LH5-6

2022-2023 ikasturtea

ENERGIA, BIZITZAREN MOTORRA

LH 5-6

Zein da aurten landuko den Garapen Jarrangarriko Helburuaren zenbakia?

Sartu helburuaren zenbakia

ENERGIAK MUNDUA MUGITZEN DU

Hauek energia behar al dute?

Aukeratu borobil berdea erantzuna BAIEZKOA bada eta gorria EZEZKOA deneko kasuetan)

Zertarako erabiltzen dute energia hori?

baieztatu

ENERGIAK MUNDUA MUGITZEN DU

Hauek energia behar al dute?

Aukeratu borobil berdea erantzuna BAIEZKOA bada eta gorria EZEZKOA deneko kasuetan

ZERTARAKO erabiltzen dute energia hori?

baieztatu

NONDIK lortzen dugu beharrezko energia hori?

(klikatu agertu den azken irudiaren gainean aurrera joan ahal izateko)

EMAN IDEIA EZBERDINAK

ENERGIA ITURRI EZBERDINAK

• 1000
• 30
• 10
• 500

Naturak ematen dizkigu energia iturri ezberdinak ezagutzeko, sakatu ondorengo galdera ikurrak:

Eguzkia

Ura

Ikatza

Haizea

X/N

ERR

Petrolioa

Tot

Biomasa

Gasa

Janaria

Uranioa

rnd

Sailkatu energia motak:

ENERGIA EZ-BERRIZTAGARRIAK

ENERGIA BERRIZTAGARRIAK

Petrolioa

Eguzkia

Biomasa

Gasa

Uranioa

Haizea

Ikatza

Ura

Egiaztatu

ENERGIA ITURRI EZBERDINAK

Sakatu botoi bakoitzean, informazio gehiagorako:

EZ-BERRIZTAGARRIAK

BERRIZTAGARRIAK

Energia iturri ezberdinak

Petrolioa

EZ-BERRIZTAGARRIAK

Gasa

Uranioa

Ikatza

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Energia iturri ezberdinak

IKATZA

EZ-BERRIZTAGARRIAK

Kutsadura asko sortzen du eta berotegi efektuko gasen iturri nagusia da.

Energia iturri ezberdinak

GASA

EZ-BERRIZTAGARRIAK

Kutsadura sortzen du!

Energia iturri ez berriztagarriak

PETROLIOA

EZ-BERRIZTAGARRIAK

Findegia

Gas isurketek kutsadura sortzen dute

Garraioa

Erauzketa

Energia iturri ezberdinak

URANIO MINERALA

EZ-BERRIZTAGARRIAK

IKATZA

EZ-BERRIZTAGARRIAK

Hondakinak oso arriskutsuak dira!

Sakatu laukizuzen bakoitzaren barruan, energia mota ezberdinak ezagutzeko.

Energia iturri ezberdinak:

BERRIZTAGARRIAK

Energia eolikoa

Eguzki-energia

Energia geotermikoa

Itsas-energia eta minihidraulikoa

Biomasa

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Sakatu laukizuzen bakoitzaren barruan, energia mota ezberdinak ezagutzeko.

Energia iturri ezberdinak:

BERRIZTAGARRIAK

Energia eolikoa

Eguzki-energia

Energia geotermikoa

Itsas-energia eta minihidraulikoa

Biomasa

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

Gehiago jakiteko

EGUZKI ENERGIA

BERRIZTAGARRIAK

• Energia fotovoltaikoa

• Energia termikoa

Elektrizitatea

Beroa

Añarbe urtegian plaka fotovoltaiko flotagarriak jarri nahi dituzte.

EKIAN, Euskadiko eguzki-baratze handiena: 15.000 familien kontsumoaren energia!

