5.II.5

Temat: Samożywność

Cel lekcji: Dowiesz się na czym polega fotosynteza i jakie czynniki wpływają na wzrost roślin

Nacobezu z podstawy programowej:

Uczeń przedstawia istotę fotosyntezy jako jednego ze sposobów odżywiania się organizmów (substraty, produkty i warunki przebiegu procesu) oraz planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ wybranych czynników na intensywność procesu fotosyntezy;

Wszystkie organizmy do prawidłowego funkcjonowania potrzebują POŻYWIENIA, czyli związków, z których budują CIAŁO I WYTWARZAJĄ ENERGIĘ

Część organizmów ma zdolność do samodzielnego wytwarzania pokarmu Nazywamy je ORGANIZMAMI SAMOŻYWNYM - autotrofy

Jak odżywiają się organizmy samożywne? Do organizmów samożywnych należą ROŚLINY

NIEKTÓRE PROTISTY (np. brunatnice)

NIELICZNE BAKTERIE-SINICE

Większość z nich wytwarza pokarm dzięki zdolności przeprowadzania

FOTOSYNTEZY

Podczas tego procesu z DWUTLENKU WĘGLA I WODY, z udziałem ŚWIATŁA, powstają SUBSTANCJE POKARMOWE (glukoza powstaje z wodoru i dwutlenku węgla) I TLEN – do atmosfery

Światło

Dwutlenek węgla

Chlorofil

Woda

Glukoza

Tlen

Glukoza - to cukier, który stanowi PODSTAWOWE ŹRÓDŁO ENERGII dla organizmu oraz

materiał do produkcji ZWIĄZKÓW BUDUJĄCYCH CIAŁO (cukrów złożonych, tłuszczów i białek) I ZWIĄZKÓW ZAPASOWYCH np. skrobi

Rosiczka, tak jak inne rośliny, jest samożywna, ale żywi się także drobnymi zwierzętami Ma liście przekształcone w pułapki, które służą do chwytania i trawienia ofiar Z tkanek zwierząt rosiczka pobiera azot

CZYM JEST FOTOSYNTEZA? Fotosynteza -proces, w którym z dwutlenku węgla i wody, z udziałem energii świetlnej, powstają substancje pokarmowe i tlen

Światło jest źródłem energii potrzebnej roślinie do przeprowadzania fotosyntezy Jest ono pochłaniane przez zielony barwnik - chlorofil

Tlen, który powstaje w czasie fotosyntezy jest uwalniany do atmosfery

Z dwutlenku węgla i wody pod wpływem światła powstają substancje pokarmowe.

Dwutlenek węgla zawarty w powietrzu wnika do wnętrza liści

Substancje pokarmowe są transportowane do wszystkich komórek rośliny

Wodę rośliny pobierają korzeniami z gleby

CZYM JEST FOTOSYNTEZA?

SUBSTRATY WARUNKI PRZEBIEGU PRODUKTY

DLACZEGO ROŚLINY MOGĄ PRZEPROWADZAĆ FOTOSYNTEZĘ? Rośliny mogą przeprowadzać fotosyntezę, ponieważ w komórkach ich liści znajdują się CHLOROPLASTY Zawierają one zielony barwnik - CHLOROFIL, dzięki któremu rośliny pochłaniają światło niezbędne do przebiegu fotosyntezy

Fotosynteza zachodzi głównie w LIŚCIACH (97%), ale troszkę w niezdrewniałych łodygach oraz kwiatach i owocach (3%)

JAK ROŚLINA WYKORZYSTUJE SUBSTANCJE POKARMOWE?

