EHBO elearning

EHBO: inleiding

Een ongeval is nooit ver weg … . Je ziet te laat dat de auto voor je is gestopt, je broer snijdt zichzelf in zijn been bij een reparatieklus, een collega valt van de trap, … Wie snel kan optreden na een ongeval, kan vaak erger voorkomen. Eerste hulp verlenen is gemakkelijker dan je denkt. Met kleine, eenvoudige handelingen kan er al veel gedaan worden. Door deze elearning te doorlopen krijg je een zicht op de belangrijkste acties die je kan doen bij een aantal veel voorkomende ongevallen.

START

HULPMIDDELEN VOOR EHBO

Rode kruis

Bedrijfs Hulp Verlening

Eerste hulp

1124U

FirstAid

Er zijn heel wat interessante EHBO-apps. Heel wat info in deze elearning-module werd vanuit de verschillende apps verzameld.Voor degenen die geïnteresseerd zijn: hier staan de meest gebruikte EHBO-apps:

Lorem ipsum dolor sit amet

Lorem ipsum dolor sit amet

Lorem ipsum dolor sit amet

Lorem ipsum dolor sit amet

Lorem ipsum dolor sit amet

Inhoudstabel

• Je kan de elearning chronologisch doorlopen door op de pijl rechts te klikken.

• Je kan ook steeds terug naar de inhoudstabel gaan om een bepaald onderwerp te bekijken (drie streepjes links boven)

• Ieder hoofdstuk begint met een overzichtsslide: klik op de foto's om de verdiepende inhoud te raadplegen

• Indien iets in het BLAUW staat kan je op het info-ballonnetje klikken voor extra verduidelijkingen.

• Filmpjes en zelftoetsen kan je ter info bekijken/maken door op het symbool te klikken.

1. Doelstellingen

2. Vier stappen van EHBO

3. Bloedingen

4. Brandwonden

5. Bewustzijn

6. Vergiftiging

7. Instectenbeten

8. Spieren, botten en gewrichten

9. Blaren

10. Warmte- en koudeletsels

Deze zijn optioneel

Filmpje

Zelftoets

Instructies

Naar inhoudstabel

1. Doelstellingen

Deze elearning werd ontwikkeld om onderstaande doelstellingen te behalen.

De student kan de vier stappen van EHBO:

• benoemen.
• met eigen woorden uitleggen.
• aan de hand van een voorbeeld toelichten.

Van al de behandelde topics kan de student, op basis van een casus of praktijksituatie, in eigen woorden:

• omschrijven wat het probleem is (theorie),
• hoe het probleem kan worden herkend (symptomen) en
• welke interventies moeten worden uitgevoerd (take action).

2. De VIER stappen van EHBO

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Naar inhoudstabel

Stap 1: ZORG VOOR VEILIGHEID

Volgorde van 'in veiligheid brengen'

In eerste instantie moet steeds gelet worden op de eigen veiligheid. Benader het ongeval alleen als dit veilig kan. Niemand heeft er iets aan als de hulpverlener ook slachtoffer wordt. Let daarna ook op de veiligheid van de omstanders. Denk aan omstanders in de rook bij een brand of aan achteropkomend verkeer bij een aanrijding. Geef ze aanwijzingen en wijs op de gevaren. Wees overtuigend maar maak er geen strijd van als ze niet gehoorzamen. Als laatst komt de veiligheid van het slachtoffer. Kijk altijd eerst of het gevaar kan worden weg genomen. Een draaiende machine stil zetten of een gevaarlijke stof verwijderen bijvoorbeeld. Ligt het slachtoffer op de spoorrails of op een weg, is er instortingsgevaar of misschien zelfs ontploffingsgevaar, of ... dan is zijn/haar veiligheid in gevaar en moet er geprobeerd worden om hem/haar naar een veilige plek te brengen. Doe dit echter alleen als de eigen veiligheid daarbij niet in gevaar komt.

4 stappen EHBO

Stap 2: BEOORDEEL DE TOESTAND VAN HET SLACHTOFFER

Ga na wat er is gebeurd

Beoordeel meteen de algemene toestand van het slachtoffer. Het is essentieel om snel en effectief de toestand van het slachtoffer na te gaan.Hiervoor worden de eerste drie stappen van de (B)ABCDE- methodiek (zie ook: klinisch redeneren) gecontroleerd.

• Controleer het bewustzijn (= B)
• Open de luchtweg (= A)
• Ga na of het slachtoffer normaal ademt (= B)

Door bewustzijn en ademhaling te controleren, kan worden nagegaan of het slachtoffer zich in een levensbedreigende toestand bevindt. Indien één of meer van bovenstaande controles niet goed is moeten de hulpdiensten onmiddellijk worden gealarmeerd en de noodzakelijke eerste hulp moet zo snel mogelijk worden toegepast.

4 stappen EHBO

Stap 3: ALARMEER DE HULPDIENSTEN

Wanneer de situatie ernstig of het slachtoffer zodanig gewond is dat je de hulp niet alleen kan uitvoeren, moeten de hulpdiensten zo snel mogelijk worden gealarmeerd op het nummer 112.Beantwoord de vragen van de hulpcentrale en hang de telefoon pas op als dit aangegeven wordt. Indien mogelijk is het interessant dat iemand anders de hulpdiensten verwittigt, zodat je zelf reeds kan beginnen met het verlenen van EHBO.Het verloop van een gesprek met de hulpdienst zou moeten worden uitgevoerd volgens ISBARR (zie klinisch redeneren).

Ter info: ISBARR

4 stappen EHBO

Ter info: ABCDEF

Stap 4: VERLEEN VERDERE EERSTE HULP

Help het slachtoffer, indien mogelijk, op de plaats waar je hem/haar aantreft. Ga een slachtoffer niet onnodig verplaatsen. Verplaatsen is alleen toegestaan als er nog gevaar dreigt. Met het verplaatsen zou er meer letsel kunnen worden veroorzaakt of kan een letsel verergeren. Uiteraard geldt dit niet voor een kleine verwonding. Beschutting geven is belangrijk om andere letsels te voorkomen (vb.: onderkoeling, oververhitting, ...). Volg het slachtoffer verder op: beoordeel en herbeoordeel tot de hulpdiensten toekomen op basis van de gekende ABCDEF-methodiek.

OPTIONEEL

Onderstaand filmpje en de zelftoets van dit hoofdstuk zijn optioneel.

• Het filmpje kan helpen met het verwerken en visueel maken van de leerstof.
• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Filmpje De 4 stappen van EHBO

Zelftoets

Naar inhoudstabel

De VIER stappen van EHBO

Filmpje

Indien voorgaande info over de vier stappen van EHBO niet duidelijk is kan je bijgevoegd filmpje bekijken.Doe dit enkel indien je er nood aan hebt.

De VIER stappen van EHBO: zelftoets

QUESTION 1/5

Je belt het noodnummer om het motorongeluk te melden. Dit is de conversatie:

• Hallo, ik sta hier bij een verkeersongeval van twee minuten geleden waarbij een motorrijder en een auto tegen elkaar gebotst zijn.
• De autobestuurder van rond de 45 jaar is verschrokken maar lijkt verder in orde.
• De motorrijder, ik schat dat hij begin 20 jaar is, ligt echter op de grond en reageert amper. Hij ademt wel nog, maar we hebben hem niet verplaatst.
• Ik denk dat hij er slecht aan toe is en dat er hulp nodig is.
• We staan op het kruispunt van de grote ring met de Kempische Steenweg in Hasselt.
• Ik zal aan de telefoon blijven tot er hulp aangekomen is.

Welk deel van de ISBARR ben je vergeten bij dit telefoontje?

Reccomendation

ERROR!

Assessment

ERROR!

Introductie/Identificatie

IDENTIFICATIE: je hebt jezelf niet voorgesteld.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

3. BLOEDINGEN

Algemene info

Leer hier hoeveel bloed een mens kan/mag verliezen voordat het levensbedreigend wordt.

