start

Kościół św. Piotra i Pawła w Lubiechowej

Unikatowy przykład zachowania pierwotnych cech architektury romańskiej, której nie zatarły późniejsze remonty i przebudowy są polichromie zachowane w kościele świętego Jana i Katarzyny w Świerzawie. Podobna sytuacja miała miejsce w skromnym, wiejskim kościółku w niewielkiej miejscowości położonej pośród Gór Wałbrzyskich - Niedźwiedzica. W 2014 roku, w czasie badań stratygraficznych natrafiono na znajdujące się pod powłoką farby warstwy malarskie. Odkrycie okazało się prawdziwa sensacją historyczną. W miarę odsłaniana coraz głębszych warstw okazało się, że pod nimi znajdują się kompozycje malarskie przedstawiające postacie kobiet i mężczyzn. Po całkowitym odsłonięciu, malowidła okazały się zapisana w obrazie historią opisująca życie świętych kościoła. Przez ponad pięćset lat przechowały się pod warstwą tynku. Ich wiek był dla wszystkich niespodzianką.

wstecz

dalej

Polichromie w Kościele św. Jana i Katarzyny w Świerzawie

Malowidła w średniowiecznych kościołach powstawały zawsze z przeznaczeniem do spełnienia pewnych funkcji i przekazania za pomocą obrazu ważnych treści ideowych. W tym kontekście nakierowywały myśli ludzkie do kontemplowania sensu bytu, jego kruchości wobec wieczności oraz rozpatrywania nauk o naturze człowieka - o grzechu, odkupieniu i Sądzie Ostatecznym. Opowiadania obrazowe w malarstwie ściennym były środkiem dydaktycznym, ale jeśli się im bliżej przyjrzeć zawierały one również opowieść o ówczesnym świecie: raj w formie wiejskiego ogródka, średniowieczne ubiory, budowle, a także i przedstawienia świata przyrody: kosmos, sfery niebieskie, ziemia, gwiazdy itd.

Widok na ścienne freski w Kościele św. Mikołaja w Niedźwiedzicy

dalej

Widok Kościoła z zewnątrz

wstecz

W Świerzawie, Lubiechowej i Niedżwiedzicy zachowały się wewnątrz świątyń, w dużej ilości, polichromie – malowane obrazy ścienne, pochodzą co prawda z różnych epok ale należą do najstarszych tego typu dzieł na Dolnym Śląsku, a nawet w Polsce. O ile jednak w kościele Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie polichromie są mniej czytelne i gorzej zachowane, to te z Lubiechowej aż tchną świeżością. W Niedżwiedzicy natomiast odkryte kilka lat temu, przypominają stylistyką równie cenne i piękne malowidła z wieży rycerskiej w Siedlęcinie wymagają wielu prac konserwatorskich, a przede wszystkim odsłonięcia spod warstwy tynku.

Widok wnętrza Kościoła w świerzawie

dalej

wstecz

ZADANIE: Rozpoznaj czyje wizerunki i jakie sceny przedstawiają lubiechowskie malowidła zaprezentowane w galerii na kolejnym slajdzie. Jeśli chcesz wiedzieć więcej lub nie jesteś pewna/y prawidłowy rozwiązania, obejrzyj film z cyklu Tajemniczy Dolny Śląsk i przeczytaj artykuły.

Rozwiązanie zagadki na ostatnim slajdzie

Artykuły

• Mapa średniowiecznych malowideł ściennych na Śląsku

• Lubiechowa - romański kościół i średniowieczne polichromie

• Niezwykłości w wiejskim kościółku - kościół

pw. św. Mikołaja w Niedźwiedzicy

Więcej na ściennych polichromiach na Śląsku na stronie Dolnośląskie polichromie sakralne wirtualny szlak średniowiecznych malowideł ściennych:

http://www.polichromiesakralne.pl/

oraz

http://dzikiesudety.blogspot.com/2013/03/sredniowieczne-polichromie-w-lubiechowej.html

Śierzawa - Kościół św. Jana i Katarzyny widok z zewnątrz i wewnątrz kościoła

http://www.dokumentyslaska.pl/epitafia/miejscowosci/zlotoryja%20lubiechowa.html

Na fotografiach znajdź przejście do rozwiązania zadania

ROZWIĄZANIE:

1. Święty Jerzy walczacy ze smokiem

2. Wyobrażenie piekła

3. Święty Krzysztof z dzieciątkiem Jezus

4. Pokłon trzech króli

Dziękuję z zaangażowanie

Zdjęcia pochodzą ze strony Dolnośląskie polichromie sakralne

Oprac. Edyta Kilian Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

Kościół św. Piotra i Pawła w Lubiechowej