HISTORIA JĘZYKA POLSKIEGO

historia

języka polskiego

START

SPIS TREŚCI

3. PIERWSZE SŁOWNIKI JĘZYKA POLSKIEGO

4. NAJSTARSZY DRUK W JĘZYKU POLSKIM

1. POCZĄTKI JĘZYKA POLSKIEGO

5. ALFABET POLSKI

6. STARE POLSKIE SŁOWA I ICH ZNACZENIE

2. PIERWSZE ZDANIA PO POLSKU

„A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają.“

Mikołaj Rej

pOCZĄTKI JĘZYKA POLSKIEGO

CZYLI PODSTAWOWA WIEDZA O NASZYM OJCZYSTYM JĘZYKU

Język polski, polszczyzna, to język lechicki z grupy zachodniosłowiańskiej (do której należą również czeski, kaszubski, słowacki i języki łużyckie), stanowiącej część rodziny indoeuropejskiej. Jest językiem urzędowym w Polsce oraz należy do oficjalnych języków Unii Europejskiej. Ocenia się, że jest mową ojczystą ok. 44 mln ludzi na świecie.

Językiem tym posługują się przede wszystkim mieszkańcy Polski oraz przedstawiciele tak zwanej Polonii, czyli ludność polska zamieszkała za granicą.

PIERWSZE ZDANIA PO POLSKU

Za najstarsze w języku polskim uchodzą dwa zdania: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, zapisane w 1270 roku na karcie 24 tzw. Księgi henrykowskiej, i Byegaycze, byegaycze! (...) Gorze szą nam stalo!, zapisane w latach 1455–1480 w Rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego, spisanych przez Jana Długosza.

PIERWSZE SŁOWNIKI JĘZYKA POLSKIEGO

Pod koniec średniowiecza pojawiają się również pierwsze słowniki języka polskiego. Początkowo rękopiśmienne, sporządzane przez skrybów pracujących w skryptoriach, a później także drukowane. Pierwszymi słownikami były słowniki wielojęzyczne, głównie polsko-łacińskie. Zaś pierwszym słownikiem poświęconym całkowicie językowi polskiemu był słownik Samuela Bogumiła Lindego wydany po raz pierwszy w 1810 roku w Warszawie.

Filmik opowiadający o temacie poruszonym na dzisiejszej lekcji

DRUK W JĘZYKU POLSKIM

Najstarszy druk w języku polskim ukazał się w 1475 we Wrocławiu. Były to trzy modlitwy katolickie „Ojcze nasz”, „Zdrowaś Maryjo” oraz „Wierzę w Boga”. Pierwszy (jak dotąd odnaleziony) druk na ziemiach Królestwa Polskiego to kalendarz na rok 1474 z krakowskiej drukarni Kaspara Straubego (druk prawdopodobnie w 1473 r.).

ALFABET POLSKI

Alfabet polski jest oparty na piśmie łacińskim i składa się obecnie z 35 liter: Aa, Ąą, Bb, Cc, Ćć, Dd, Ee, Ęę, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Łł, Mm, Nn, Ńń, Oo, Óó, Pp, Qq, Rr, Ss, Śś, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz, Źź, Żż, przy czym litery Qq, Vv i Xx występują tylko w słowach obcego pochodzenia.

Język polski może być także zapisywany alfabetem arabskim, co było czynione na Polesiu wśród Tatarów. Alfabet arabski dostosowany do języka polskiego jest oparty na białoruskim alfabecie arabskim.

STARE POLSKIE SŁOWA I ICH ZNACZENIE

onegdaj

najsampierw

zaiste

wżdy

drzewiej

krom

wszelako

wszak

dziękujemy za uwagę

prezentację przygotowały Zofia Durzyńska i Natalia Chudzio z klasy 8c