Soorten bloedingen

Bloedingen kunnen worden ingedeeld volgens verschillende principes:

Vreemd voorwerp in wonde

Soms kan er een voorwerp in een wonde zitten. Niet alleen de grootte van het voorwerp, maar ook de plaats en de diepte van het letsel, bepalen de ernst van een wonde.

• Locatie van de bloeding

Naar inhoudstabel

• Type bloeding

Bloedingen: ALGEMENE INFO

Om te onthouden:

• Het totale bloedvolume van een volwassene met een normale lichaamsbouw is ongeveer 1 liter per 13 kg lichaamsgewicht.

• Een bloedverlies van 1/5de van het totale volume of meer kan een hypovolemische shock veroorzaken.

• Het komt er dus op aan om ter plaatse zo objectief mogelijk de hoeveelheid bloedverlies te beoordelen: kledingstukken kunnen veel bloed opslorpen, waardoor het bloedverlies onderschat wordt terwijl een plas bloed eerder een ernstiger indruk geeft dan het in feite is.

• In FVV2 leerden jullie reeds een HYPOVOLEMISCHE SHOCK te herkennen en hoe hierbij te handelen.

Ook binnen de EHBO blijft dit belangrijke leerstof.

Te kennen: Hypovolemische shock

Bloedingen: HYPOVOLEMISCHE SHOCK

Take action

Indien een persoon teveel bloed verliest kan men terecht komen in een hypovolemische shock. Het slachtoffer:

• is onrustig en angstig;
• heeft een bleke, koude, klamme/zweterige huid;
• heeft een misselijk/ziek gevoel, maakt een zieke indruk;
• heeft dorst en is krachteloos.
• krijgt een verminderd bewustzijn of raakt bewusteloos.

• Stop een mogelijk actieve bloeding door druk uit te oefenen op de wond.
• Bel of laat 112 bellen (met vermelding van (vermoeden van) shock).
• Laat het slachtoffer (gaan) liggen.
• Voorkom afkoeling, gebruik bijvoorbeeld een (reddings- of isolatie)deken.
• Laat het slachtoffer niet drinken, eten of roken.
• Wanneer het slachtoffer liever op de zijde ligt of met opgetrokken knieën is dat geen probleem.
• Controleer regelmatig bewustzijn en ademhaling.
• Blijf bij het slachtoffer tot professionele hulp ter plaatse is...

Let op: er zijn verschillende soorten shock!

bloedingen

Hypovolemische shock: symptomen

bloedingen

Distributieve shock

Obstructieve shock

Hypovolemische shock

Cardiogene shock

OPTIONEEL

Onderstaande zelftoets van dit onderdeel is optioneel.

• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Zelftoets

Overzicht: bloedingen

Bereken voor jezelf hoeveel bloed je kan/mag verliezen voor je mogelijks in een hypovolgemische shock geraakt.Als je niet meer weet hoe je de berekening moet doen:

Neem je eigen gewicht:

• vb.: 91 kg

Je totale bloedvolume is ongeveer je lichaamsgewicht gedeeld door 13

• vb: 91kg : 13 = 7 liter bloedvolume

Daar mag je maximaal 1/5de van verliezen voordat er een kans is op hypovolemische shock:

• Vb.: 1/5de van 7 liter = 7 liter : 5 = 1,4 liter maximaal te verliezen

bloedingen

klik hier

Neem je eigen gewicht:

• vb.: 91 kg

Je totale bloedvolume is ongeveer je lichaamsgewicht gedeeld door 13

• vb: 91kg : 13 = 7 liter bloedvolume

Daar mag je maximaal 1/5de van verliezen voordat er een kans is op hypovolemische shock:

• Vb.: 1/5de van 7 liter = 7 liter : 5 = 1,4 liter maximaal te verliezen

Bloedingen: SOORTEN BLOEDINGEN

Type bloeding

In FVV2 hebben jullie geleerd dat er bloedverlies kan optreden vanuit drie verschillen bloedvaten:

• Arteriële bloedingen
• Veneuze bloedingen
• Cappilaire bloedingen

Belangrijk om hierbij te onthouden is dat bij een arteriële bloeding zo snel mogelijk een drukverband moet worden aangelegd om de bloeding te stoppen want daar heb je het meeste kans om snel veel bloed te verliezen. Om dit te stoppen wordt een drukverband aangelegd. Indien dat niet bij de hand ligt: duw met een propere doek rechtstreeks op de wonde en blijf drukken tot het stopt of tot de hulpdiensten het overnemen.

bloedingen

OPTIONEEL

Onderstaand filmpje van dit onderdeel is optioneel.

• Het filmpje kan helpen met het verwerken en visueel maken van de leerstof.

Filmpje Aanleggen van een drukverband

bloedingen

Aanleggen van een drukverband

Filmpje

Bijgevoegd filmpje toont hoe je een drukverband in een EHBO-situatie kan aanleggen.Dit filmpje is ter info.

bloedingen

Bloedingen: LOCATIE VAN DE BLOEDING

De huid, minstens een bloedvat en de onderliggende weefsels zijn beschadigd.

inwendige bloedingen

De bloedvaten binnen in het lichaam zijn beschadigd, waarbij het bloed niet buiten het lichaam treedt.

Veruitwendigde bloedingen

bloedingen

Een bloeding binnen in het lichaam, die gedeeltelijk naar buiten treedt via natuurlijke lichaamsopeningen: oren, ogen, neus, mond, aars, vagina en urinebuis.

Uitwendige bloedingen

Bloedingen: UITWENDIGE BLOEDINGEN

Take action

Het belangrijkste symptoom van een uitwendige bloeding is:

• zichtbaar bloedverlies.
• Daarnaast is er ook vaak sprake van pijn.

Locatie bloedingen

Bij uitwendige bloedingen is de essentie van de Eerste Hulp: Voorkom verder bloedverlies!

• Dat betekent rechtstreeks druk uitoefenen op de wonde. Dit is het meest effectief en verdient de voorkeur boven het gebruik van drukpunten (= afdrukken van arteriën) omdat bij het gebruik van drukpunten schade kan ontstaan aan omliggende weefsels zoals de zenuwen.

• Druk met de handen op de wonde gedurende 10 minuten.
• Houd het ledemaat omhoog indien mogelijk.
• Na 10 minuten brengt men een drukverband aan,. indien er zwachtels of een propere doek op de wonde wordt gebruikt kan daarop gedrukt worden. Blijf het ledemaat omhoog houden.
• Indien de wonde blijft bloeden en het bloed door het verband/doek heen sijpelt: leg er dan extra doeken of verbandmateriaal bovenop. Probeer de druk op de wonde te verhogen door nog steviger op de plaats van de bloeding te duwen.
• Blijf druk uitoefenen op de wonde tot de hulpdiensten aankomen.

Symptomen

Bloedingen: INWENDIGE BLOEDINGEN

Take action

Sommige organen zijn zeer rijk voorzien van bloedvaten en kunnen veel bloed verliezen bij beschadiging. Het inschatten van de ernst van een inwendige bloeding is moeilijk en moet afgeleid worden uit ‘indirecte’ symptomen zoals:

• Zwelling
• Hematomen
• Pijn
• Tekens van shock (indien het echt erg wordt)

Locatie bloedingen

Aan inwendig bloedverlies kan de eerstehulpverlener niks doen.

• Is er vermoeden van shock? Bel 112 en meld duidelijk dat er een vermoeden van shock is.
• Shock kan alleen door professionele hulpverlening verholpen worden.

• Het is dan vooral belangrijk om de vitale functies zoals ademhaling en bewustzijn in de gaten te houden, terwijl er gewacht wordt op professionele hulp.

• Het slachtoffer mag plat op de grond liggen, of in een positie die prettig voelt.

