Panowanie ostatnich Jagiellonów

Panowanie ostatnich Jagiellonów

1507-1548

Zygmunt I Stary

lata panowania

Największe osiągnięcia:

• Zapewnienie bezpieczeństwa Polsce i Litwie na arenie międzynarodowej,
• Likwidacja państwa zakonu Krzyżackiego w Prusach i ustanowienie na jego miejsce zależnego od Polski Księstwa Pruskiego,
• Włączenie do Królestwa Polskiego Mazowsza.

Bona Sforza

Zygmunt I Stary

Polityka wewnętrzna zygmunta starego

• Elekcja vivente rege syna Zygmunta Augusta na króla Polski (za życia ojca) w 1529 roku. Spotkała się ona ze sprzeciwem szlachty.
• Powstanie ruchu egzekucyjnego szlachty,

• Włączenie do Polski Mazowsza w 1526 roku.
• Król zrzekł się uprawnień sądowniczych wobec poddanych w majątkach szlacheckich.

herb Zygmnuta Starego

talar Zygmnuta Starego

Wojna kokosza

Polityka zagraniczna zygmunta starego

Hołd Pruski - Albrecht Hohenzollern zlikwidował państwo zakonu krzyżackiego. w 1525 Złożył hołd Zygmuntowi Staremu i otrzymał z nadania polskiego króla Prusy książęce jako lenno.

1525

Wojny z Moskwą - Litwini stracili ważną twierdzę - Smoleńsk. Napór Moskwy został jednak powstrzymany w 1514 roku zwycięstwem pod Orszą.

1514

Hołd Pruski

Układ w Wiedniu - spotkanie Jagiellonów z Habsburgami. Ustalono zasady dziedziczenia w razie bezpotomnej śmierci. Habsurgowie odstąpili od antypolskiej polityki

Pokój z Turcją - W 1533 roku zostało zażegnane niebezpieczeństwo inwazji tureckiej. Zygmunt Stary zawarł z sulejmanem wspaniałym pokój wieczysty, który przetrwał niemal 100 lat.

1515

1533

konsekwencje

1548-1572

Zygmunt II August

lata panowania

Największe osiągnięcia:

• Rozwój ruchu egzekucyjnego za jego rządów,
• Ustanowienie polskiego lenna w Inflantach
• Unia Lubelska - przekształcenie unii polsko-litewskiej w trwały związek - Rzeczpospolitą Obojga Narodów

Zygmunt II august

brak potomka

Wojna o Inflanty

Hołd wileński

1561

• Car moskiewski Iwan IV Groźny w 1558 roku zaatakował państwo Zakonu Kawalerów Mieczowych w Inflantach.
• Wielki mistrz zakonu Gothard Kettler złożył w 1661 roku w Wilnie hołd lenny Zygmuntowi Augustowi oddając się w opiekę Rzeczypospolitej.

1563-1570

1561

Wojna w Inflantach

• W walkę o Inflanty włączyły się 4 kraje: Polska z Litwą, Moskwa, Dania i Szwecja.,
• I etap walk o nadbałtycki region zakończył się zawarciem pokoju w Szczecinie, na mocy którego Inflanty zostały podzielone między 4 walczące państwa.

Inflanty

Ruch egzekucyny za Zygmunta Augusta

osiągnięcia

Ruch egzekucyjny - ruch polityczny średniej szlachty w XVI w., celem którego było przeprowadzenie reform w dziedzinie sądownictwa, skarbowości i wojska oraz żądanie zwrotu nieprawnie trzymanych przez magnatów królewszczyzn i ograniczenia praw Kościoła.

• uchwalenie egzekucji dóbr królewskich - możnowładcy musieli oddać bezprawnie dzierżawione królewszczyzny,
• utworzenie wojska kwarcianego utrzymywanego z dochodów z dóbr królewskich

• zakazano wykonywania przez starostów wyroków sądów kościelnych.

reforma państwa

Unia Lubelska

Przyczyny zawarcia unii

Skutki zawarcia unii

• Powstanie jednego z największych i najpotężniejszych państw w Europie,
• dominacja polskiej kultury
• powstanie wyjątkowego. wieloetnicznego i wieloreligijnego państwa.

• Brak następcy Zygmunta Augusta,
• dążenie polskiej szlachty do ekspansji na wschód,
• dążenie do wzmocnienia państwa w obliczu zagrożenia ze strony Moskwy.

Unia Lubelska

1569

• Powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów jako unii realnej Polski i Litwy,
• Włączenie do Polski Ukrainy i Podlasia,
• Podpisana w Lublinie w 1569 roku.

Rzeczpospolita obojga narodów

1569

Rzeczpospolita Obojga Narodów - Unia realna Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego

W 1526 roku król Czech i Węgier Ludwik Jagiellończyk zginął bezpotomnie w bitwie pod Mohaczem z rąk Turków. Zgodnie z postanowieniami układu wiedeńskiego trony Czech i Węgier wpadły w ręce Habsburgów.

Rokosz lwowski - znany jako wojna kokosza (od liczby kur, które miały być wówczas zjedzone). Rokosz (bunt) szlachty, spowodowany niezadowoleniem z elekcji vivente rege. Domagano się od króla uznania elekcyjności tronu oraz zakazu łączenia urzędów.