ENERGIA EOLIKOA

BERRIZTAGARRIAK

Haize errotak itsasoan

Arazoak: -Mendia itsusitzea -Hegaztiei kaltea eragitea -Zarata

Beste haize errota batzuk:

ENERGIA HIDRAULIKOA

BERRIZTAGARRIAK

Burdinola

Ur-jauzia

Turbinetako palen biraketa

Elektrizitate sorkuntza

Elektrizitate bidalketa

Errota

ENERGIA HIDRAULIKOA

BERRIZTAGARRIAK

San Sebastian Turismo

Mutrikuko olatuen planta

Itsasoko uraren energia

IKUSI ADIBIDEAK:

BIOMASA

BERRIZTAGARRIAK

Jatorria: izaki bizidunak (materia organikoa)

Olioa

• Biomasa naturala: basoak, sastrakak, energia laboreak…

• Hondar-biomasa: lastoa, zerrautsa, gorozkia, hiri-hondakin solidoak, araztegietako lohiak…

Euskadin gehien erabiltzen den energia iturri berriztagarria da.

ENERGIA GEOTERMIKOA

BERRIZTAGARRIAK

Lur barruko beroa erabiliz lortzen da. Hodiak daude eta hauen barruan likido bat.

• NEGUAN: Lur azpiko berotasunak hodietako likidoa berotzen du eta gora igotzean etxea berotzen da. Likido hotza berriro itzultzen da lur azpira.

• UDAN: Etxeko airea beroa bada, hodi barruko likidoa berotzen da eta ura azpira doanean, hoztu egiten da. Berriro etxera itzultzean, etxeko airea hoztu egiten da.

rnd

Nola iristen da elektrizitatea gure etxeetaraino?

Kokatu marrazkiak dagozkien lekuetan, segida egoki osatzeko

EGIAZTATU

Nondik lortzen ditugu baliabide guzti hauek?

Erantzun ondorengo galderak:

-Zenbat planeta ditugu?

IKUSI ErANtzunA

Baina denek ez dugu berdin kontsumitzen!!!

1,75*

*Munduko herrialde guztietako batez bestekoa

-Zenbat planeta beharko genituzke kontsumitzen ditugun baliabideak lortzeko?

IKUSI ErANtzunA

-Euskadin zenbat planeta beharko genituzke gure kontsumoa asetzeko?

IKUSI ErANtzunA

EUSKADIN GURE KONTSUMOA ASETZEKO BEHAR DUGUN PLANETA KANTITATEA ALTUA DA

2,65

ONDORIOAK

ONDORIOAK

POBREZIA ENERGETIKOA

ENERGIA MENPEKOTASUNA

MIGRAZIO KLIMATIKOA

LARRIALDI KLIMATIKOA

Sakatu atal bakoitzaren inguruko informazioa ezagutzeko

ONDORIOAK

1.-LARRIALDI KLIMATIKOA.

Ondorio hauek zein arazo sor dezakete? Aukeratu zerrendatik egokiena.

• Suteak
• Itsas mailaren igoera
• Eurite, ekaitz, urakan...
• Basamortuen hedapena

Tenperatura igoerak

• Itsas mailaren egoera
• Suteak
• Eurite, ekiatz, urakan...
• Basamortuen hedapena

Poloetako izotzak urtzeak

• Eurite, ekaitz, urakan...
• Suteak
• Itsas mailaren igoera
• Basamortuen hedapena

Fenomeno meteorologikoen maiztasuna handitzea

Prezipitazio eskasiak eraginda

• Basamortuen hedapena
• Suteak
• Itsas mailaren igoera
• Eurite, ekaitz, urakan...

1.-LARRIALDI KLIMATIKOA.

Ondorio hauek zein arazo sor dezakete? Aukeratu zerrendatik egokiena.

• Suteak
• Itsas mailaren igoera
• Eurite, ekaitz, urakan...
• Basamortuen hedapena

Tenperatura igoerak

XX

Erantzun egokiak:

• Itsas mailaren egoera
• Suteak
• Eurite, ekiatz, urakan...
• Basamortuen hedapena

Poloetako izotzak urtzeak

XX

Erantzun desegokiak:

• Eurite, ekaitz, urakan...
• Suteak
• Itsas mailaren igoera
• Basamortuen hedapena

Fenomeno meteorologikoen maiztasuna handitzea

Prezipitazio eskasiak eraginda

• Basamortuen hedapena
• Suteak
• Itsas mailaren igoera
• Eurite, ekaitz, urakan...