Symptomen

Bloedingen: VERUITWENDIGDE BLOEDING

Neusbloeding: symptomen

Veel voorkomende uitwendige bloedingen zijn de neusbloeding en bloed uit het oor.. Afhankelijk van de plaats van de bloeding kan er een levensgevaarlijke situatie ontstaan.

bloedingen

Bloeding oor: symptomen

• Er loopt bloed uit het oor
• Last van oorpijn
• Een constant geruis en gehoorsvermindering
• Soms duizeligheid en evenwichtstoornissen

• Er loopt bloed uit één of beide neusgaten.
• Men kan bloed proeven omdat de neus en keelholte

met elkaar in verbinding staan.

• Bij het snuiten van de neus snuit men bloed op.

Take action

Take action

Neusbloeding: TAKE ACTION

Neusbloeding

• Vraag het slachtoffer om het hoofd licht voorovergebogen te houden.
• Vraag het slachtoffer om door de mond te ademen.
• Laat het slachtoffer eerst de neus goed snuiten (niet als je vermoedt dat de neus gebroken is).
• Vraag het slachtoffer om de neusvleugels 10 minuten ononderbroken dicht te knijpen, net onder het harde gedeelte van de neus.
• Controleer na 10 minuten of de bloeding gestelpt is. Als dat niet het geval is, vraag dan om de neus opnieuw 10 minuten dicht te knijpen.
• Je kan het slachtoffer op een ijsklontje laten zuigen, om de bloedstroom in de neus te verminderen. Een nat washandje in de nek kan een kalmerend effect hebben, maar vermindert de bloedstroom niet.

Wanneer hulp inschakelen?

Raadpleeg gespecialiseerde hulp als:

• de bloedneus na 20 minuten dichtknijpen nog niet is gestelpt.
• de oorzaak van de bloedneus een slag of stoot is.
• de bloedneus erger wordt of gepaard gaat met symptomen zoals:
• hoofdpijn,
• of bloeduitstortingen rond de ogen;
• het slachtoffer tijdens het dichtknijpen van de neusvleugels voelt dat bloed in de keel blijft lopen;
• de toestand van het slachtoffer ernstig is, hij slaperig wordt of het bewustzijn verliest.

Veruitwendigde bloedingen

OPTIONEEL

Onderstaand filmpje van dit onderdeel is optioneel.

• Het filmpje kan helpen met het verwerken en visueel maken van de leerstof.

Filmpje Neusbloeding

Veruitwendigde bloedingen

Neusbloeding: TAKE ACTION

Filmpje

Bijgevoegd filmpje toont hoe men kan handelen bij een neusbloeding in een EHBO-situatie.Dit filmpje is ter info.

Bloeding oor: TAKE ACTION

Bloeding oor

• Als het gelaat sterk bebloed is, maak dan met de tip van een kompres de gehoorgang vrij en observeer of er bloed uit de gehoorgang komt
• Zorg dat er geen water in de gehoorgang komt
• Bedek het bloedende oor met een droog verband. Stelp NOOIT een bloeding uit het oor door de gehoorgang af te sluiten met watjes of een kompres. Het opstoppen zou overdruk in de schedel kunnen veroorzaken als de bloeding afkomstig is van een schedelbasisfractuur.
• Raadpleeg een arts
• Draai het hoofd met het bloedende oor naar beneden zodat er zich geen bloedklonter in de gehoorgang vormt

• Druppel nooit vloeistof (bijv. water, olie, oordruppeltjes) in een bloedend oor zonder advies van een arts

bloedingen

Veruitwendigde bloedingen

Vreemd voorwerp in wonde: TAKE ACTION

Vreemd voorwerp in wonde

• De algemene regel is dat een vreemd voorwerp in een wonde niet door een eerstehulpverlener wordt verwijderd.
• De kans bestaat dat de wonde nog erger begint te bloeden en dat er nog meer weefsel wordt beschadigd.
• Een uitzondering hierop is een splinter, die je wel mag proberen te verwijderen.
• Het enige wat je kan doen is het voorwerp onbeweeglijk houden en professionele hulp inschakelen.

• Het bijgevoegd filmpje toont op een duidelijke manier hoe een vreemd voorwerp gestabiliseerd kan worden in een wonde.

OPTIONEEL

Onderstaand filmpje en de zelftoets van dit hoofdstuk zijn optioneel.

• Het filmpje kan helpen met het verwerken en visueel maken van de leerstof.
• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Filmpje Vreemd voorwerp in wonde

Zelftoets

Naar inhoudstabel

Vreemd voorwerp in wonde: TAKE ACTION

Filmpje

Bijgevoegd filmpje toont hoe men kan handelen wanneer er een vreemd voorwerp in een wonde zit.Dit filmpje is ter info.

BLOEDINGEN: Zelftoets

QUESTION 2/5

Jan, 57 jaar is in de tuin hout aan het klieven. Zijn vrouw komt hem wat drank brengen waardoor hij afgeleid wordt en zijn rechter wijsvinger in het klieftoestel terecht komt. De vinger wordt geamputeerd en er spuit helder rood bloed uit zijn vinger. Als Jan zijn letsel ziet trekt hij bleek weg en moet hij gaan zitten. Hij blijft echter wel bij bewustzijn.Wat kan zijn vrouw het beste doen?

Een drukverband aanbrengen op de vinger met een zuivere doek en daarna de wonde dichtduwen.

Zo snel mogelijk een tourniquet of knevel aanleggen - het gaat immers om een arteriële bloeding.

ERROR!

De slagaders van zijn arm dichtduwen en zijn vinger in hoogstand houden zodat er geen extra bloed meer naar de vinger kan.

ERROR!

ANTWOORD: Een zuiver drukverband is de beste keuze. Een tourniquet en het afdrukken van slagaders zijn enkel in extreme (oorlog, geweld, geen snelle hulp, ...) aangewezen omdat er veel risico bestaan op zenuw-beschadiging indien dit foutief of te lang wordt toegepast.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

4. BRANDWONDEN

Prognose en complicaties

Leer hier:

• vanaf wanneer een brandwonde levensbedreigend is en
• wat de belangrijkste complicaties zijn om rekening mee te houden.

EHBO brandwonden

De eerste hulp bij brandwonden is steeds hetzelfde.

• De specifieke acties voor iedere soort brandwonde vind je terug in de volgende slides.

Soorten brandwonden

1ste graad

Naar inhoudstabel

2de graad

3de graad

Brandwonden: EHBO BRANDWONDEN

Eerste hulp bij ALLE brandwonden

Onderste handelingen moet je STEEDS bij ALLE brandwonden doen

Eerst water, de rest komt later! Koel elke brandwonde zo snel mogelijk af met koel of lauw leidingwater.

• Richt de waterstraal enkele centimeters boven de brandwonde. Laat het water over de brandwonde vloeien.
• Koel de brandwonde 10, bij voorkeur 20 minuten, tot de pijn is verlicht.
• Zorg ervoor dat het slachtoffer niet onderkoeld geraakt:: gebruik geen ijskoud water.
• Verwijder altijd kledij en sieraden als ze niet aan de huid vastkleven.

OPTIONEEL

Onderstaand filmpje van dit onderdeel is optioneel.

• Het filmpje kan helpen met het verwerken en visueel maken van de leerstof.

Filmpje EHBO bij brandwonden

brandwonden

Brandwonden: EHBO

Filmpje

Bijgevoegd filmpje toont hoe men kan handelen bij brandwondenDit filmpje is ter info.

brandwonden

Brandwonden: EERSTE GRAAD

Wat is het?

• Een eerstegraads brandwonde is de lichtste vorm van een brandwonde. Deze brandwonden hebben alleen een invloed op de opperhuid.
• Een eerstegraads verbranding kan worden vergeleken met een ontstekingsreactie.

