Okres stalinizmu w Polsce

Okres stalinizmu w Polsce

Karolina Podorska

Lata 1947-1956 to dla Polski okres odbudowy kraju po wojnie, ale i terroru państwowego oraz intensywnych zmian mających upodobnić Polskę do ZSRR pod rządami Stalina.

Józef Stalin

Kim był?

Stalinizm

Stalinizm – system poglądów ideologicznych i sposób władania partią i państwem komunistycznym, ukształtowany w okresie, gdy WKP [Komunistyczną Partią Związku Radzieckiego] i ZSRR rządził po dyktatorsku Józef Stalin i jego zausznicy; narzucany jako wzorzec ustroju społeczno-politycznego i gospodarczego innym partiom i państwom komunistycznym do naśladowania..

Główne elementy stalinizmu jako dotkryny

Władza w rękach partii

• Powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
• Zjednoczone Stronnictwo Ludowe
• Stronnictwo Demokratyczne

Więcej

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Zjednoczone Stronnictwo Ludowe

Stronnictwo Demokratyczne

Inwigilacja i terror

Plan Sześcioletni

1950-1955

To Plan Rozwoju Gospodarczego i Budowy Podstaw Socjalizmu. Inwestowano przede wszystkim w przemysł zbrojeniowy. Zaplanowano budowę 350 zakładów przemysłowych. Polska gospodarka podporządkowana została interesom ZSRR.

Info

Współzawodnictwo pracy

Kolejnym elementem, który został zapożyczony z ZSRR, był ruch stachanowski, czyli współzawodnictwo pracy i wyrabianie coraz wyższych norm. W Polsce rozpoczął się już w 1947 roku. Zapoczątkował go rębacz z Kopalni „Jadwiga” w Zabrzu, Wincenty Pstrowski, rzucając hasło: „Kto wyrąbie więcej niż ja?”. Szybko znalazł naśladowców. Dla władzy przekraczanie norm produkcyjnych było sposobem na podnoszenie wydajności pracy. Stachanowcy otrzymywali nagrody oraz premie. O nich powstawały filmy i wiersze, a w 1949 roku zorganizowano ogólnopolską wystawę portretów przodowników pracy. Zdarzało się jednak, że w pogoni za nowymi rekordami statystyki fałszowano. Przodownicy pracy nie cieszyli się również specjalną sympatią wśród załóg zakładów pracy. W drugiej połowie lat 50. zrezygnowano z tego sposobu współzawodnictwa. Powróci on jednak w zmienionej formie w erze gierkowskiej.

Nombre Autor/a

Rozbudowa Armii

+info

Propaganda

WIĘCEJ

Kult jednostki

W okresie stalinizmu w całej okazałości funkcjonował kult jednostki. Oczywiście przede wszystkim doceniano „Wodza Rewolucji”. 21 grudnia 1949 roku była specjalna ku temu okazja: w tym dniu Stalin kończył 70 lat. Obchodom nadano szczególną rangę. Robotnicy podejmowali specjalne zobowiązania produkcyjne, deklarowano wykonanie dodatkowych prac. Artyśc tworzyli dzieła, a literaci układali pieśni dla „Chorążego Pokoju”.

Walka z Kościołem

+info

Stefan Wyszyński

(1901–1981) – kapelan AK w okresie okupacji. W latach 1945–1948 arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski, prymas Polski (nazwany Prymasem Tysiąclecia). W 1953 roku aresztowany, a następnie internowany.

+więcej

Konstytucja z 1952 roku

+więcej

Socrealizm

Kierunek w literaturze, filmie i sztukach plastycznych, ściśle związany z doktryną stalinizmu, głoszący zaangażowanie polityczne i ideowe sztuk

+więcej

Koniec epoki stalinizmu w Polsce

Stalin zmarł 5 marca 1953 roku. W Polsce i innych krajach demokracji ludowej ogłoszono żałobę narodową. Śmierć „Wielkiego Wodza” nie zakończyła jednak ery stalinizmu w Polsce. Żył wszak jego wierny naśladowca – Bolesław Bierut. Okres stalinizmu w Polsce zamknęły dopiero wydarzenia z 1956 roku.

Okres stalinizmu w Polsce

1947

Początek współzawodnictwa pracy

kwiecień 1950

Porozumienie między rządem a Episkopatem Polski

1950

Wymiana pieniędzy

czerwiec 1951

aresztowanie Władysława Gomułki

22 lipca 1952

uchwalenie Konstytucji PRL

1950-1955

plan sześcioletni

1956

koniec epoki stalinizmu w Polsce

Źródła

• https://twojahistoria.pl/2018/01/05/rece-precz-od-komunizmu-brytyjczycy-demonstruja-przeciwko-dekomunizacji-w-polsce/
• https://www.wykop.pl/cdn/c3397993/link_RFXjTVtPR3SlBusOrwJQhiaiWTkaUgJh,w1200h627.jpg
• https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Stalin
• https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3978853/stalinizm.html
• https://lekcjehistorii.pl/index.php/2020/10/18/stalinizm-w-polsce/
• https://zpe.gov.pl/a/okres-stalinizmu-w-polsce/DFfxlyd6I
• https://warhist.pl/biografie/jozef-stalin/
• https://lekcjehistorii.pl/index.php/2020/10/18/stalinizm-w-polsce/
• https://www.polityka.pl/pomocnikhistoryczny/1527153,1,polska-droga-przez-stalinizm.read
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Zjednoczona_Partia_Robotnicza
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Zjednoczone_Stronnictwo_Ludowe
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Stronnictwo_Demokratyczne
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Rzeczpospolita_Ludowa
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Plan_sze%C5%9Bcioletni
• https://histmag.org/Armia-Rokossowskiego-jak-radziecki-marszalek-stworzyl-sile-polskiego-wojska-20389
• https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/polska-zjednoczona-partia-robotnicza-pzpr/
• https://slowopolskie.org/stalinowski-terror-wobec-polskiej-mniejszoci-na-ukrainie-geneza-mechanizmy-skutki/
• https://info.wyborcza.pl/temat/wyborcza/terror+stalinowski
• https://dzieje.pl/wideo/prof-eisler-wladza-komunistyczna-walczyla-z-kosciolem-o-rzad-dusz
• https://www.radioplus.pl/kosciol/70-lat-temu-abp-wyszynski-dostal-kardynalska-nominacje-aa-ToxB-vhGj-hpqG.html
• https://www.radioplus.pl/kosciol/blogoslawiony-kard-stefan-wyszynski-patronem-polski-tego-chce-stowarzyszenie-biblistow-polskich-aa-RCoN-JfGP-SDe6.html
• https://dzieje.pl/wiadomosci/70-lat-temu-uchwalono-konstytucje-PRL-Stalin-wnosil-poprawki
• https://twojahistoria.pl/2017/12/11/socrealizm-w-polsce-kultura-recznie-sterowana/
• https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1505350,1,narodziny-socrealizmu.read
• https://histmag.org/Pazdziernik-1956-jak-Polacy-zerwali-ze-stalinizmem-17220

Dziękuję za uwagę

Karolina Podorska