JAK ROŚLINA WYKORZYSTUJE SUBSTANCJE POKARMOWE? ŹRÓDŁO ENERGII Substancje pokarmowe, głównie glukoza, stanowią źródło energii niezbędnej do wykonywania ruchów Na przykład energia uwolniona z glukozy pozwala kwiatom słonecznika obracać się zawsze w kierunku słońca

ZWIĄZKI DO BUDOWY CIAŁA Z substancji pokarmowych powstają związki potrzebne do budowy ciała rośliny w czasie jej wzrostu i rozwoju Dzięki temu rośliny, na przykład truskawka, powiększają się, wytwarzają nowe liście, kwiaty i owoce

MATERIAŁY ZAPASOWE Z nadmiarowych ilości substancji pokarmowych powstają materiały zapasowe, które pomagają roślinie przetrwać w trudnych warunkach i umożliwiają rozwój nowych roślin wiosną Na przykład ziemniak gromadzi w bulwach skrobię

CZYNNIKI, KTÓRE WPŁYWAJĄ NA INTENSYWNOŚĆ FOTOSYNTEZY Fotosynteza nie zachodzi u wszystkich roślin tak samo intensywnie Jej przebieg zależy od warunków środowiska, w którym żyje dana roślina

Najważniejsze czynniki, które wpływają na intensywność fotosyntezy, to: ŚWIATŁO

DWUTLENEK WĘGLA

WODA

TEMPERATURA

SOLE MINERALNE

Każdy czynnik zarówno W NADMIARZE, jak i W NIEDOBORZE powoduje zmniejszenie intensywności fotosyntezy

W niekorzystnych warunkach rośliny rosną słabiej i są mniejsze

W szklarniach zwiększa się sztucznie zawartość dwutlenku węgla w powietrzu Dzięki temu fotosynteza przebiega intensywniej

Badanie, czy dwutlenek węgla wpływa na intensywność fotosyntezy

• Problem badawczy: Czy zwiększona ilość dwutlenku węgla w środowisku wpływa na intensywność fotosyntezy?
• Hipoteza: Zwiększona ilość dwutlenku węgla w środowisku powoduje wzrost intensywności fotosyntezy
• Przebieg doświadczenia:
• Przygotuj: dwie gałązki moczarki kanadyjskiej takiej samej wielkości (do kupienia w sklepie akwarystycznym), dwie szklanki, naczynie z wodą z kranu, butelkę gazowanej wody mineralnej (woda ta zawiera dwutlenek węgla)
• Próba badawcza: szklanka z wodą gazowaną i gałązką moczarki kanadyjskiej. Napełnij szklankę gazowaną wodą mineralną. Umieść w szklance gałązkę moczarki kanadyjskiej. Postaw szklankę na parapecie okna.
• Próba kontrolna: szklanka z wodą z kranu i gałązką moczarki kanadyjskiej. Napełnij szklankę wodą z kranu. Umieść w szklance gałązkę moczarki kanadyjskiej. Postaw szklankę na parapecie okna.
• Wynik: Porównaj liczbę pęcherzyków gazu - tlenu - uwalniających się w próbie badawczej i w próbie kontrolnej w ciągu jednej minuty
• Wniosek: Na podstawie wyników wyciągnij wniosek dotyczący wpływu ilości dwutlenku węgla na intensywność fotosyntezy

SAMOŻYWNOŚĆ BEZ ŚWIATŁA Niektóre samożywne bakterie do wytwarzania pokarmu nie wykorzystują światła tylko energię chemiczną Dlatego przeprowadzany przez nie proces nazwano chemosyntezą

Bakterie przeprowadzające chemosyntezę występują m.in. na dnie oceanu żyją one w pobliżu miejsc, z których wydobywa się gorąca woda zawierająca gazy wulkaniczne

Rysunki, które można, ale nie trzeba wykorzystać (wzór do własnych ikonek)

wg pomysłu Pani O. Dycewicz

Podsumowanie wiadomości

Gratuluję dotrwałeś/aś do końca…

Do przygotowania filmu/prezentacji/grafonotki/quizu wykorzystałam:

• zasoby Internetu (giphy.pl)
• treści i zdjęcia oraz fragmenty tekstów pochodzące z podręczników różnych wydawnictw (Nowa Era, MAC i inne)

Dziękuję za uwagę