Symptomen

• De verbrande huid is rood of roze gekleurd
• De huid kan gezwollen zijn
• De huid voelt prikkelend of pijnlijk aan
• De verbrande huid is droog
• De huid heeft geen blaren

Take action

Na afkoelen met water:

• Breng een vochtinbrengende crème aan.
• Gebruik een crème op basis van glycerine, panthenol en/of aloë vera

brandwonden

Brandwonden: TWEEDE GRAAD

Wat is het

• Bij tweedegraads brandwonden zijn de opperhuid en een deel van de lederhuid aangetast.
• Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:
• Oppervlakkige 2de graad wonden.
• Diepe 2de graad wonden.

Symptomen

Kenmerken oppervlakkige 2de graads brandwonde:

• Glanzend roze of rode huid
• Opperhuid is beschadigd tot in de lederhuid
• De wond is nat
• Er zitten blaren op de huid
• Erg pijnlijk
• De wond voelt soepel

Take action

Tweedegraads brandwonde met intacte huid:

• Bedek wonde met verband voor brandwonden ( apotheek)
• Indien dit niet beschikbaar is; gebruik een hydrogel
• Bedek wonde met een compres

Kenmerken diepe 2de graads brandwonde

• De lederhuid is erger aangetast dan bij een oppervlakkige 2de graad.
• De huid heeft een rode of witte kleur
• De wond is nat
• Erg pijnlijk
• De wond voelt soepel

brandwonden

Brandwonden: DERDE GRAAD

Wat is het?

Symptomen

Take action

• De opperhuid en lederhuid zijn beide volledig beschadigd bij een derdegraads brandwonde.
• De beschadiging bevindt zich tot in het onderhuidse vetweefsel.
• Verder kan een derdegraads brandwonde onderliggende botten, spieren en pezen beschadigen.

• De wond is wit, beige, donkerbruin tot zwart.
• De opperhuid en lederhuid zijn beide volledig beschadigd
• De wond voelt droog en leerachtig
• Je voelt nauwelijks pijn
• De wond is stug

Wonde met huidbeschadiging (tweedegraads en derdegraads brandwonden):

• Dek de brandwonde voorlopig af met een nat wondverband.
• Doe dit steriel of zo zuiver mogelijk met een driehoeksverband, kompres, zuivere doek of plastic huishoudfolie.
• Raadpleeg gespecialiseerde hulp.

brandwonden

Brandwonden: PROGNOSE EN COMPLICATIES

Prognose en complicaties van brandwonden

Wanneer meer dan 20% van het lichaamsoppervlak met tweede en/of derdegraads brandwonden is aangetast, is de kans op shock bijzonder groot.

• Het gevaar voor shock bestaat niet alleen direct na de verbranding, maar kan enkele uren en soms zelfs dagen na de verbranding nog optreden.
• De 9%-regel is een manier om het aangetast lichaamsoppervlak te bepalen.

Tegenwoordig blijkt vooral het al dan niet aanwezig zijn van een pulmonair letsel ("longverbranding") de bepalende factor te zijn bij de prognosebepaling.

• De mortaliteit bij een longverbranding bedraagt dan 20 tot 84%.

Een brandwonde mag niet onderschat worden. In de acute fase komen volgende ernstige complicaties voor:

• Infectie (de huid als barrière is weg)
• Uitdroging (door verdamping)
• Luchtwegproblemen

9%-Regel

Op lange termijn zijn mogelijke complicaties om rekening mee te houden:

• Socio-psychische belasting
• Littekenvorming
• Contracturen

9%-regel

De regel van 9 is een goede manier om te meten hoeveel procent van het oppervlak van het lichaam verbrand is. Hierbij staat ieder lichaamsdeel voor 9% of een meervoud daarvan behalve het geslachtsdeel.Omdat het lastig kan zijn het oppervlak te berekenen als delen van lichaamsdelen verbrand zijn kun je ook meten met de hand van het slachtoffer. De oppervlakte van de hand met gesloten vingers staat daarbij voor 1%. Het is belangrijk om te weten hoeveel procent van het lichaam ongeveer verbrand is omdat dit gevraagd zal worden bij het bellen van 112.

OPTIONEEL

Onderstaande zelftoets van dit onderdeel is optioneel.

• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Zelftoets

Naar inhoudstabel

Brandwonden: ZELFTOETS

QUESTION 3/5

Jan heeft kokend water over zijn onderarm gekregen. Die ziet nu rood, met blaren en één plek (diameter van ongeveer 7 cm) is open gesprongen. Welke handelingen zijn correct?

• Koel 20 min af met water.
• Doe er een natte zuivere doek op.
• Zoek gespecialiseerde hulp.

• Koel 20 min af met water..
• Wrijf er een hydraterende crème.
• Bedek met een zuivere droge doek.

ERROR!

• Koel 20 min af met water.
• Prik de blaren open met een steriele naald.
• Bedek met een zuiver compres/doek.

ERROR!

ANTWOORD: Blaren en open gesprongen rode huid = diepe tweedegraads brondwonde met niet-intacte huid. Je moet afdekken met een natte doek en hulp zoeken.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

5. BEWUSTZIJN

Hersenschudding

Bij een slag of val op het hoofd kunnen de hersenen (tijdelijk) beschadigd geraken. Toch dient er de nodige aandacht aan te worden besteed. Hoe herken je een hersenschudding en wat moet je doen ... leer het hier.

Syncope

Een syncope of bewustzijnsverlies treedt plotseling op en duurt kort, hooguit een paar minuten. Het herstel is snel en de draad wordt weer opgepakt. Verlies van bewustzijn is vaak onschuldig, maar vereist wel gerichte handelingen/acties

Naar inhoudstabel

HERSENSCHUDDING

Wat is het?

• Een hersenschudding is het gevolg van een letsel zoals een slag of val op het hoofd, en waarbij de normale werking van de hersenen tijdelijk verstoord is.
• Het betreft een licht hersenletsel zonder bloedingen of kneuzingen in of rond de hersenen.
• CAVE: de gevolgen van een hersenschudding kunnen ernstig zijn: observeren, opvolgen en ev. doorverwijzen zijn noodzakelijk

Symptomen

De voornaamste kenmerken van een hersenschudding zijn:

• Kort bewustzijnsverlies
• Geheugenstoornis
• Hoofdpijn
• Braken/misselijkheid
• Duizeligheid
• Sufheid

• Dubbel zien, last van licht en geluid

CAVE: bij klachten van het hoofd: doe steeds de FAST-test ! (uitsluiten van beroerte)

Take action

• Leg het slachtoffer op de rug.
• Indien zwelling: leg er een nat/koud compres op
• Eerste 12u-24u: BWZ blijven controleren (GCS - pupillen)
• Indien achteruitgang: arts verwittigen.

• CAVE: Na slag op hoofd: slachtoffer nooit rechtop zetten. Bovendien ook geen medicatie geven tegen hoofdpijn en/of misselijkheid wanneer de symptomen verergeren.

FAST-test

bewustzijn

SYNCOPE

Wat is het?

• Flauwvallen of syncope kan een zogenaamde vagale of vasovagale reactie zijn, gerelateerd aan de nervus vagus, die direct van invloed is op de hartslag en de arteriële bloedvaten.
• De hartslag vertraagt dan sterk en de hersenen krijgen even te weinig zuurstof.
• Oorzaken kunnen zijn: heftige emoties, vertoeven in een benauwde, warme ruimte, ergens lang moeten staan of een lage glycemie.

Symptomen

De voornaamste kenmerken van een hersenschudding zijn:

• Zwakte en misselijkheid
• Bleekheid
• Zweten en koude huid
• Vlekken voor de ogen zien
• Soms vallen en het bewustzijn verliezen.
• Trage hartslag

Take action

• Laat het slachtoffer op de grond liggen.
• Bel of laat 112 bellen als het slachtoffer bewusteloos blijft of niet binnen twee minuten opknapt.
• Zorg voor frisse lucht.
• Maak knellende kledij los.
• Is de flauwte niet het gevolg van letsel? Til dan de benen op (30 – 60 graden).

