chemia7, semestr 1 i 2

START

CHEMIA klasa 7:

1. Zapoznaję się z system oceniania na lekcjach chemii.2. Wymieniam zasady bezpieczeństwa z odczynnikami chemicznymi.3. Rozpoznaję znaki ostrzegawcze (piktogramy) stosowane przy oznakowaniu substancji niebezpiecznych.

PSO i zasady bezpieczeństwa.

Temat:

każdy może popełnić błąd(dbamy o swoje bezpieczeństwo!)

• zaangażowanie (odpowiedzi na zadawane przeze mnie pytania, wykonywanie zgodnie z instrukcją eksperymentów, praca z podręcznikiem i w grupie)
• aktywność (może podnieść lub obniżyć ocenę o 1)
• opanowanie podstawy programowej

Aktywność = co robie na lekcji: czego oczekuję?W trakcie lekcji wykonujecie SAMODZIELNIE notatkę, w której znajdować się będzie: temat lekcji oraz opracowanie zagadnien z podstawy programowej.Opanowanie PP bedzie sprawdzana na kartkówkach/klasówkach

Oceniani o w tym roku jesteście przede wszystkim za:

ocena roczna wyrażona sumującoocena śródroczna zaś opisowo

Dyżurni: sprawdzają listę obecności, dyscyplinują klasę tj. gdy ktoś przeszkadza upominają go/ją, gdy jeszcze raz info do rodzicasprzątają i zmywają po eksperymentach.

Jak pracujemy w tym roku?dbamy o gardło prowadzącego i minimalizujemy konieczność przekrzykiwania nas.Nauczyciel, kiedy będzie chciał coś powiedzieć zadzwoni dzwoneczkiem. Wtedy odrywamy się odwszystkich dotychczasowych zajęć np. pracy, rozmowy, pisania, czytania etc.. W ciszy słuchamy nauczyciela. Kiedy nastąpi drugi sygnał dzwiękowy wracamy do pracy. UWAGA!!!Dopiero PO 2 sygnale zaczynamy pracować. Należy wysłuchać nauczyciela do końca.

skoro Biologia to nauka zajmująca się żywymi organizamami i oddziaływaniami między nimioraz oddziaływaniami między nimi a przyrodą nieożywioną.Geografia zajmuje się opisem elementów przyrody nieożywionej oraz zależnościami między nimi.Fizyka to nauka zajmująca się wyjaśnieniem zależności zachodzącymi w przyrodzie.

próba zdefiniowania - 2 min.

Co to jest chemia?

zgodnie z podstawą programową

Woda i roztwory wodne

Tlen, wodór. Powietrze

Wiązania chemiczne

Wewnętrzna budowa materii

Substancje i ich właściwości

Co w tym roku?

Niesubordynacja na lekcjach chemii = 1 za aktywność + uwaga

Chemia może zrobić krzywdę!!! To nie zabawka.Dbając o bezpieczaństwo swoje i innych konieczne jest przestrzeganie następująch zasad:- uczeń może być w pracowni chemicznej wyłącznie w obecności nauczyciela- uczeń może dotknąć/ obejrzeć/ powąchać daną substancję WYŁĄCZNIE za zgodą nauczyciela- w czasie eksperymentowania:1. Uczeń ma związane włosy oraz: zapięty fartuch labolatoryjny, rękawiczki oraz okulary ochronne.2. Na biurku znajduje się tylko sprzęt labolatoryjny i odczynniki. Zeszyty itp. pod biurkiem.3. Wykonywanie doświadczeń następuje WYŁĄCZNIE zgodnie z instrukcją i w czasie wyznaczonym przez nauczyciela.

Bhp na lekcji chemii

Piktogramy, oznaczenia substancji niebezpiecznych

Praca w grupach wędrujące kartki:Przyporządkuj piktogram do właściwego opisu:

substancja żrącasubstancja rakotwórcza, mutagennasubstancja drażniącasubstancja wybuchowasubstancja niebezpieczna dla środowiskasubstancja łatwopalnasubstancja utleniającasubstacja toksycznagaz pod ciśnieniem

+ info

a)b)c)

grupa A

grupa Ba)b)c)

+ info

palnik,cylinder miarowy,szkło zegarkowe,zlewka,pipeta Pasteura,łyżeczka do spalań,kolba stożkowa,rordzielacz,probówka,szalka Petriego,statyw,moździerz,kolba okrągłodenna,łapa

+ info

W zeszycie ma się pojawić:tytuł doświadczenia,schemat,obserwacja (zmysły)wnioski

Podgrzewanie liści bazyliisprzęt: probówka, palnik spirytusowy/parafinowy, zapałkiodczynniki: liść bazyliiwykonanie: umieszczamy liść bazylii w probówce,probówkę ogrzewamy

Intrukcja doświadczenia:

+ info

Narysuj w zeszycie tabelę (2 kolumny: "obserwacja" i "wniosek") oraz przyporządkuj następujące zagadnienia:po podgrzaniu pojawia się dym /na ściankach naczynia pojawiają się kropelki bezbarwnej cieczy /wydzielił się dwutlenek węgla /zawartość probówki robi się zimna / powstała sól / tlen podtrzymuje spalanie

Przy opisywaniu doświadczenia chemicznego bardzo ważna jest umiejętność odróżniania obserwacji od wniosku.

Co jest obserwacją, a co wnioskiem?

1. Opisuję właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np. soli kuchennej.2. Doświadczalnie badam wybrane właściwości substancji.3. Opisuję stany skupienia materii.

