Epika liryka i dramat

Warszawa, maj 2022 r.

Maciej Maliszkiewiczklasa 8 a

RODZAJE Literackie

Immanuel Kant

Zaletą literatury jest to, że pozwala ludziom postawić się na miejscu innych.

03. Liryka

RODZAJE Literackie

06. Dramat

05. Dramat

04. Liryka

02. Epika

01. Epika

Epika składa się ze świata przedstawionego (fabuły), w którym zachowany jest ciąg przyczynowo-skutkowy wydarzeń. Mamy czas akcji, bohaterów oraz miejsce. W epice zawsze występuje narrator albo pierwszoosobowy (może być jednym z bohaterów) albo trzecioosobowy (wszystkowiedzący). Utwory najczęściej napisane są prozą, ale zdarzają sie również utwory wierszowane, np. epos "Pan Tadeusz". W utworach epickich może być przestawiony świat realistyczny, fantastyczny, fikcyjny lub sience-fiction. Epikę można podzielić na gatunki, biorąc pod uwagę różne kryteria, np. formę (wierszowana lub proza), czas akcji (współczesna, historyczna).

.01

"Pan Tadeusz" - Adam Mickiewicz

przykładowe utwory

Epika

Główne gatunki epickie:powieść- tekst pisany prozą, wielu bohaterów i wydarzeń, np. powieści historyczne, obyczajowe, przygodowe i wiele innych;nowela-bardzo krótka skupiona wokół jednego tematu, ma punkt kulminacyjny;opowiadanie-najczęściej pisane w czasie przeszłym, mniej bohaterów i wątków niż w powieści, nie posiada punktu kulminacyjnego;epos(epopeja)- utwór historyczny, przedstawia często wartości historyczne dla społeczeństwa,jest wierszowany;

.02

"Pan Tadeusz" - Adam Mickiewicz

przykładowe utwory

Epika

"Elegia o chłopcu polskim" - Krzysztof Kamil Baczyński

przykładowe utwory

.03

Liryka

Świat przedstawiony jest nie przez narratora ale zastępujący go podmiot liryczny. Utwory są wierszowane oraz posiadają rymy . Podmiot prowadzi monolog w dwóch wersjach w liryce pośredniej i bezpośredniej skupiające się na uczuciach i emocjach. Teksty są przepełnione środkami poetyckimi. Mają strofy i wersy. Lirykę można podzielić na dwa sposoby: ze względu na sposób wypowiedzi podmiotu lirycznego oraz typy wyrażanych przeżyć.

Główne gatunki liryczne:fraszka - krótki utwór liryczny, wierszowany bądź rymowany, często zakończony wyraźną puentą;tren - tekst o charakterze żałobnym, odmiana pieśni lamentacyjnej;hymn - pieśń pochwalna wywodząca się ze starożytnej Grecji, komponowana na cześć bóstwa, kraju lub idei;limeryk - krótki wierszyk o ustalonej budowie (układ rymów AABBA, pięć wersów)

"Elegia o chłopcu polskim" - Krzysztof Kamil Baczyński

przykładowe utwory

.04

Liryka

"Zemsta" - Aleksander Fredro

przykładowe utwory

.05

Dramat

Nie występuje narrator ani podmiot liryczny, świat przedstawiony jest ukazany poprzez zachowanie oraz wypowiedzi postaci. Akcja dramatu jest wyraźnie zarysowana i ma wyraźny tok przebiegu. W dramacie występuje tekst główny (składający się z dialogów oraz monologów) i didaskalia (tekst poboczny, wspomagający realizację dzieła).Dramat zbudowany jest z aktów, które podzielone są na sceny.

Główne gatunki dramatu:komedia - komizm, pogodny nastrój, przedstawia wady bohaterów i komiczne sytuacje;tragedia - przedstawia konflikt bohaterów z siłami wyższymi (fatum, prawami moralnymi lub spolecznymi)dramat właściwy - utwór łączący elementy tragiczne oraz komiczne

"Zemsta" - Aleksander Fredro

przykładowe utwory

.06

Dramat