CEZARY BARYKA W CIENIU REWOLUCJI

S. ŻEROMSKI "PRZEDWIOŚNIE"

CEZARY BARYKA W CIENIU REWOLUCJI

POROZMAWIAJMY

Czym, Twoim zdaniem jest rewolucja? Zdefiniuj pojęcie, podając synonimy lub określenia.

Wysłuchaj krótkiej audycji radiowej pt. Zwycięstwo bolszewików opowiadającej o rewolucji październikowej w Rosji. Wynotuj przyczyny rewolucji oraz informacje o przebiegu tego zrywu i jego konsekwencjach.

WPROWADZENIE

Rewolucje, w historii prowadzące do gwałtownych zmian społecznych, są częstym tematem utworów literackich. Rewolucją, która w istotny sposób wpłynęła na losy wszystkich Polaków, była rewolucja październikowa w Rosji w 1917 r. Została ona przedstawiona w Przedwiośniu i jej obrazowi przyjrzymy się na lekcji. Stefan Żeromski nie przebywał w Rosji podczas rewolucji październikowej, nigdy też nie widział Baku; swoją powieściową relację z wydarzeń historycznych oparł na wiedzy z artykułów i książek. Sam był jedynie świadkiem rewolucyjnego wrzenia na ziemiach polskich w 1905 r. Mimo to w znakomity sposób uchwycił mechanizm rewolucji, pokazał jej skutki – zwłaszcza instytucjonalne (sposób działania państwa) i społeczne (relacje między ludźmi i grupami społecznymi).

niekontrolowany, gwałtowny zryw, niespodziewany przewrót, zmiana

REWOLUCJA

PRZYCZYNY REWOLUCJI

Rekonstruując obraz rewolucji październikowej w swojej powieści, Żeromski opierał się na popularnych w latach dwudziestych relacjach repatriantów, które powtarzano na spotkaniach rodzinnych, drukowano w prasie, publikowano w formie książkowej. W Przedwiośniu występują typowe elementy obrazu rewolucji powtarzające się w opowieściach repatriantów: wybuch konfliktów etnicznych, konieczność ukrywania swej tożsamości, narastająca podejrzliwość wobec wszystkich, konieczność podejmowania pracy w nieludzkich warunkach, grabież majątków. Traumatycznym doświadczeniem wielu Polaków przesiedlających się z Rosji do ojczyzny była także podróż pociągiem repatriacyjnym - zatrzymującym się bardzo często, opłacanym kolejnymi łapówkami, którym tylko część podróżnych dotarła do celu, wielu bowiem zmarło po drodze, nie wytrzymując fatalnych warunków, zimna i głodu.

10

TEKSTY KULTURY, W KTÓRYCH POJAWIA SIĘ MOTYW REWOLUCJI

Folwark zwierzęcy George'a Orwella

01

„rewolucja zawsze zjada swoje dzieci"

Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego

02

rewolucja jest nieuchronna w dziejach ludzkości, ale nie przynosi pozytywnych zmian

Opowieść podręcznej (serial)

03

rewolucja zmienia panujące dotychczas stosunki społeczne, prowadząc do uprzedmiotowienia kobiet

OBRAZY PRZEDSTAWIAJĄCE REWOLUCJĘ

Wolność wiodąca lud na barykady Eugène’a Delacroix (kobieta wiodąca lud to Marianna – w kulturze francuskiej uosobienie wolności; na głowie ma czapkę frygijską – symbol rewolucjonistów, w ręku muszkiet; rewolucjoniści podążający za Marianną są reprezentantami różnych klas społecznych).

Rozstrzelanie powstańców madryckich Francisca de Goi (uwagę patrzących zwracają emocje powstańców, ich napięcie, wyeksponowany został strach towarzyszący rewolucyjnemu terrorowi).

W CIENIU REWOLUCJI- ANALIZA TEKSTU

ANALIZA TEKSTU

ANALIZA TEKSTU

Przeczytajcie załączone fragmenty powieści i opracujcie poniższe zagadnienia

CEZARY BARYKA

PRZED REWOLUCJĄ

PO DOŚWIADCZENIU REWOLUCJI

OKALECZONY PSYCHICZNIE

BUTNY

SAMOTNY

ENERGICZNY

PRZEKONANY, ŻE ŚWIATEM RZĄDZI PRZEMOC

POSZUKUJACY IDEAŁÓW, DO KTÓRYCH MÓGŁBY DĄŻYĆ

ZNIECHĘCONY

BIERNY

NAIWNY

PRZEDWCZESNIE DOJRZAŁY

PUNKTY STYCZNEW SPOSOBIE PRZEDSTAWIANIA REWOLUCJI W ANALIZOWANYCH TEKSTACH KULTURY

przemoc, chaos, zezwierzęcenie

bałagan, dezinformacja, eskalacja przemocy i okrucieństwa

wniosek, że rewolucja nie doprowadza do zapowiadanych pozytywnych zmian (zawsze „zjada swoje dzieci”, prowadzi tylko do wymiany elit rządzących)

negatywne konsekwencje zrywu rewolucyjnego ponoszą zwyczajni ludzie

PODSUMUJMY

Oceń, który z bohaterów- Jadwiga Barykowa, Seweryn czy Cezary- najtrafniej ocenia rewolucję? Uzasadnij swoje zdanie.

Czy- twoim zdaniem- na podstawie zaprezentowanych fragmentów „Przedwiośnia” można jednoznacznie określić stosunek Żeromskiego do rewolucji?

ZADANIE DOMOWE

Porównaj fragmenty "Nie-Boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego z fragmentami Przedwiośnia wykorzystywanymi w czasie lekcji pod kątem sposobu przedstawienia obrazu rewolucji.

DO ZOBACZENIA!