OPTIONEEL

Onderstaande zelftoets van dit onderdeel is optioneel.

• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Zelftoets

Naar inhoudstabel

Bewustzijn: ZELFTOETS

QUESTION 4/5

Een syncope en hypovolemische shock lijken op het eerste zicht sterk op elkaar. Hoe herken je het verschil?

Bij een hypovolemische shock heeft het slachtoffer een trage hartslag en bij een syncope een snelle hartslag

ERROR!

Bij een hypovolemische shock heeft het slachtoffer een snelle hartslag en bij een syncope een trage hartslag

Bij een hypovolemische shock is de bloeddruk van het slachtoffer laag en bij een syncope is de bloeddruk te hoog

ERROR!

ANTWOORD: Bij een syncope wordt de nervus vagus geprikkeld = parasympatisch, dus de hartslag gaat dalen. Bij een hypovolemische shock gaat de hartslag stijgen om de bloeddrukval te compenseren.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

6. VERGIFTIGING

Wat is het?

Wanneer men van een stof zoveel binnenkrijgt dat het het lichaam beschadigt, spreekt men van een vergiftiging. Men kan op verschillende manieren een vergiftiging oplopen:

• via de mond,
• via inademing,
• via inspuiting
• via de huid,
• • ...

Symptomen

Het slachtoffer kan volgende symptomen vertonen :

• bewustzijnsstoornissen
• ademhalingsmoeilijkheden
• problemen met hartritme of bloeddruk
• zeer grote of kleine pupillen
• klamme huid of afwijkende huidskleur
• braken, braakneigingen, krampen
• brandwonden, ....

Take action

Wanneer er een ernstige vergiftiging heeft plaats gevonden moet er vaak snel worden ingegrepen. Je dient te volgende te onthouden:

• bij vergiftiging

• bij vergiftiging

Naar inhoudstabel

DO's

DON' ts

Vergiftiging: TAKE ACTION

Wat te doen bij een vergiftiging:

• Zorg voor je eigen veiligheid.
• Blijf niet op een plaats met toxische stoffen (bv. bij een vergiftiging door sproeimiddelen kan contact met de huid van de vergiftigde persoon gevaarlijk zijn door de aanwezigheid van de gifstof) of toxische gassen (bv. CO, uitlaatgassen).
• Zet indien nodig ramen en deuren open voor frisse lucht.
• Trek handschoenen aan.

• Plaats resten van het product op een veilige plaats.

• Bel 112 bij:
• suf worden of bewusteloosheid
• benauwdheid
• grote wonden of
• bewust innemen van gevaarlijke stof
• Leg het slachtoffer in een stabiele zijligging bij bewusteloosheid met normale ademhaling.
• .Bel huisarts of (gratis) antigifcentrum: 070 245 245
• Volg hun advies strikt op
• geef volledige

vergiftiging

INFO

Vergiftiging: INFO aan ANTIGIFCENTRUM

Bel het Antigifcentrum op 070 245 245 en volg hun adviezen strikt op. Geef zoveel mogelijk informatie door (best volgens ISBARR)

• of het om een vaste, vloeibare of vluchtige stof gaat;
• de geur van de stof;
• de merknaam (beschrijf eventueel verpakking en/of etiket);
• de maximale hoeveelheid die kan ingenomen zijn;
• de waarschijnlijk ingenomen hoeveelheid die je opmaakt door schatting of via communicatie met het slachtoffer;
• het tijdstip van inname;
• de toestand van het slachtoffer, leeftijd, geslacht, gewicht, ...

Jaarlijks ontvangt het Antigifcentrum ongeveer 55.000 oproepen, d.w.z. een 150-tal oproepen per dag.

vergiftiging

Vergiftiging: TAKE ACTION

Wat NIET doen bij een vergiftiging:

• Stimuleer braken niet zonder advies van het Antigifcentrum of een arts.
• Hierdoor zou het slachtoffer zich kunnen verslikken en gevaarlijke stoffen in de longen krijgen, of kan een giftige stof een tweede maal langs de slokdarm passeren.

• Geef geen melk of water.

• Dat is geen tegengif.
• En ook hier bestaat het gevaar voor verslikken.

• Dien nooit op eigen houtje medicinale kool toe.
• Als het slachtoffer minder bewust is, bestaat het gevaar dat het zich hierin zou verslikken.
• Dit product is bovendien niet altijd aangewezen.
• Het is eventueel wel handig om het in huis te hebben omdat het Antigifcentrum het in bepaalde gevallen aanraadt om het toe te dienen.

vergiftiging

OPTIONEEL

Onderstaande zelftoets van dit onderdeel is optioneel.

• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Zelftoets

Naar inhoudstabel

Vergiftiging: ZELFTOETS

QUESTION 5/5

Wanneer een persoon een giftige stof heeft ingeslikt kan je best het volgende doen:

Wanneer je zeker weet dat het ingenomen produkt niet bijtend is laat je het slachtoffer braken zodat alles uit de maag is.

ERROR!

Leg je je slachtoffer in stabiele zijligging, bel je het antigifcentrum en volgt hun advies op.

Wanneer je slachtoffer nog bewust is geef je hem/haar actieve kool zodat de toxische stof niet meer inwerkt op de maag.

ERROR!

ANTWOORD: Bel steeds het antigifcentrum, geef door wat het slachtoffer heeft ingenomen en volg hun advies. Braken is NOOIT een goede oplossing en actieve kool mag enkel gegeven worden op advies van een specialist.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

7. Insectenbeten

Bijen- en wespensteken

Beten en steken van allerhande gevleugelde en andere beestjes zijn eerder vervelend dan gevaarlijk. In enkele gevallen kan het toch ernstig zijn.Vooral bij personen die allergisch zijn aan het gif, of gestoken worden in de (buurt van) de mond of keel,moet er hulp worden ingeschakeld.

Tekenbeten

Teken zijn kleine bruin-zwarte insecten. Ze leven in bossen, duinen, struiken en hoog gras. Ze voeden zich met bloed van dieren en mensen. Ook hebben ze bloed nodig om zich voort te planten. Het seizoen voor teken is maart tot november. Het gevaar bij tekenbeten is de kans op de ziekte van Lyme.

Naar inhoudstabel

Bijen- en wespensteken

Symptomen

Wanneer men door een bij of wesp wordt gestoken zorgt voor een plotselinge, felle pijn en veroorzaakt:

• Plaatselijke zwelling
• Roodheid
• Jeuk
• Soms pijn

Allergische reactie

Indien iemand allergisch reageert is dat te herkennen aan:

• ademhalingsmoeilijkheden
• bewustzijnsverlies
• roodheid, jeuk, zwelling en pijn over het hele lichaam
• onwel voelen

• slikproblemen
• buikkrampen

AH-problemen of allergie: BEL 112

Take action

• Koel de plek van de beet. Dit kan met een nat kompres of coldpack.
• Zit er een angel in de huid? Schraap die dan weg met bijvoorbeeld je nagel of de stompe kant van een mes.
• Verwijder bij een insectensteek in een vinger de ringen.

• Gebruik eventueel een zalf tegen huidirritatie, of tegen de jeuk/zwelling een thermische insectenbeetheler

Ter info: insectenbeetheler

INsectenbeten

Thermische insectenbeetheler

Bite away® is de meest bekende thermische insectenbeetheler, maar zeker niet de enige. We gebruiken hun beeldmateriaal omdat het duidelijk is en de twee belangrijkste werkingsprincipes goed uitlegt:

Principe 1: Warmteprikkel als tegenprikkel

Principe 2: Verminderde vrijgave histamine

Demo-filmpje Bite away

INsectenbeten

Thermische insectenbeetheler

Filmpje

Bijgevoegd filmpje toont de werking van Bite away®.Dit filmpje is ter info.