Substancje i ich właściwości

Temat:

substancja 7

substancja 8

substancja 1

substancja 4

substancja 3

substancja 2

substancja 6

materia

podział

Możliwe do określenia wyłącznie doświadczalnie.palność zapach!!! interakcja z innymi substancjami

Chemiczne

Jesteśmy w stanie je określić za pomocą wzroku, dotyku, słuchu.stan skupienia barwaprzezroczystość połyskrozpuszczalność w wodzie twardość gęstośćtemperatura topnienia i wrzeniaprzewodnictwo cieplne i elektryczne

Fizyczne

Właściwości substancji

Powtórzenie z klasy 4stany skupieniaJakie znasz stany skupienia?Pogrupuj rysunki

substancja zawsze wypełnia cały pojemnik; odległości między drobinami duże

gaz

substancja zachowuje swój własny kształt, jest mało ściśliwa; odległości między drobinami są niewielkie

Ciało stałe

substancja przybiera kształt pojemnika, "trudno ją złapać w palce"; odległości między drobinami są większe niż w ciele stałym

ciecz

Charakterystyka stanów skupienia

przy ogrzewaniu - probówka w łapie, wylot skierowany w pustą przestrzeń (z dala od ludzi), probówka nad płomieniem

odpowiedni strój (fartuch, rękawice, okulary) + związane długie włosy

BEZPIECZEŃSTWIE!!!:

TE SAME WARUNKI tj. temperatura i ciśnienie

określając zapach - substancja oddalona od twarzy, opary kierowane ręką w kierunku nosa

przy określaniu właściwości substancji

o czym zawsze musimy pamiętać?

W zeszycie ma się pojawić:tytuł doświadczenia,schemat,obserwacja (zmysły)wnioski

Badanie właściwości wybranych produktówsprzęt: szalki Petriego, pipeta Pasteura, patyczek drewniany, łyżeczkiodczynniki: wybrane 5 substancje (np. sól kuchenna, olej, atrament) , woda wykonanie: 1. Umieść niewielką ilość substancji na szalce Petriego.2. Określ stan skupienia, barwę, zapach.3. Do każdej z szalek dodaj taką samą objętość wody (pipeta)i określ rozpuszczalność

Intrukcja doświadczenia:

NaCoBeZU:1. Potrafię rozróżnić reakcję chemiczną od przemiany fizycznej.2. Tłumaczę na czym polegają zmiany stanów skupienia.

Reakcja chemiczna a zjawisko fizyczne

Temat

pamiętaj o zapisaniu obserwacji i wniosków w zeszycie pod schematem reakcji!!!

grupy 4 uczniów: osoba czytająca instrukcję, osoby wykonującew tym czasie doświadczenie, osoba sprzątającana wykonanie 3 min.

Badanie właściwości jodu cz. 1 sprzęt: łapa, probówka, pipeta z kapilarą, łyżeczka, palnik, zapałkiodczynniki: zimna woda, jodwykonanie: 1. Umieść niewielką ilość jodu substancji na dnie probówki.2. W połowie wysokości probówki umieść zbiorniczek pipety wypełniony zimną wodą.3. Ogrzewaj zawartość probówki (wylot w kierunku ściany).

Zaczynamy od doświadczeń (pod wyciągiem)

Badanie właściwości jodu cz. 1obserwacja: W czasie ogrzewania ciało stałe staje się ciemnym .................... Pojawia się ............................ dym. Po pewnym czasie, na zbiorniczku pipety, powstają .................... kropelki i zaczyna narastać ..................., połyskująca "broda"wnioski: W wyniku ogrzewania jod zmienia swój stan skupienia. Stały jod ............ tworząc ciekły jod (ciemny płyn). Następnie ................. przechodząc w fazę gazową (fioletowy dym). Opary jodu, napotykając na zimna powierzchnię, skraplają się na niej (ciecz - ciemne kropelki), a następnie krzepną ("broda" - ciało stałe).Nie powstaje nowa substancja o odmiennych właściwościach tzn. że mamy doczynienia ze zjawiskiem fizycznym.

Co powinno znaleźć się w zeszycie?

pamiętaj o zapisaniu obserwacji i wniosków w zeszycie pod schematem reakcji!!!

grupy 4 uczniów: osoba czytająca instrukcję, osoby wykonująca w tym czasie doświadczenie, osoba sprzątającana wykonanie 3 min.

Badanie właściwości jodu cz. 2 pt. Czy jod reaguje z magnezem?sprzęt: łapa, probówka, pipeta Pasteura z podziałką, łyżeczka, odczynniki: zmieszane podobne ilości jodu i magnezu, wodawykonanie: 1. Umieść niewielką ilość mieszaniny judu i magnezu w probówka (przykryć dno).2. Dodaj kilka kropli wody.

Doświadcenie 2 (pod wyciągiem)

Badanie właściwości jodu cz.2 pt. Czy jod reaguje z magnezem?obserwacje: Po dodaniu wody zawartość pipety staje się ciepła, delikatnie się pieni i zmienia się jej barwa. Wydzielają sie dymy. Całość może się niekiedy zapalić. Nie jesteśmy w stanie odróżnić jodu od magnezu.wnioski: W wyniku zachodzącej w probówce przemiany powstaje nowa substancja o odmiennych do jodu właściwościach.Doświadczenie to jest zatem przykładem reakcji chemicznej.

Co powinno znaleźć się w zeszycie?

cięcie kartki, palenie kartki, zgniatanie w kulkę kartki, topnienie lodów waniliowych, rozbijanie jajka, smażenie jajecznicy, gotowanie jajek na twardo, ubijanie jajek, zbicie szyby, smażenie frytek, krojenie ziemniaków na frytki, rdzewienie ogrodzenia, kruszenie kamienia, przelanie mleka do szklanki, kwaśnienie mleka, mielenie cukru na puder, robienie karmelu, zapalenie zapałki,

Wybierz, która z poniższych przemian to przykład zjawiska fizycznego.

Przemiany substancji

fizycznenie powstają nowe substancje,wmianiają się wyłącznie właściwości fizyczne, zjawisko odwracalne

chemicznepowstają nowe substancje o odmiennych właściwościach fizycznych i chemicznych

zadanie

Na CoBeZU:1. Wiem, co to jest gęstość.2. Przeprowadzam obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość i objętość.

Gęstość substancji.

Temat

d V

masa

gęstość objętość

d =

cm

kg

Gęstość - wielkość fizyczna mierzona w ( )

Porównanie gęstości wody i olejuobserwacje: Po wstrząśnięciu obie ciecze zaczynają się rozdzielać. Olej unosi się w obydwu probówkach na powierzchni wody.wnioski: Ciecz o mniejszej gęstości unosi się na powierzchni, Gęstość oleju jest zatem mniejsza od gęstości wody. Na zachodzące zjawisko nie ma wpływu kolejność dodawania składników.

