BASIC PRESENTATION

SABAH

Kepimpinan Kesukuan

- Masyarakat pedalaman Sabah mempunyai kesukuan tersusun dan bebas daripada kawalan kuasa-kuasa luar.Hal ini boleh dilihat dalam kepimpinan kesukuan kaum Kadasandusun, Murut dan Orang Sungai. - Kaum Kadasandusun, Murut dan Orang Sungai mempunyai ketua dikenali Orang Tua, Bobohizan/Bobohian bagi Kadazandusun dan Babalian bagi kaum Murut akan mengurus soal adat dan pantang larang. - Keterbukaan kawasan lembah sungai membawa kemunculan tiga corak kepimpinan yang berbeza mengikut pengaruh Brunei, Sulu dan ketua bebas.

Kepimpinan Lembah Sungai

• (a) WAKIL RAJA - Pengaruh Brunei dan Sulu di Sabah adalah menerusi wakil raja. Kuasa pemerintah wakil raja ini adalah dalam aspek kehakiman ,menjaga keamanan dan kebajikan penduduk, mengutip cukai daripada penduduk dan aktiviti perdagangan.

Kepimpinan Lembah Sungai

• (b) KETUA BEBAS - Mentadbir wilayah di muara sungai, terdiri daripada Syarif Osman yang menguasai kawasan Marudu dan Datu Kurunding yang menguasai kawasan Tungku. Ketua bebas menegakkan kekuasaan dan menjalankan undang sendiri, biasanya mempunyai pertalian dengan keluarga diraja sama ada dari Brunei, Sulu atau Arab Syarif. Penduduk terdiri daripada pengikut mereka.

Kegiatan ekonomi

Keunikan Masyarakat bumi putera

MASYARAKAT BUMIPUTERA SABAH

Murut

Bajau Sama

Kadazandusum

Dua pendapat tentang asal usulnya iaitu dari Sambaungan(Zamboanga) dan Johor.Menetap di kawasan pantai timur dan barat Sabah, keunikan yang tinggal di pantai barat Sabah ialah budaya menunggang kuda.

Tinggal di kawasan Tenom hingga Kalabakan. Nama Murut diberikan oleh oaring Brunei bermaksud orang bukit atau orang dari pedalaman pergunungan yang terpencil.

- KADAZANDUSUN: Mnediami kawasan Panampang, Papar, Tuaran, Tambunan dan Ranau. Nama Dusun diberi oleh orang Brunei yang bermaksud petani pedalaman.

MASYARAKAT BUMIPUTERA SABAH

Orang sungai

Suluk

Tinggal di Sungai Kinabatangan, Sungai Sugut, Sungai Paitan dan Sungai Labuk.

Berasal dari Kepulauan Sulu dan menetap di kawasan pantai timur Sabah.

Kepentingan Sungai

1. -Kegunaan harian - Pengangkutan - Petempatan - Sumber rezeki - Perdagangan - Kegiatan rekreasi

Kesenian

Kesenian

Kraf tangan

Pertukangan

Tenunan Kain

- IBAN: Sintung Duduk untuk membawa benih padi, lanji untuk membawa hasil padi dan basong untuk memburu. - ORANG ULU: Menghiasi bakul dengan manic. Simbol naga, manusia, burung kenyalang dan harimau dihiasi pada bakul digunakan oleh kelas atasan. - MELANAU: Penutup kepala iaitu terendak, digunakan semasa kerja harian dan adat tertentu, Pesta Kaul.

- ORANG ULU: Tiang Totem melambangkan status masyarakat, hanya mayat golongan atasan boleh diletak tinggi di atas tiang ini. - IBAN: Patung Burung Kenyalang lambang kepahlawanan.Ukiran digunakan sebagai pemberi semangat kepada pahlawan. Patung menjadi penjaga rumah panjang daripada semangat jahat dan penyakit.

- IBAN: Pua kambu dibuat daripada kain kapas, digunakan dalam pelbagai majlis: kelahiran, perkahwinan dan kematian. - MELAYU: Keringkam dibuat daripada pelbagai jenis kain: kain kapas dan kain sutera, kain disulam dengan benang emas, perak dan tembaga.

Perayaan

Perayaan

- KADAZANDUSUN, MURUT: Pesta Kaamatan merupakan simbol kesyukuran untuk meraikan semangat padi atau Bambaazon atau Bambarayon dijalankan oleh Bobohizan/Bobolian.Penduduk berharap agar tahun hadapan akan mendapat lebih banyak hasil tuaian padi. Acara: pertandingan ratu cantik atau Unduk Ngadau, berkaitan dengan asal usul pengorbanan Huminodun( seorang puteri iaitu anak Kinoingan atau Minamangun pencipta yang mengorbankan dirinya unutk membantu manusia dalam kesusahan semasa kemarau. - BAJAU/SAMA: Pesta Regata Lepa merupakan perayaan memperingati peranan lepa dalam kehidupan. Acara menghiasi lepa dan perlumbaan perahu.

Tarian

Tarian

- Diwarisi zaman-berzaman. Berbeza tarian, hiasan baju penari, peralatan dan gerak tarian. - SUMAZAU: Kadazandusun. Terdapat variasi mengikut kawasan: Penampang dan Papar. Ditarikan semasa Pesta Kaamatan dan majlis keramaian. Sumazau diambil daripada perkataan ‘sazau’ yang merujuk pergerakan tangan penari seperti seekor burung helang. - MAGUNATIP: Mururt di kawasan pedalaman. Menggunakan dua batang buluh, semasa majlis keramaian. - LIMBAI: Bajau/Sma dari pantai barat, secara berpasangan. Pasangan wanita memakai sarimpak(hiasan kepala), ditarikan semasa perkahwinan dan majlis keramaian.

Seni Bina

Seni Bina

Rumah Panjang Rungus

Rumah Panjang Murut

Lepa

Perahu Bjau/Sama di pantai timur untuk mengangkut barang dan menjadi tempat kediaman.Diperbuat daripada kayu ; Kayu obasuluk, seraya, mata-mata dan gagir. Bahagian atap diperbuat daripada daun nipah. Perbuatan diberi perhatian seperti hari dan bulan untuk mengambil kayu dan bahan lain untuk membuatnya.

Diknali Tulus dan Pahun. Dibina atas faktor keselamatan dan pertahanan. Pintu dibina di tepi rumah dan terdapat ruang memanjang yang memisahkan bili keluarga. Di tengah terdapat tempat pertemuan dan lantai untuk tarian atau lansaran.Bahan pembuatan: kayu bulat,kulit kayu, daun tolidus.Sulap- bilik keluarga,Lansaran- lantai tarian,Tabon- pintu utama, Salo-ruang terbesar untuk majlis social dan agama.

- Dikenali sebagai Vinatang. Bilik tidurnya dibina dengan kedudukan kepala pada sudut tepat arah Gunung Kinabalu.Menjadi kediaman dan kubu pertahanan aripada serangan musuh. Mewujudkan semangat bekerjasama dan melindungi ahli-ahlinya.Bahan perbuatan: kayu bulat, buluh, kulit kayu dan daun nipah.Ongkob- ruang bilik keluarga. Apad- tempat berkumpul untuk majlis tertentu dan tempat bersantai bersama penghuni rumah panjang.

Thanks!