INsectenbeten

Tekenbeten

Symptomen

Hoe een tekenbeet vaststellen:

• De teek ziet eruit als een grijs of bruin/zwart erwtje of spinnetje dat vastzit in de huid
• Vaak voelt men de teek niet en wordt het per toeval ontdekt.
• Soms jeuk

Ziekte van Lyme

Bij een beet door een teek kan, via het speeksel, de ziekte van Lyme worden overgebracht.

• Hoe langer de teek blijft zitten hoe groter die kans
• Verwijder binnen de 24u de teek

Een besmette beet is na verloop van tijd te herkennen aan het beeld zoals bovenstaande foto.

Take action

• Verwijder de teek zo snel mogelijk met een tekentang

• Spoel de wonde uitgebreid met water
• Ontsmet de wonde met een niet-verkleurend ontsmettingsmiddel.
• Volg wonde op! Noteer datum en plaats
• Ga naar een arts wanneer:
• Er een groeiende rode vlek verschijnt.
• Bij andere ziektetekenen zoals koorts, spier en/of zenuwpijn

Ter info: tekentangen

Ter info: Ziekte van Lyme

INsectenbeten

OPTIONEEL

Onderstaand filmpje en de zelftoets van dit hoofdstuk zijn optioneel.

• Het filmpje kan helpen met het verwerken en visueel maken van de leerstof.
• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Filmpje Tekenbeet

Zelftoets

Naar inhoudstabel

UNIT 02 LOREM IPSUM DOLOR SIT

Filmpje

Bijgevoegd filmpje toont waarop te letten bij een tekenbeet.Dit filmpje is ter info.

Instectenbeten: ZELFTOETS

QUESTION 1/5

Mag je een teek eerst verdoven met alcohol alvorens je het dier verwijdert? Welk van onderstaande stellingen is correct?

Nee, want door de beet van de teek kan de alcohol in de circulatie van het slachtoffer terecht komen waardoor het gif sneller zal verspreiden.

ERROR!

Ja, dan geraakt de teek verdoofd en zal het dier gemakkelijker loskomen wanneer je een tekentang gebruikt.

ERROR!

Neen, dan is er meer kans dat de teek speeksel 'lost' en dit in bloedbaan terecht komt en de ziekte van Lyme veroorzaakt.

ANTWOORD: Door alcohol op de teek te doen zit de kans erin dat de teek speeksel uitscheidt in de huid, en mogelijks in de bloedbaan van het slachtoffer. Indien de teek besmet is met de ziekte van Lyme is er een grotere kans op overdracht van de ziekte

RIGHT!

Naar inhoudstabel

8. Spieren, gewrichten en botten

Verstuiking

Een verstuiking of distorsie is een gewrichtsletsel waarbij een of meer spieren, pezen, banden, kapsels en/of ligamenten zijn gerekt, in- of doorgescheurd.Het meest verstuikte gewricht bij de mens is de enkel, maar ook bij de pols gebeurt het regelmatig.

Ontwrichting

Een ontwrichting, luxatie of dislocatie is het uit de kom schieten van een gewricht. Hierbij is er vaak schade aan de omliggende kapsels en banden rond het gewricht. Ook worden soms zenuwen, bloedvaten, kraakbeen en/of het gewrichtsoppervlak beschadigd.

Botbreuk

Een botbreuk of fractuur is het onderbreken van de continuïteit van het bot. Er zijn 2 soorten breuken:

• Bij een open botbreuk is er een wonde ter hoogte van de breuk.
• Bij een gesloten botbreuk is er geen wonde op de plaats van de botbreuk.

In medische documenten wordt het # - teken gebruikt voor een fractuur.

Naar inhoudstabel

Verstuiking / distorsie

Symptomen

Bij een verstuiking stel je het volgende vast:

• Het verstuikte gewricht doet pijn.
• Het slachtoffer kan het betrokken gewricht niet meer normaal gebruiken.
• Op de plaats van de verstuiking kunnen zwelling en blauwverkleuring optreden.

Take action

Bij een verstuiking van de bovenste ledematen:

• verwijder de ringen en andere juwelen.

Bij een verstuiking van de onderste ledematen:

• laat de schoen ter plaatse, koelen is ook nog nuttig over een schoen.
• Als het slachtoffer zijn schoen niet kan verdragen: laat hem zelf de schoen uittrekken.

• Laat het slachtoffer zelf een houding aannemen die voor hem comfortabel is.
• Als het slachtoffer dit verdraagt, kan hoogstand van het ledemaat zwelling beperken.

• Koel het letsel maximaal 20 minuten met ijsblokjes in een zakje water of een koelzakje.
• Houd het ijs niet rechtstreeks tegen de huid. Wikkel er een dunne doek rond.
• Gebruik koud water als je geen ijs hebt.
• Onderbreek het koelen als dat het slachtoffer hindert. Als de pijn weer opkomt, mag men opnieuw koelen, op voorwaarde dat de huid weer een normale temperatuur heeft.
• Een verband aanbrengen kan comfortabel zijn omdat het voor steun zorgt.

spieren, gewrichten, botten

Ontwrichting / luxatie

Symptomen

Bij een ontwrichting is het volgende vast te stellen:

• heeft een gewricht dat abnormaal staat;
• kan het gewricht niet meer normaal bewegen;
• hevige pijn, een zwelling en een blauwverkleuring ter hoogte het gewricht

Take action

• Zorg ervoor dat het slachtoffer het gewricht zo weinig mogelijk beweegt.

• Bel 112 wanneer:
• de onderste ledematen ontwricht zijn
• er twijfel is over wat er aan de hand is

• Bij een ontwrichting van de bovenste ledematen:
• Breng het slachtoffer zelf naar het ziekenhuis of bel 112 als er twijfel is
• Verwijder de ringen van het slachtoffer.

• Bij een gesloten ontwrichting:
• Koel het gewricht maximaal twintig minuten af (niet rechtstreeks op de huid).
• Gebruik ijsblokjes in een zakje water, een koelzakje of koud water.

• Bij een open ontwrichting (wonde thv de luxatie):
• Druk voorzichtig op de wonde om de bloeding te stoppen.
• Maak een steriel kompres nat met water of een niet-verkleurend ontsmettingsmiddel.
• Dek hiermee de open breuk af.

spieren, gewrichten, botten

Botreuk / fractuur

Symptomen

Bij een botbreuk is het volgende vast te stellen:

• het bot staat op een abnormale manier
• de beenderen knarsen wanneer het ledemaat beweegt
• pijn, zwelling en blauwverkleuring waar de breuk is en lidmaat is moeilijk te gebruiken
• bij een open breuk: een wonde waar bloed uit komt en soms zijn stukjes bot te zien

Take action

Bel 112 als:

• het een breuk van een been, enkel of voet;
• het een open breuk is;
• je twijfelt.

Breng het slachtoffer zelf naar het ziekenhuis

• als het een gesloten breuk is van een arm, pols of hand.

Verleen verdere eerste hulp:

• Zorg ervoor dat het slachtoffer het ledemaat zo weinig mogelijk beweegt.

• Zet een gewricht of ledemaat in een abnormale stand nooit opnieuw recht.

• Is de breuk in een arm of hand?
• Doe dan eventuele ringen en armbanden uit.

• Laat het slachtoffer zelf een houding aannemen die voor hem comfortabel is.
• Als het slachtoffer dit verdraagt: leg lidmaat in hoogstand tegen het zwellen

• Gaat het om een open of gesloten breuk?
• Hoe behandelen

Fractuur behandelen

spieren, gewrichten, botten

OPTIONEEL

Onderstaande zelftoets van dit onderdeel is optioneel.

• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Zelftoets

Naar inhoudstabel

Spieren, gewrichten en botten: ZELFTOETS

QUESTION 2/5

Bij welke aandoening mag je GEEN ijs leggen?

Een open fractuur

Een distorsie

ERROR!