Zadanie 1.

Próbka pewnego metalu ma masę 522 g i objętości 300 cm . Na podstawie danych oblicz gęstość tego metalu oraz korzystając z tablic chemiczno-fizycznych ustal jaki to metal.

Rozwiązywanie zadań w grupach 4 osobowych.

Czas na wykorzystanie wiedzy

Na CoBeZU:1. Opisuję stany skupienia materii oraz zmiany stanu skupienia.2. Przeprowadzam obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość i objętość.3. Opisuję właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów: soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, cynku, żelaza.4. Projektuję i przeprowadzam doświadczenia, w których badam wybrane właściwości substancji.

Właściwości substancji

Temat

substancja zawsze wypełnia cały pojemnik; odległości między drobinami duże

gaz

substancja zachowuje swój własny kształt, jest mało ściśliwa; odległości między drobinami są niewielkie

Ciało stałe

substancja przybiera kształt pojemnika, "trudno ją złapać w palce"; odległości między drobinami są większe niż w ciele stałym

ciecz

Charakterystyka stanów skupienia

Zmiany stanów skupienia

od czego zależy gęstość?

d V

masa

gęstość objętość

d =

cm

kg

Gęstość - wielkość fizyczna mierzona w ( )

Pytanie badawcze: Co ma większą gęstość woda, lód, czy olej? 5 min.sprzęt: zlewka/szklankaodczynniki: lód, olej, wodaprzebieg doświadczenia: 1. Wlej do zlewki 40 ml oleju i 40 ml wody.2. Po ustabilizowaniu faz włóż lód do układu.W zeszycie: nazwa doświadczenia, rysunek, obserwacje i wnioski

grupy 2 uczniów

Porównanie gęstości wody i olejusprzęt: probówkiodczynniki: woda, olejwykonanie: 1. Wlej do pierwszej probówki 1/4 wysokości wody.2. Dolej (lejąc po ściance) taką samą objętość oleju.3. Zatkaj palcem/korkiem i wstrząśnij.4. W przypadku drugiej próbówki postępuj j.w. z tym, że odwróć kolejność dodawanych substancji. Najpierw do probówki wlej olej, a następnie wodę.

Doświadczenie

gcm

gcm

522300

np. kilogramy na gramy, jednak tutaj nie ma takiej koniecznościd= = 1,74 { }

3. Sprawdź jednostki. Jeżeli trzeba, to je zamień.4. Obliczenia.5. Odpowiedź!!! Gęstość metalu wynosi 1,74 . Jest nim magnez.

d =

2. Zapisz wzór lub jego przekształcenie.

1. Wypisz dane i szukane z treści.

dane: szukane:m= 522 g dV= 300 cm . nazwa metalu

Reguła dłoni - etapy rozwiązywania zadań:

gcm

Zadanie 2.

Do produkcji stosowanych niegdyś termometrów rtęciowych używano 0,03 cm rtęci. Oblicz, ile ważyła (wykorzystana do produkcji jednego termometru) rtęć, wiedząc, że jej gęstość wynosi 13,54 .

gcm

Zadanie 3.

Pani Dorota potrzebuje 0,5 kg gwoździ miedzianych. Jakiej objętości tego metalu potrzebuje do ich produkcji? gęstość miedzi wynosi 8,93 .

1. Opisuję cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych.2. Sporządzam mieszaniny i dobieram metodę rozdzielania składników mieszanin (np. sączenie, destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu).3. Wskazuję te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie.

Sporządzanie i rozdzialanie mieszanin.

Temat

Mieszanina - układ powstały w wyniku ................... w dowolnych ilościach......................... lub ........................ różnych .............................

Co to jest? kawa

Co nazywamy mieszaniną?

Co to jest? mleko

Co to jest? capuccino = mieszanina

Odpowiedz uzasadnij

Umieść zdjęcie pod właściwymrodzajem mieszaniny

Otrzymane mieszaniny podziel na: jednorodne i niejednorodne

woda + olej woda + piasek woda + sól woda + pieprz

Sporządz następujące mieszaniny 3 min.:

Rozdzielanie

Sedymentacja

metoda wykorzystująca różnicę w gęstości cieczy i ich słabą rozpuszczalność w sobie

opadanie na dno naczynia ciała stałego w cieczy

zlewanie cieczy znad osadu

Dekantacja

przejście jednego ze składników mieszniny w stan gazowy

Sączenie

metoda wykorzystująca słabą rozpuszczalność jednej substancji w drugiej (na filtrze pozostaje substancja stała)

spróbuj znaleźć sposób na rozdział otrzymanych przed chwilą mieszanin

Sposoby rozdziału

Odparowanie

metoda rozdziału mieszanin jednorodnych, wykorzystująca różnicę w temperaturze wrzenia składników mieszaniny

Destylacja

woda+sól (odparowanie)

woda+piasek (dekantacja, sedymentacja)

woda+pieprz (sączenie)

woda+olej (rozdzielenie)

Na stołach znajdują się materiały służace do rozdzielenia mieszanin. Skorzystaj z nich do rozdziału:

Do dzieła:

sprawdz czy masz dobrze w zeszycie

Inne metody rozdzielania mieszanin:

Przykładowe zadania:1. Co oznacza te piktogram:2. Podpisz widoczny sprzęt laboratoryjny3. Oblicz gęstość 300 cm oleju słonecznikowego, którego masa wynosi 276g.

Powtórzenie wiadomości:

Zagadnienia do opracowania:- piktogramy, - sprzęt laboratoryjny, - odróżnianie obserwacji od wniosku- właściwości fizyczne i chemiczne substancji- odróżnianie reakcji chemicznej od zjawiska fizycznego, - rodzaje mieszanin i sposoby ich rozdziału.