LARRIALDI KLIMATIKOA

Klimari buruzko Nazio Batuen Alderdien Konferentzia

Tenperaturaren igoera 1,5 ºC baino handiagoa ez izatea.

Hasierako helburua:

Hartzen ari diren neurriak EZ DIRA NAHIKOAK izan, orain arte. Zer gertatuko da hemendik aurrera?

Herritar guztion parte hartzea ezinbestekoa da!!!

HARTUTAKO NEURRIAK NAHIKOAK AL DIRA?

2.- POBREZIA ENERGETIKOA

ZER DA POBREZIA ENERGETIKOA?

• Etxean tenperatura egokia mantentzeko arazoak izatea.

• Etxeak isolamendu txarra izatea.

• Energia fakturak ordaintzeko arazoak izatea.

GIPUZKOAN BA AL DAGO POBREZIA ENERGETIKORIK?

2020: Gipuzkoako etxeen %15a

85.850 pertsona!!!

3.-MIGRAZIO KLIMATIKOA

Klimarekin erlazionatutako desplazamenduak:

2019: 24 milioi pertsona

2020: 31 milioi pertsona

Klikatu irudi bakoitzaren gainean irudia handiagoa ikusteko

4.- ENERGIA MENPEKOTASUNA

Gipuzkoan kontsumitzen den energiaren %94 kanpoan ekoizten da.

Kanpoan

Gipuzkoan

GIPUZKOAN

Euskadi

Kanpoan

Euskadin berriz soilik kontsumitzen den energiaren %10a ekoizten da.

Kanpotik datorren energiaren menpe bizi gara.

GATAZKA ARRISKUAK

EUSKADIN

KONPONBIDEAK

KONPONBIDEAK

ENERGIA BERRIZTAGARRIAK BAI, BAINO OHITURA ALDAKETAK

DESAZKUNDEA

SUBIRANOTASUN ENERGETIKOA

1.- ENERGIA BERRIZTAGARRIAK SUSTATU BAI, BAINA…

Garrantzitsuena gure kontsumoa jaistea izango da.

Zer egin dezakegu hori lortzeko?

EZINBESTEKO DA GURE OHITURAK ALDATZEA

AUKERATU ZEIN DEN EKINTZA JASANGARRIENA

JOLASTUZ IKASI

Galdera 1/4

ZEIN DA EKINTZA JASANGARRIENA?

ZEIN EKINTZAK KONTSUMITZEN DU ENERGIA GUTXIEN?

B irudia

A irudia

Galdera 2/4

ZEIN DA EKINTZA JASANGARRIENA?

ZEIN EKINTZAK KONTSUMITZEN DU ENERGIA GUTXIEN?

B irudia

A irudia

Galdera 3/4

ZEIN DA EKINTZA JASANGARRIENA?

ZEIN EKINTZAK KONTSUMITZEN DU ENERGIA GUTXIEN?

B irudia

A irudia

Galdera 4/4

ZEIN DA EKINTZA JASANGARRIENA?

ZEIN EKINTZAK KONTSUMITZEN DU ENERGIA GUTXIEN?

B irudia

A irudia

ZER EGIN DEZAKEGU ENERGIA AURREZTEKO?

ADIBIDEAK:

Eman zuek adibide gehiago!

2.- DESAZKUNDEA

Asko dutenek pixkana gutxi dutenekin parekatzen joateko, ingurumena zaintzen hasteko, gizakia eta naturaren arteko oreka berreskuratzeko, munduko pobreziarekin amaitzeko...

KONTSUMITZAILE

KONTSUMISTA?

edo

3.-SUBIRANOTASUN ENERGETIKOA

Autokontsumoa: energia ekoiztu kontsumituko den lekuan.

Orexako komunitate energetikoa

Goiener

IZAN EREDUGARRI...

... ZAINDU GUZTION PLANETA!