Een gesloten luxatie

ERROR!

ANTWOORD: Enkel bij een distorsie, gesloten luxatie of gesloten fractuur mag er ijs gebruikt worden om af te koelen. Uiteraard NOOIT RECHTSTREEKS op de huid, maar steeds in een zak water of bij een coldpack gewikkeld in een dunne doek.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

9. Blaren

Soorten blaren

Een blaar is een kleine holte met vocht onder de huid. Blaren worden meestal veroorzaakt door wrijving, warmte of koude.Blaren kunnen open of gesloten zijn. Hun behandeling verschilt.

Het principe van blaren is dat een blaar heel wordt gelaten als dit kan.

• De huid vormt dan bescherming.
• Als de blaar op een lastige, hinderlijke plek zit of veel pijn doet mag de blaar wel doorgeprikt worden.

CAVE: het doorprikken van blaren mag enkel bij blaren die ontstaan zijn door druk of wrijving en NIET bij brandblaren, bloedblaren en vriesblaren.

Gesloten blaar

Naar inhoudstabel

Open blaar

Gesloten blaar: TAKE ACTION

Take action

Niets doen is in principe de beste behandeling van blaren.

• Als de druk of wrijving die de blaar heeft veroorzaakt stopt, zal deze spontaan verdwijnen.
• Door de blaar dicht te laten kan deze bovendien niet vuil worden of besmet raken door aarde en stof.

Dek een gesloten blaar steriel of zo schoon mogelijk af

Blaren die pijn doen en grote blaren op drukplaatsen (bv. op de voetzolen) kunnen beter wel doorprikt worden. Dit voorkomt dat ze openscheuren en eventueel infecteren:

• reinig de huid met water en zeep;
• prik vervolgens de blaar aan twee uiteinden door met een steriele of ontsmette naald
• druk het vocht vanuit het centrum naar de twee doorgeprikte uiteinden toe en dep het weggevloeide vocht weg;
• ontsmet de blaar, bij voorkeur met een waterige oplossing.
• dek de huid af met een wondpleister of niet-inklevend compres

Het doorprikken op zich volstaat:de huid van de blaar moet niet worden verwijderderd

Blaren

Open blaar: TAKE ACTION

Take action

Bij een opengescheurde blaar: Reinig de blaar en omgeving:

• Gebruik water of ontsmettingsmiddel
• wrijf lichtjes het hardnekkig vuil uit de wonde
• Dep de wondomgeving droog

Verwijder losse velletjes

• Ontsmet de schaar en pincet
• knip het los vel kort bij de intacte huid af

Dek de blaar af met een wondpleister of tweedehuidverband

Als de wond niet ontstoken is, kan het worden afgedekd met second skin of tweede huid.

• In tegenstelling tot de klassieke pleister droogt deze ‘tweede huid’-pleister de wond niet uit.
• Bovendien houdt de beschermende film op de buitenzijde water en bacteriën tegen.
• Deze pleister mag enkele dagen op de wond geplakt blijven.

Blaren

OPTIONEEL

Onderstaande zelftoets van dit onderdeel is optioneel.

• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Zelftoets

Naar inhoudstabel

Blaren: ZELFTOETS

QUESTION 3/5

Welke soort blaar mag je doorprikken (op correcte wijze)?

Een gesloten blaar die erg hinderlijk is voor het slachtoffer is.

Een brandblaar moet steeds worden doorprikt om correct te kunnen verzorgen.

ERROR!

Iedere gesloten blaar moet doorprikt worden om goed te kunnen ontsmetten.

ERROR!

ANTWOORD: Blaren die pijn doen en grote blaren op drukplaatsen (bv. op de voetzolen) kunnen beter doorprikt worden. Dit voorkomt dat ze openscheuren en eventueel infecteren. Andere gesloten blaren worden best dicht gelaten. Brandblaren mogen sowieso niet open gemaakt worden.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

10. Warmte- en koudeletsels

Warmteletsels

Een zonneslag ontstaat door rechtstreekse hitte op een onbedekt hoofd. Door de warmte kan de warmtehuishouding van het lichaam ontregeld raken.

Koudeletsel

Vriesletsel van de huid ontstaat door (plaatselijke) inwerking van kou op de huid, met als gevolg dat ter plaatse de bloedtoevoer in het weefsel wordt verminderd als gevolg van vasoconstrictie van de vaten. De huid wordt dan bleek en blauwig van kleur door het zuurstoftekort (ischemie) dat optreedt in de weefsels. Uiteindelijk kan dit tot necrose leiden..

Een hitteslag of hitteberoerte ontstaat meestal bij lange blootstelling aan hoge temperaturen. Het is vaak het gevolg van een hitte-uitputting. Een hitteslag of -beroerte kan ernstige complicaties veroorzaken en is een medisch noodgeval. Wanneer het niet wordt behandeld kan het tot de dood leiden.

Naar inhoudstabel

Onderkoeling is een verschijnsel waarbij de centrale lichaamstemperatuur van een persoon onder 35°C daalt waardoor de normale stofwisseling in gevaar komt.

Zonneslag

Symptomen

Een zonneslag is te herkennen aan:

• hevige hoofdpijn;
• misselijkheid;
• duizeligheid.

Symptomen die kunnen wijzen op een overprikkeling van het CZS:

• slaperigheid;
• bewustzijnsverlies (syncope);
• overprikkeldheid.

Take action

• Laat het slachtoffer rusten.
• Haal het slachtoffer uit de zon en breng hem naar een koele omgeving.
• Verwijder te warme kleding.

• Meet de lichaamstemperatuur.
• Heeft het slachtoffer net een hevige inspanning gedaan en is hij goed bij bewustzijn?
• Geef iets koels te drinken.

• Geef GEEN koortswerende middelen.
• Koorts heeft een andere oorzaak.

Bel 112 wanneer het slachtoffer:

• bewustzijnsstoornissen heeft;
• zich abnormaal gedraagt;
• niet meer zweet;
• niet kan drinken zonder te braken;
• een lichaamstemperatuur heeft die hoger is dan 39°C.

Warmte- en koudeletsels

Hitteslag

Symptomen

Een hitteslag is te herkennen aan:

• een lichaamstemperatuur van > 39°C tot 45°C
• een hartritme > 100 x/min
• een ongewone onrust
• een warme, rode en droge huid;
• hoofdpijn
• braakneigingen en braken;
• stuipen
• bewustzijnsverlies - coma

Take action

• Haal het slachtoffer uit de warmte
• Verwijder te warme kleding.

Koel het slachtoffer onmiddellijk af. Hoe ernstiger de symptomen hoe drastischer de methode mag zijn om het slachtoffer af te koelen:

• Richt een ventilator op het slachtoffer.
• Leg ijsblokjes in een zakje water, koelzakjes of natte en koude doeken op het lichaam (ev. in lies, onder oksel of in hals)
• Besprenkel of overgiet het slachtoffer met koud water.
• Dompel de handen en voeten onder in koud water.
• Dompel het slachtoffer tot aan de nek onder in een badkuip met lauw tot koud water.

Bel 112 wanneer het slachtoffer (idem als bij zonneslag):

• bewustzijnsstoornissen heeft;
• zich abnormaal gedraagt
• niet meer zweet
• niet kan drinken zonder te braken
• een lichaamstemperatuur heeft die hoger is dan 39°C.

Warmte- en koudeletsels

Vriesletsel

Symptomen

Een vriesletsel is te herkennen aan:

• Rode huid, die ook wit kan worden of zelfs blauw
• Er is vooral pijn tijdens belasting
• Soms een zwelling
• Tintelingen en een branderig gevoel, later vaak stekende pijn
• Blaren met donker vocht
• Witte, koude en stugge huid die afsterft en zwart wordt

Take action

Bel of laat 112 bellen

• Als het slachtoffer suf wordt
• Als het slachtoffer blaren heeft
• Als de huid is aangetast

Verwijder eventuele handschoenen, schoenen en ringen.