1. Opisuję różnicę między pierwiastkiem a związkiem chemicznym.2. Posługuje się symbolami pierwiastków i stosuje je do zapisywania wzorów chemicznych: H, C, N, O, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Sn, I, Ba, Au, Hg, Pb

Substancje proste i złożone

09.10.2023Temat

(987+2564)

1+2

Podziel poniższe obrazki na dwie kategorie

atom - podstawowy składnik substancji

wodór, tlen, tlenek siarki (VI), kwas siarkowodorowy, siarka,

Wybierz, która z poniższych substancji jest pierwiastkiem, a która związkiem chemicznym

zadanie

Play

Każda sybstancja prosta ma swój symbol

nazwa związku: tlenek siarki (VI)jeden atom siarki i 3 atomy tlenów

SO

nazwa związku: wodaatomów wodóru jest 2 i jeden atom tlenu

H O

nazwa związku: dwutlenek węgla, tlenek węgla (IV)jeden atom węgla oraz 2 atomy tlenu

CO

symbole pierwiastków oraz liczbę atomów

substancje złożone; trwałe połączenie conajmniej dwóch różnych pierwiastków

Związki chemiczne

Czym różni się związek chemiczny od mieszaniny?Gadający długopis.Weź pod uwagę: definicjejak otrzymać?jak rozdzielić?czy można zapisać wrór chemiczny?

1. Klasyfikujesz pierwiastki na metale i niemetale. 2. Odróżniasz metale od niemetali na podstawie ich właściwości.Zacznijmy od rutyny:most dla słowa metal:3 słowa - 2 pytania - 1 metafora

Metale i niemetale

16.10.2022Temat

Rytyna: teza - argument - pytanie

Przed Wami znajdują się różne pierwiastki chemiczne.Na podstawie ich obserwacji dokonaj analizy pytania badawczego:Czy wszystkie pierwiaski na stole są metalami?

Zadanie

Określ ich właściwości: połysk, twardość, kolor, zapacha następnie przejdź do zdabania przewodnictwa elektrycznego i cieplnegownioski zapisz w zeszycie

Metale

Określ ich właściwości: połysk, kruchość, kolor, zapach i stan skupienia

Niemetale

Spróbuj samodzielnie uzupełnić tabelkę, gdy już tego dokonasz naciśnij oczko

Porównanie właściwości metali i niemetali

START

Budowa wewnętrzna materii.

1. Poznam teorię atomistyczno-cząsteczkową.2. Wyjaśniam zjawisko dyfuzji.3. Zapoznam się z dwoma sposobami na przedstawienie budowy cząsteczek (model kulkowy, model pręcikowo-kulkowy)

Atomy i cząsteczki

Temat:

Widzę - myślę - zastanawiam się

John Dalton

- wszystko co nas otacza składa się z atomów, które są niepodzielne i niezniszczalne;- każdy pierwiastek zbudowany jest z identycznych, niepowtarzalnych atomów;- wszelkie atomy tego samego pierwiastka mają taką samą masę i wszystkie jego właściwości;- związki chemiczne składają się z określonej liczby połączonych ze sobą atomów rożnych pierwiastków

Teoria atomistyczno - cząsteczkowej budowy materii

O N H C S

cząsteczka związkuchemicznegomodel kulkowy

cząsteczka pierwiastka chemicznego

atom pierwiastka

Budowę cząsteczek można pokazać w sposób przybliżony - kuli

pamiętaj o zapisaniu tematu, schematu doświadczenia, obserwacji i wniosków w zeszycie

Badanie szybkości rozchodzenia się zapachu w sali lekcyjnej.sprzęt: sala lekcyjna (z pozamykanymi oknami), uczniowieodczynniki: perfumywykonanie: 1. Uczniowie usadzeni w ławkach, nauczyciel stoi przy biurku.2. Nauczyciel trzy krotnie naciska dozownik flakonika od perfum. 3. Zadaniem uczniów jest podniesienie ręki do góry, gdy poczują zapach perfum.

Doświadczenie 1

Doświadczenie 1

ciepła zimnawoda woda

pamiętaj o zapisaniu tematu, schematu doświadczenia, obserwacji i wniosków w zeszycie

Badanie szybkości procesu dyfuzji w cieczach.sprzęt: dwa naczynia (probówki, zlewki), pipety Pasteuraodczynniki: barwnik, ciepła i zimna wodawykonanie: 1. Do jednego naczynia wlewamy jednakową objętość ciepłej wody, a do drugiego zimnej.2. Jednocześnie, do obydwy naczyń wkraplamy 3 krople barwnika.3. Mierzymy czas do uzyskania mieszaniny jednorodnej.

Doświadczenie 2

dowód na teorię Daltona

Dyfuzja

Co to jest dyfuzja?Wymień kilka przykładów tego zjawiska.W którym stanie skupienia zjawisko dyfuzji zachodzi najszybciej?

Na podstawie filmu:

Na CoBeZU:1. Odczytuję z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka – metal lub niemetal).2. Wyjaśniam związek między podobieństwem właściwości pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego oraz stopniową zmianą właściwości pierwiastków leżących w tym samym okresie (metale – niemetale) a budową atomów.

Układ okresowy a masa atomowa.

Temat:

widzę - myślę - zastanawiam się

Układ okresowy pierwiastków chemicznych

Tablica Mendelejewaokresy - wiersze (1-7)grupy - kolumny (1-18)

-24

Masa atomowa jest to średnia masa atomów danego pierwiastka (z uwzględnieniem jego składu izotopowego), wyrażona w jednostkach masy atomowej, czyli unitach (u)1u 1,66 x 10 g

Określ prawidłowość podanych stwierdzeń.Podkreśl te, które są prawdziwe.

Twórcą układu okresowago piewiastków chemicznych jest Dimitr Mendelejew.Układ okresowy dzielimy na pionowe okresy i poziome grupy.Tablica Mendelejewa składa się z 7 okresów i 18 grup.Grupy w układzie okresowych dzielimy na główne i poboczne.Żelazo lezy w 5 okresie i 8 grupie układu okresowego.Liczba atomowa siarki wynosi 16.

Rutyna fakty, czy fikcja

Czas na ćwiczenia, czyli rutyna pomyśl - znajdz parę - podziel się

• 2 okres, 3 grupa
• 6 okres, 18 grupa
• 5 okres, 11 grupa

• magnez
• brom
• żelazo

1. Dla poniższych pierwiastków podaj: nr okresu, nr grupy, liczbę atomową, masę atomową:2. Na podstawie położenia w układzie okresowym określ jaki to pierwiastek. Obok napisz, czy jest metalem, czy niemetalem.

