Ustrój RP

Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej

Konstytucja

• Uchwalona 2 kwietnia 1997 r.;
• podczas obrad Zgromadzenia Narodowego - wspólne posiedzenie sejmu i senatu;
• obywatele zatwierdzili ją w ogólnopolskim referendum;

• określiła zasady funkcjonowania państwa po upadku komunizmu;

Konstytucja

• Preambuła;
• 13 rozdziałów;
• 243 artykuły;
• artykuły dzielą się na ustępy;

7. Samorząd terytorialny

1. Rzeczpospolita

2. Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela

8. Sądy i trybunały

9. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa

Rozdziały Konstytucji

3. Źródła prawa

4. Sejm i senat

10. Finanse publiczne

5. Prezydent RP

11. Stany nadzwyczajne

6. Rada Ministrów i administracja rządowa

12. Zmiana konstytucji 13. Przepisy przejściowe i końcowe

Zasady ustroju RP

• Zasada suwerenności narodu;
• Zasada przedstawicielstwa;
• Zasada republikańskiej formy rządów;
• Zasada trójpodziału i równowagi władzy;
• Zasada decentralizacji władzy publicznej;
• Zasada państwa prawa;
• Zasada pluralizmu politycznego;
• Zasada wolności i prawa człowieka i obywatela;

Państwo prawa

Organy władzy i wszyscy mieszkańcy muszą przestrzegać prawa. Normy prawne zawarte są w aktach prawnych (np. ustawach).

Hierarchia aktów prawnych

1. Konstytucja
2. Ustawy
3. *Ratyfikowane umowy międzynarodowe
4. Rozporządzenia
5. Akty prawa miejscowego

Rola konstytucji w państwie ("ustawy zasadniczej")

• najważniejszy akt prawny w państwie;
• określa zasady ustroju państwa, czyli reguły jego funkcjonowania;
• określa kompetencje najważniejszych organów władzy;
• określa wolności, prawa i obowiązki obywateli;

ZAPAMIĘTAJ!

Zasada konstytucjonalizmu - wszystkie organy sprawujące władzę muszą bezwzględnie przestrzegać ustawy zasadniczej. Równowaga władzy. Trybunał Konstytucyjny - ocenia, czy uchwalone akty prawne są zgodne z Konstytucją RP.

Procedury zmiany konstytucji RP

1. Wymaga zgody sejmu, senatu i prezydenta.
2. Propozycje poprawek zgłasza sejm (1/5 posłów), senat lub prezydent.
3. Zatwierdza sejm większością 2/3 głosów, a senat bezwzględną większością głósów.
4. Podpis prezydenta.
5. Jeśli zmiany dotyczą np. ustroju, wolności, praw i obowiązków obywateli - marszałek sejmu może przeprowadzić referendyum na wniosek 1/5 posłów, senatu lub prezydenta.

Prawda/Fałsz

• Z Konstytucji RP wynika, że obywatele mogą zgłaszać do parlamentu projekty zmian w prawie.
• Zasada suwerenności narodu oznacza, że obywatele nie muszą podporządkowywać się decyzjom organów państwa.
• Konstytucja RP wskazuje, że sądy i trybunały są niezależne od organów władzy wykonawczej.
• Zapisy ustawy zasadniczej wskazują, że Polska jest państwem demokratycznym.
• W Polsce obywatele wybierają prezydenta, posłów i senatorów.
• Zasada decentralizacji władzy publicznej wskazuje, kto sprawuje władzę ustawodawczą.