• Dek uitwendige wonden af met steriel verband.
• Plaats gaas tussen de vingers of tenen als de huid is aangetast.

• Warm bevroren lichaamsdelen alleen op wanneer zeker is dat niet opnieuw bevriezing op kan treden.
• Warm op met warm water (maximaal 40 °C).

Warmte- en koudeletsels

Onderkoeling

Symptomen

Onderkoeling is te herkennen aan:

• Koude, bleke en droge huid
• Mogelijk blauwe lippen, oren, vingers en tenen
• De ademhaling gaat van erg snel naar langzaam en oppervlakkig
• Soms oncontroleerbaar rillen
• Vermoeidheid en suffigheid

Take action

Bel of laat 112 bellen als:

• het slachtoffer niet meer rilt
• de spieren verstijven
• het slachtoffer bewustzijnsstoornissen vertoont.

Breng het slachtoffer naar een warmere plaats of bescherm hem tegen verdere afkoeling.

• Is de kleding van het slachtoffer nat?
• Trek de kleding voorzichtig, volledig uit.
• Droog het slachtoffer af.
• Dek hem warm toe.
• Wrijf het slachtoffer NIET warm.

• Rilt het slachtoffer nog en is hij nog goed bij bewustzijn?

• Ja: doe aan PASSIEVE OPWARMING.
• Nee: doe aan ACTIEVE OPWARMING

Warmte- en koudeletsels

OPTIONEEL

Onderstaande zelftoets van dit onderdeel is optioneel.

• De zelftoets is een voorbeeld van een mogelijke examenvraag

Zelftoets

Naar inhoudstabel

Warmte- en koudeletsels

QUESTION 4/5

Bij welke letsels mag een slachtoffer (uitzonderlijk in de EHBO) drinken?

Bij onderkoeling en het slachtoffer op actieve manier moet worden opgewarmd.

ERROR!

Bij onderkoeling wanneer het slachtoffer nog bij bewustzijn is en rilt.

Bij onderkoeling en het slachtoffer is gestopt met rillen.

ERROR!

ANTWOORD: Wanneer een slachtoffer nog rilt en bij bewustzijn is start je met passieve opwarming en mag een slachtoffer drinken. Wanneer iemand niet meer rilt en/of bewusteloos geraakt moet er actief opgewarmd worden. Dan mag er geen drinken gegeven worden.

RIGHT!

Naar inhoudstabel

Bibliografie

Naast de vermeldde EHBO-apps (tweede slide) werden volgende bronnen graadpleegd:

• https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/eerste-hulp-bij-ongevallen-ehbo
• https://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=6075
• https://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/
• http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php?title=Hevige_bloedingen
• https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/171000-hypovolemische-shock-door-onvoldoende-bloed-in-het-lichaam.html
• https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/171000-hypovolemische-shock-door-onvoldoende-bloed-in-het-lichaam.html
• https://www.rodekruis.nl/ehbo/ehbo-tips/shock/
• https://www.ehbo.nl/tips/bloedneus/
• https://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=7242
• https://www.nl.hansaplast.be/advies-tips-verzorging/gezondheid-en-bescherming/gradaties-brandwonden
• https://brandwondenstichting.nl/brandwonden/
• https://www.delotusshop.nl/a-64574825/doordringende-verwonding/de-lotusshop-mes-steekwond-hand/#description
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Brandwond#:~:text=Wanneer%20bij%20een%20brandwond%20meer,na%20de%20verbranding%20nog%20optreden.
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/hersenschudding-mild-traumatisch-hersenletsel

Naar inhoudstabel

Bibliografie

Naast de vermeldde EHBO-apps (tweede slide) werden volgende bronnen graadpleegd:

• https://www.uzleuven.be/nl/hersenschudding#klap-op-het-hoofd
• https://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=5011
• https://www.buoyhealth.com/learn/brain/dizziness-fainting
• https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/151368-eerste-hulp-ehbo-bij-flauwvallen.html
• https://www.rodekruis.nl/ehbo/ehbo-tips/flauwte/
• https://www.apotheek.nl/klachten-ziektes/vergiftiging#wat-is-vergiftiging
• https://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/hulptips/wat-te-doen-bij/eerste-hulp-bij-vergiftiging/
• https://www.antigifcentrum.be/publicaties-en-dossiers/bestaande-publicaties-en-folders
• https://www.cm.be/ziekte-en-behandeling/klachten-en-ziekten/vergiftiging/eerste-hulp
• https://www.rodekruis.nl/ehbo/ehbo-tips/flauwte/
• https://www.rodekruis.nl/ehbo/ehbo-tips/insectensteek/#:~:text=Kom%20direct%20in%20actie%20in,allergische%20verschijnselen%20na%20een%20insectensteek.
• https://www.101bhv.nl/actueel/ehbo/bijen-en-wespensteek-symptomen-en-behandeling/
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-insectenbeten-en-steken
• https://www.ehbo.nl/tips/beten-en-steken/
• https://ikehbo.nl/eerste-hulp-bij-ongelukken/steken-en-beten/teken.php

Naar inhoudstabel

Bibliografie

Naast de vermeldde EHBO-apps (tweede slide) werden volgende bronnen graadpleegd:

• https://www.rodekruis.be/nieuws-kalender/nieuws/dit-moet-je-doen-bij-een-tekenbeet/
• https://www.biomaatschappij.nl/artikel/teken-verwijderen/
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Verstuiking
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Luxatie
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Botbreuk
• https://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/eerstehulptips/verstuiking/
• https://yorbodyfysiotherapie.nl/rice-methode/
• https://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/eerstehulptips/ontwrichting/
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-ontwrichting
• https://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/eerstehulptips/breuken/
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-breuken
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/mag-je-een-blaar-openprikken
• https://www.ehbo.nl/tips/blaren/
• https://www.apotheeksollie.be/tips/blaren
• https://ikehbo.nl/eerste-hulp-bij-ongelukken/blaren/eerste-hulp-blaar.php
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-hitteslag-of-hitteberoerte
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-zonneslag
• https://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/eerstehulptips/hitteslag/

Naar inhoudstabel

Bibliografie

Naast de vermeldde EHBO-apps (tweede slide) werden volgende bronnen graadpleegd:

• https://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1690
• https://www.rodekruis.nl/ehbo/ehbo-tips/zonnesteek/
• https://de.jf-staeulalia.pt/collection-temperature-cliparts
• https://www.jiujitsu-chikara.be/images/clubblad/jaargang_4/Clubblad_editie%2007%20jaargang%204.pdf
• https://m.facebook.com/apotheekdevrijheidarendonk/photos/a.634970876523688/3289294604424622/?type=3
• https://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/eerstehulptips/hitteslag/
• https://www.heltiq.nl/advies/onderkoeling
• https://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/Bevriezing
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/vriesletsels
• https://www.rodekruis.nl/ehbo/ehbo-tips/onderkoeling/
• https://www.rodekruis.nl/ehbo/ehbo-tips/bevriezing/
• https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/wat-doen-bij-onderkoeling
• https://uihc.org/health-topics/frostbite
• https://scoutlife.org/outdoors/wilderness-first-aid-qa/34713/how-to-prevent-frostbite/
• https://partner.sciencenorway.no/forskningno-heart-medical-practice/surviving-hypothermia/1412465
• https://www.britannica.com/science/frostbite
• https://www.rodekruis.be/storage/local/tervuren/eerste-hulp-les-7-huidwonden-1.pdf

Naar inhoudstabel

Bibliografie

Naast de vermeldde EHBO-apps (tweede slide) werden volgende bronnen graadpleegd:

• https://prezi.com/ebs3jn8moe91/soorten-shock/
• https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/196854-shock-symptomen-oorzaken-soorten-shock-en-behandeling.html#soorten-shock
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Shock

Naar inhoudstabel