Na CoBeZU:1. Opisuję, czym różni się atom od cząsteczki.2. Interpretuję zapisy, np. H2, 2H, 2H2.3. Obliczam masę cząsteczkową związku chemicznego na podstawie jego wzoru sumarycznego.

Masa cząsteczkowa

Temat:

4H

2 2

H H 2H

jeden atom wodoru jedna dwuatomowa dwie dwuatomowe cząsteczka wodoru cząsteczki wodoru

"Jak poprawnie odczytywać liczby atomów w cząsteczkach?"

Rutyna: Wniosek - Reguła

2 2

Napisz z ilu atomów składają się związki: 1) H O i 2) SO

3CO

2CO

CO

jedna cząsteczka dwutlenku węgla dwie cząsteczki dwutlenku węgla = jeden atom węgla i dwa atomy tlenu = dwa atomy węgla i cztery atomy tlenu

Rutyna: Wniosek - Reguła

Na podstawie definicji wyznacz masę cząsteczkową CO

Masa cząsteczkowa - suma mas atomów wchodzących w skład związku chemicznego, wyrażona w unitach (u)

2 4 3

Fe (SO )

Ca(OH)

Na podstawie wzoru związku chemicznego określ jego masę cząsteczkową

Na CoBeZU:1. Opisuję skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony)2. Ustalam liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie na podstawie liczby atomowej i masowej.3. Stosuję zapis AZE

Budowa atomu

Temat:

widzę - myślę - zastanawiam się

ciała niebieskie = cząsteczki elementarneCząstki elemenarne - podstawowe składniki atomu (protony, neutrony i elektrony)

Co warto wiedzieć o cząstkach elementarnych?

Wiedząc, że atom fluoru składa się z 9 protonów, 10 neutronów i 9 elektronów, przedstaw te informacje w notacji AZE.

Wszystko w układzie okresowym.

2. Ustal liszbę protonów, neutronów i elektronów w atomie fosforu 31Pi określ ich położenie w atomie.

1. Wiedząc, że atom fluoru składa się z 9 protonów, 10 neutronów i 9 elektronów, przedstaw te informacje w notacji AZE.

Czas na zadania:

Na CoBeZU:1. Na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym określam liczbę powłok elektronowych w atomie oraz liczbę elektronów zewnętrznej powłoki elektronowej dla pierwiastków grup 1 i 2 i 13–18.2. Wyjaśniam związek między podobieństwem właściwości pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego oraz stopniową zmianą właściwości pierwiastków leżących w tym samym okresie (metale – niemetale) a budową atomów.

Budowa atomu, a jego położenie w układzie okresowym.

Temat:

liczba powłok = numer okresuostatnia - zewnętrzna powłoka elektronowa to powłoka walencyjna,krążące po niej elektrony to elektrony walencyjneliczba elektonów walencyjnych = numer grupy

ograniczona pojemność powłok

Etapy:1. Ustal liczbę protonów i elektronów w atomie2. Ustal liczbę powłok i nazwij je3. Ustal liczbę el. walencyjnych (od 13. do 17. gr - 10)4. Narysuj uproszczony modelZadanie:Narysuj uproszczony model atomu fluoru

Rysowanie uproszczonego modelu atomu

właściwości pierwiastka na podstawie jego położenia w układzie okresowym

Określ prawidłowość podanych stwierdzeń.Podkreśl te, które są prawdziwe.

Pierwiastki chemiczne należące do tej samej grupy mają podobne właściwości. Pierwiastki chemiczne należące do jednego okresu mają taką samą liczbę elektronów walencyjnych.Najaktywniejszy metal znajduje się w 1 grupie układu okresowego.Magnez jest metalem mniej aktywnym niż sód.Atomy pierwiastków z 2 grupy mają 1 elektron na powłoce walencyjnej.W atomie sodu znajdują się dwie powłoki elektronowe.

Rutyna fakty, czy fikcja

Na CoBeZU:1. Definiuję pojęcie izotopu.2. Opisuję różnice w budowie atomów izotopów, np. wodoru.3. Wyszukuję informacje na temat zastosowań różnych izotopów.

Izotopy

Temat:

Most:- 3 słowa: ......- 2 pytania: .......- "izotopy są jak kredki"

Podkreśl izotopy:3517Cl, 3616S, 3618Ar, 3717Cl

"Izotopy - odmiany tego samego pierwiastka chemicznego różniące się liczbą neutronów w jądrze"

Izotopy wodoru

"Masa atomowa jest wynikiem uśrednienia i rozpowszechnienia w przyrodzie izotopów tego samego pierwiastka chemicznego "

Medycyna

Radioterapia w leczeniu niektórych typów nowotworów

Peleontologia

Określanie wieku szczątków roślin i zwierząt

Źródło energii

Produkcja prądu elektrycznego

Bomby atomowe

Elektrownie jądrowe

izotopów

Zastosowanie

-posługuje się pojęciem pierwiastka chemicznego jako zbioru atomów o danej liczbie atomowej Z; - opisuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); - na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym określa liczbę powłok elektronowych w atomie oraz liczbę elektronów zewnętrznej powłoki elektronowej dla pierwiastków grup 1 i 2 i 13-18; - określa położenie pierwiastka w układzie okresowym (numer grupy, numer okresu); - ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie na podstawie liczby atomowej i masowej; stosuje zapis ; - rysuje konfigurację elektronową wskazanego atomu oraz jego model; - definiuje pojęcie izotopu; opisuje różnice w budowie atomów izotopów, np. wodoru; wyszukuje informacje na temat zastosowań różnych izotopów; - stosuje pojęcie masy atomowej (średnia masa atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego); - odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka - metal lub niemetal); - wyjaśnia związek między podobieństwem właściwości pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego oraz stopniową zmianą właściwości pierwiastków leżących w tym samym okresie (metale - niemetale) a budową atomów; - opisuje, czym różni się atom od cząsteczki; interpretuje zapisy, np. H2, 2H, 2H2;

Julia azotBartek węgielMarek MagnezHania siarkaKuba sódSophie wapńMaks chlorStaś potasTomek tlenDina berylJanek neon

Na CoBeZU:1. Opisuję funkcję elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów2. Stosuję pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązań (kowalencyjne, jonowe) w podanych substancjach.3. Wymieniam rodzaje wiązań chemicznych.

Wiązania chemiczne

Temat:

dlaczego pierwiastki z 18 gr nazywamy gazami szlachetnymi?wykazują bierność chemicznądlaczego?dlaczego?....

dublet elektronowyoktet elektronowyoktet elektronowy

wykazują bierność chemiczną, występują w postaci pojedynczych atomów, które niechętnie wchodzą w reakcje

Gazy szlachetne

Rodzaje wiązań chemicznych można przewidzieć na podstawie Skali Paulinga - elektroujemności

następuje tutaj uwspólnienie elektronów.

kowalencyjne jonowe

występuje najczęściej między atomem metalu i niemetalu,następuje tutaj przekazanie elektronów.

występuje najczęściej między atomami dwóch różnych niemetali

niespolaryzowane

występuje najczęściej między atomami tego samego niemetalu

spolaryzowane

Rodzaje wiązań chemicznych

Na podstawie skali Paulinga oblicz różnicę elektroujemności: H2, Cl2, N2, CO2, H2O, HCl, NH3, CH4 oraz określ jaki typ wiązania chemicznego występuje w tych związkach.

obliczamy na podstawie różnicy w elektroujemności atomów

Wiązania chemiczne wg. skali Paulinga

Na CoBeZU:1. Na przykładzie cząsteczek H2, Cl2, N2, CO2, H2O, HCl, NH3, CH4 opisuję powstawanie wiązań chemicznych; zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek2. Stosuję pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązań kowalencyjnych w podanych substancjach.

Wiązania kowalencyjne

Temat:

Przedstaw, w jaki sposób powstaje wiązanie w cząsteczce wodoru.

4. Podaj wzór sumaryczny(pokazuje ile jest poszczególnych atomów)

3. Podaj wzór strukturalny (pokazuje jak połączone są atomy)

2. Ustal liczbę wspólnych par elektronowych. Narysuj cząsteczkę.

1. Zapisz symbol atomu i określ liczbę el. walencyjnych.

Wiązania kowalencyjneuwspólnienie elektronów walencyjnych

O16 grupa622O=O O2

symbol położenie atomuliczba elektronów walencyjnychile elektronów brakuje do oktetu?symbol atomu z elektronami walencyjnymiwzór elektronowy cząsteczkiliczba wspólnych par elektronowychwzór strukturalny i sumaryczny

wniosek - reguła

samodzielnie dla cząsteczki azotu

+ info

H Cl1 grupa 17 grupa1 71 11H-Cl HCl

symbol położenie atomuliczba elektronów walencyjnychile elektronów brakuje do oktetu/dubletu?symbol atomu z elektronami walencyjnymiwzór elektronowy cząsteczkiliczba wspólnych par elektronowychwzór strukturalny i sumaryczny

wiązanie kowalencyjne spolaryzowane np. w chlorowodorze

samodzielnie dla cząsteczki tlenku węgla (IV)

Określ jaki typ wiązania kowalencyjnego występuje w CH4, H2O, Cl2, NH3Przedstaw w jaki sposób powstaje wiązanie w ww. cząsteczkach.

Eureka!

Na CoBeZU:1. Stosujesz pojęcie jonu (kation i anion) i opisuje, jak powstają jony2. Określasz ładunek jonów metali (np. Na, Mg, Al) oraz niemetali (np. O, Cl, S).3. Opisujesz powstawanie wiązań jonowych (np. NaCl, MgO);

Wiązania jonowe

Temat:

wypisz, co już wiesz nt. wiązania jonowegoz jakimi słowami/definicjami Ci się kojarzą?a może jesteś w stanie podać przykład związku chemicznego, w którym występuje ten typ wiązania?

połącz - rozwiń - rzuć wyzwanie

1,7

W wyniku utworzenia wiązania jonowego powstają jony, czyli cząstki obdarzone ładunkiem elektrycznym dodatnim i ujemnym.

Wiązanie jonowe dotyczy pierwiastków o znaczącej różnicy w wartościach elektroujemności

Na+ kation soduPierwiastki elektroujemne chętniej przyjmują elektrony uzupełniając powłokę walencyjną:Cl- anion chlorkowy

Pierwiastki elektrododatnie chętniej oddają elektrony z powłoki walencyjnej:

He

Atomy są obojętne.Każdy chciałby być taki jak gaz szlachetny.

Na podstawie NaCl przedstaw na modelu uproszczonym jak powstaje wiązanie jonowe w tlenku wapnia CaO, MgO, KCl, czy CaF2Prawidłowości:-wiązanie jonowe polega na ............. elektronów między atomami;-w wyniku utworzenia wiązania jonowego obojętne atomy stają się .................;-wyjściowe atomy mają równą liczbę protonów i elektronów, natomiast w jonach .............................;-aby powstało wiązanie jonowe różnica w wartości elektroujemności.............-kation zawsze występuje w towarzystwie ...................

reguła - wniosek

sieć krystaliczna w NaCl i CaO

Jony mają przeciwne ładunki. Dzięki temu występują między nimi oddziaływania elektrostatyczne. Na skutek tych sił tworzy się sieć krystaliczna, w której skład wchodzą kationy i aniony. .

Sieci krystaliczne

Na CoBeZU:1. Porównujesz właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatura topnienia i temperatura wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności).

Rodzaj wiązania, a właściwości związku chemicznego.

Temat:

Postępujemy zgodnie z zawartą na stolikach instrukcją. Zabronione jest mieszanie substancji oraz zabawa nimi np. polewanie, oblewanie, kruszenie, straszenie itd.Na wykonanie zadania grupa ma 5 minut.Po tym czasie drużyna sprząta po sobie i przygotowuje stanowisko dla innej drużyny (2 min.)

stan skupienia

przewodnictwo elektryczne

rozpuszczalność w wodzie

przewodnictwo cieplne

temperatura wrzeniai topnienia

czyli kawusia inaczej;)

Stoliki aktywności

Wiązanie, a właściwości związków chemicznych.

Na CoBeZU:1. Określasz na podstawie układu okresowego wartościowość (względem wodoru i maksymalną względem tlenu) dla pierwiastków grup: 1, 2, 13, 14, 15, 16 i 17; 2. Rysujesz wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego (o wiązaniach kowalencyjnych) o znanych wartościowościach pierwiastków; 3. Ustalasz dla związków dwupierwiastkowych (np. tlenków): nazwę na podstawie wzoru sumarycznego, wzór sumaryczny na podstawie nazwy, wzór sumaryczny na podstawie wartościowości, wartościowość na podstawie wzoru sumarycznego.

Wartościowość pierwiastków w związkach chemicznych.

Temat:

wartościowość tlenu = siarki =

O O

wartościowość chloru = Iwodoru = I

H - Cl

wartościowość tlenu = IIwęgla = IV

O = C = O

wartościowość tlenu = IIwodoru = I

H H

"Co to jest wartościowość?"

Rutyna: Wniosek - Reguła

nr grupy liczba elektr. wal.

LiBeAlCNSBr

Napisz ile elektronów walencyjnych mają atomy:

Położenie pierwiastków w układzie okr. a wartościowość

Maksymalna wartościowość pierwiastków względem tlenu i wodoru:

- pierwiastki z 1. grupy ukł. okr. mają wartościowość I- pierwiastki z 2. grupy ukł okr. mają wartościowość II- tlen w tlenkach ma wartościowość II- fluor we fluorkach, chlor w chlorkach, brom w bromkach, jod w jodkach mają wartościowość I- siarka w siarczkach ma wartościowość II

Prawidłowości dotyczące grup:

? ?

IV II

Si O

? ?

II II

Si O

Na podstawie wzoru ogólnego związku chemicznego oraz przykładów napisz wzór sumaryczny związku, w którym wartościowości są podane:

? ?

III I

N H

I II II I I I

2 2

H O CaCl HCl

CO N2O3 SiO2

tlenek węgla (IV) tlenek azotu (I) tlenek krzemu (II)

CO2 N2O SiO

ustalanie nazwy na podstawie wzoru

Rutyna: Wniosek - Reguła

V II

V II

2 5

Ustalanie wzoru sumarycznego na podstawie nazwy związku chemicznego.

1. Wypisz nazwy pierwiastków ujęte w nazwie związku chem.2. Napisz nad symbolami ich wartościowości.3. Wartościowość "spada" w miejsce indeksów stechiometrycznych na krzyż i ewentualnie się skracają.W domu: tlenek magnezu, chlorek potasu, siarczek litu

tlenek azotu (V)N ON ON O

Na CoBeZU:1. Opisuje funkcję elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów; stosuję pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązań (kowalencyjne, jonowe) w podanych substancjach; 2. Na przykładzie cząsteczek H2, Cl2, N2, CO2, H2O, HCl, NH3, CH4 opisuję powstawanie wiązań chemicznych; zapisuję wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek; 3. Stosuję pojęcie jonu (kation i anion) i opisuję, jak powstają jony; określam ładunek jonów metali (np. Na, Mg, Al) oraz niemetali (np. O, Cl, S); opisuję powstawanie wiązań jonowych (np. NaCl, MgO);4. Porównuję właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatura topnienia i temperatura wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności); 5. Określam na podstawie układu okresowego wartościowość (względem wodoru i maksymalną względem tlenu) dla pierwiastków grup: 1, 2, 13, 14, 15, 16 i 17;6. Rysuje wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego (o wiązaniach kowalencyjnych) o znanych wartościowościach pierwiastków; 7. Ustalam dla związków dwupierwiastkowych (np. tlenków): nazwę na podstawie wzoru sumarycznego, wzór sumaryczny na podstawie nazwy, wzór sumaryczny na podstawie wartościowości, wartościowość na podstawie wzoru sumarycznego.

Powtórzenie

Temat:

1. Opisz funkcję elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów na przykładzie:a) cząsteczki chlorub) tlenku węgla (IV)2. Na podstawie danych z układu okresowego oblicz E, określ typ wiązania w poniższych związkach oraz zapisz ich wzory sumaryczne : a) tlenek magnezub) wodac) cząsteczce tlenu

praca w grupie

Zadania:

3. Podaj wzór strukturalny: CH44. Zobrazuj sposób tworzenia się wiązania w cząsteczce o wzorze sumarycznym MgO za pomocą uproszczonego modelu. Określ typ wiązania.5. Jak powstają jony? (Nazewnictwo i równania):AlS

6. Określ wartościowości pierwiastków w zapisanych poniżej wzorach sumarycznych związków chemicznych, a następnie nazwij te związki:ZnCl2 H2O SnCl4 AlBr3

Na CoBeZU:1. Obliczasz masy cząsteczkowe pierwiastków występujących w formie cząsteczek i związków chemicznych.2. Stosujesz do obliczeń prawo stałości składu.

Prawo stałości składu.

Temat:

START

10 1

Ważne prawa.

Prawo stałości składu związku chemicznego

JosePH Proust 1799r.

"pierwiastki, które tworzą dany związek chemiczny, łączą się w stałych stosunkach wagowychtzn.skład chemiczny danego związku chemicznego jest stały i ściśle określony"

1. Przepisać z UO masę pierwiastków tworzących związek.2. Licząc stosunek masowy pierwiastków w zwiazku, mnożymy liczbę atomów razy jego masę.3. Odpowiedz

Oblicz w jakim stosunku wagowym połączone są ze sobą pierwiastki we wzorze sumarycznym? H2O

reguła

przykład

(opisz etapy)

wniosekCH4

Zadanie

Oblicz skład procentowy pierwiastków w bromku magnezu

przykład reguławniosek: Oblicz procent masowy pierwiastków w związku CaCl2

Na CoBeZU:1. Wskazujesz substraty i produkty reakcji chemicznych.2. Podajesz przykłady reakcji syntezy, analizy, wymiany.3. Zapisujesz równania reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej.

Rodzaje reakcji chemicznych cz.1

Temat:

Wskaż zjawisko fizycznei reakcję chemiczną.Odpowiedz uzasadnij.

substraty produkty

Definicja reakcji chemicznej

łyżka do spalań, palnikmagnez1. Na łyżeczkę do spalań umieść kilka kawałków magnezu.2. Wprowadź łyżeczkę w płomień palnika...............

Sprzęt:Odczynniki:Wykonanie:Obserwacje:Wnioski:

"Spalanie magnezu w tlenie, jako przykład reakcji ....

A + B AB

Reakcja syntezy

reakcja chemiczna, podczas której z dwóch lub większej liczby substratów powstaje jeden produkt

probówka, palnikwodorotlenek miedzi (II)1. Ok. 2 cm wodorotlenku wlej do probówki.2. Ogrzewaj probówkę...............

Sprzęt:Odczynniki:Wykonanie:Obserwacje:Wnioski:

"Rozkład termiczny wodorotlenku miedzi (II), jako przykład reakcji analizy"

Ttemp

AB A + B

Reakcja analizy

rozkład związku chemicznego (b. często pod wpływem temperatury) na pierwiastki lub inne związki chemiczne

probówka, łapa do probówki, łyżeczkasiarczan(VI) miedzi (II), woda, cynk1. Po probówki wlej ok. 2 cm mieszaniny siarczanu (VI) miedzi (II) z wodą.2. Dodaj kilka granulek cynku..............

Sprzęt:Odczynniki:Wykonanie:Obserwacje:Wnioski:

"Działanie cynkiem na mieszaninę siarczanu (VI) miedzi (II) z wodą"

AB + C A + CB

Reakcja wymiany pojedynczej

zachodzi między pierwiastkiem a związkiem chemicznym,prowadzi do powstania innego pierwiastka i innego związku chemicznego

syntezy analizy wymiany

Podziel reakcje na 3 typy

Podział reakcji ze względu na efekt towarzyszący

ciepło jest pochłaniane z otoczenia

ciepło oddawane na zewnątrz

reakcja endotermiczna

reakcja egzotermiczna

szalki Petriego, zapalniczka żarowakostki cukru, popiół1. Na szalce Petriego umieść kostkę cukru. Za pomocą zapalniczki żarowej zbliż ogień do cukru.2. Na drugiej szalce umieść kostkę posypaną popiołem. Powtórz czynność z zapalniczką...............

Sprzęt:Odczynniki:Wykonanie:Obserwacje:Wnioski:

"Badanie palności cukru z udziałem i bez udziału katalizatora"

Jak zapisać równanie reakcji?

1. Napisz substraty i produkty.2. Zamień nazwy na symbole.3. Sprawdz, ćzy liczba atomów danego pierwiastka P=L4. Narysuj model.5. Odczytaj zapis równania

Na CoBeZu:1. Stosujesz do obliczeń prawo stałości składu i prawo zachowania masy (wykonujesz obliczenia związane ze stechiometrią wzoru chemicznego i równania reakcji chemicznej).

Prawo zachowania masy

Temat:

probówka, łyżeczka, balonocet, soda oczyszczona1. Wlej około 30ml octu do probówki i ją zważ.2. Odgaż 3 g sody oczyszczonej.3. Do probówki z ocetm dodaj sodę, a następnie szybko zatkaj wylot balonem.4. Obserwój co się dzieje. Po kilku minutach zważ produkt...............

Sprzęt:Odczynniki:Wykonanie:Obserwacje:Wnioski:

"Reakcja octu z sodą oczyszczoną"

Na CoBeZu:1. Stosujesz do obliczeń prawo stałości składu i prawo zachowania masy (wykonujesz obliczenia związane ze stechiometrią wzoru chemicznego i równania reakcji chemicznej).

Obliczenia stechiometryczne

Temat:

Wypisz, dane i szukane oraz co wiemy z zadania?

Oblicz ile gramów siarczku żelaza (II) powstanie w wyniku reakcji 8g siarki z żelazem.

Wykorzystaj prawo stałości składu: mS = mFe = m FeS = mS + mFe = .....Przeanalizuj liczbę atomów biorących udział w równaniu reakcji: Fe + S -> FeS 8g x 1 32u 1 88g

Wypisz: dane i szukane oraz równanie reakcji chemicznej .Przeanalizuj liczbę atomów po prawej i po lewej stronie równania.Na górze równania zapisz dane z zad., na dole dane z prawa stałości składu.

Azot przereagował z wodorem. W wyniku tej reakcji powstało 68g amoniaku o wzorze sumarycznym NH3. Oblicz, ile gramów azotu wzięło udział w tej reakcji chemicznej.

Wypisz: dane i szukane oraz równanie reakcji chemicznej .Przeanalizuj liczbę atomów po prawej i po lewej stronie równania.Na górze równania zapisz dane z zad., na dole dane z prawa stałości składu.

Oblicz, ile kg krzemu można otrzymać w wyniku reakcji tlenku krzemu (IV) z 1,2 kg węgla w piecu elektrycznym. Drugim produktem tej reakcji jest tlenek węgla (II).

Na CoBeZU:1. Podajesz przykłady różnych typów reakcji (reakcja syntezy, reakcja analizy, reakcja wymiany); wskazujesz substraty i produkty.2. Zapisujesz równania reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej; dobierasz współczynniki stechiometryczne, stosując prawo zachowania masy. 3. Definiujesz pojęcia: reakcje egzotermiczne i reakcje endotermiczne; podajesz przykłady takich reakcji.4. Wskazujesz wpływ katalizatora na przebieg reakcji chemicznej. Na podstawie równania reakcji lub opisu jej przebiegu odróżniasz reagenty (substraty i produkty) od katalizatora.5. Obliczasz masy cząsteczkowe pierwiastków występujących w formie cząsteczek i związków chemicznych; 6. Stosujesz do obliczeń prawo stałości składu i prawo zachowania masy (wykonujesz obliczenia związane ze stechiometrią wzoru chemicznego i równania reakcji chemicznej).

Powtórzenie

Temat: