Matura 2021

MATURA 2021

ANALIZA

Wybór przedmiotów dodatkowych na poziomie rozszerzonym

Spośród przedmiotów przedstawionych na Wykresie największą popularnością wśród zdających cieszyły się egzaminy z geografii (1 830 osób), biologii (1 538 osób), chemii (846 osób) oraz historii (649 osób).

Zdawalność egzaminu w województwach (maj 2021 r.)

Średnie wyniki egzaminów pisemnych z poszczególnych przedmiotów w woj.zachodniopomorskim

Z obowiązkowych egzaminów pisemnych zdawanych na poziomie podstawowym zdający uzyskali wyniki w granicach 55%–91% maksymalnej liczby punktów.

„A jednak matura!” – Wymagania edukacyjne na egzaminie maturalnym z geografii

ARKUSZ 2021

W roku 2021 egzamin maturalny z geografii był przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 20 marca 2020 r.

Arkusz egzaminacyjny z geografii zawierał 30 zadań otwartych i zamkniętych. Niektóre zadania składały się z części sprawdzających różne umiejętności. Zadania sprawdzały wiadomości oraz umiejętności w sześciu obszarach: dostrzeganie prawidłowości dotyczących środowiska przyrodniczego, życia i gospodarki człowieka oraz wzajemnych powiązań i zależności w systemie człowiek – przyroda − gospodarka (16 zadań), analiza i wyjaśnianie problemów demograficznych społeczeństw (4 zadania), proponowanie rozwiązań problemów występujących w środowisku geograficznym, zgodnie z koncepcją zrównoważonego rozwoju i zasadami współpracy, w tym międzynarodowej (1 zadanie), pozyskiwanie, przetwarzanie oraz prezentowanie informacji na podstawie różnych źródełinformacji geograficznej, w tym również technologii informacyjno-Komunikacyjnych oraz Geograficznych Systemów Informacyjnych (18 zadań), rozumienie relacji człowiek –przyroda – społeczeństwo w skali globalnej i regionalnej (2 zadania) oraz korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej (2 zadania). Za rozwiązanie wszystkich zadań zdający mógł otrzymać 60 punktów.

ZDAJĄCY ROZWIĄZUJĄCY ZADANIA W ARKUSZU STANDARDOWYM

Z egzaminu zwolniono 65 osób − laureatów i finalistów Olimpiady Geograficznej.

ZDAJĄCY ROZWIĄZUJĄCY ZADANIA W ARKUSZACH DOSTOSOWANYCH

ROZKŁAD WYNIKÓW ZDAJĄCYCH

WYNIKI ZDAJĄCYCH – PARAMETRY STATYSTYCZNE*

Poziom wykonania zadania %

Biorąc pod uwagę wymagania egzaminacyjne na 2021 r. uczniowie wykonali zadania na różnym poziomie. Najmniejszy procent wykonało następujące zadania: 1.2. - 15%; 2.2. - 20%; 3. - 28%; 5. - 29%; 6.1. - 29%; 8.2. - 23%; 9. - 18%; 11.1. - 20%; 11.2. - 17%; 12. - 28%; 13.1. - 27%; 13.2. - 25%; 15.1. -12%; 15.2. - 28%; 17. - 22%; 18. - 15%; 19.1. - 15%; 22. - 22%; 26. - 14%; 27. - 24%; 28. - 14%

OBSZAR WYMAGAŃ OGÓLNYCH

IV etap R I

IV etap R II

IV etap R III

IV etap R IV

IV etap P III

III etap I

Analiza jakościowa zadań

W 2021 roku do pisemnego egzaminu maturalnego z geografii w Formule 2015 przystąpiło około 52,6 tys. absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. W tym roku maturzyści nie mieli obowiązku przystępowania do egzaminu z przedmiotu dodatkowego, jednak geografia została wybrana jako przedmiot dodatkowy przez 19% absolwentów liceów ogólnokształcących i 19% absolwentów techników. Analiza prac egzaminacyjnych wskazuje na duże zróżnicowanie poziomu umiejętności zdających. Niektórzy, w większości absolwenci liceów, uzyskali wysokie wyniki, ale w populacji maturzystów liczebnie dominują osoby, które opanowały tylko część wymagań egzaminacyjnych.

Spośród wszystkich zadań w arkuszu egzaminacyjnym najwyższy wynik uzyskano w zadaniu 14. (poziom wykonania – 63%), do którego dołączono barwną fotografię osuwiska. Zadanie sprawdzało umiejętność formułowania zależności przyczynowo-skutkowych między wybranymi elementami środowiska przyrodniczego i społeczno-gospodarczego. Zdający byli zobligowani do podania przykładów wpływu działalności człowieka na ruchy osuwiskowe. Wiele poprawnych odpowiedzi odnosiło się do nadmiernego obciążania przez infrastrukturę terenów o dużej deniwelacji. Wskazywano też na negatywne oddziaływanie deforestacji, nadmiernego wypasu zwierząt, tworzenia wyrobisk w celu pozyskiwania materiału skalnego na obszarach o budowie fliszowej.

Zadanie 7.1. (poziom wykonania – 57%) sprawdzało umiejętność odczytania informacji na podstawie mapy i fotografii. Zdający powinien określić miejsce i kierunek wykonania fotografii, rozpoznać przedstawione na niej wzniesienie oraz zlokalizować pole na mapie, w którym to wzniesienie jest położone. Zdający na ogół poprawnie wykonywali zadanie np.

Zadanie 7.2. (poziom wykonania – 58%) sprawdzało umiejętność obliczania odległości w terenie z wykorzystaniem skali mapy. Zdającym podano odległość na mapie, co ułatwiało im rozwiązanie zadania i eliminowało błędy pomiaru.

Zadanie 7.3. (poziom wykonania – 56%) sprawdzało umiejętność odczytywania i opisywania cech środowiska przyrodniczego i społeczno-gospodarczego. Polegało na wykazaniu na podstawie mapy, że wybudowanie mostu na rzece mogło wpłynąć na lokalny ruch turystyczny. W odpowiedzi należało odnieść się do walorów turystycznych obszaru we wskazanych polach mapy. Z tym zadaniem zdający na ogół nie mieli trudności np.

Zadaniem 1.1. (poziom wykonania – 45%) sprawdzano umiejętność formułowania zależności między szerokością geograficzną a zmianą w długości dnia w ciągu roku. Wielu zdających poprawnie wykonało zadanie np.

Zadanie 4. (poziom wykonania – 43%) sprawdzało umiejętność formułowania zależności przyczynowo-skutkowych między wybranymi elementami środowiska przyrodniczego. Polecenie obligowało zdających do wyjaśnienia występowania odmiennych formacji roślinnych na wschodnich i zachodnich wybrzeżach Ameryki Południowej. Wielu zdających poprawnie wykonało zadanie. Przykładową poprawną odpowiedź zamieszczono poniżej.

Z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej najwyższy wynik uzyskano w zadaniu 25. (poziom wykonania – 61%). Zadanie sprawdzało umiejętność charakteryzowania obszarów intensywnie zagospodarowanych turystycznie na świecie. Zgodnie z poleceniem zdający mieli podać dwie korzyści i dwa zagrożenia dla środowiska geograficznego dla wskazanych państw, wynikające z intensywnej zagranicznej turystyki przyjazdowej. Zadanie na ogół nie sprawiało trudności zdającym, jednak były prace, w których nie podjęto próby odpowiedzi, albo odpowiedzi były niepełne lub ogólnikowe np. rozwój gospodarki. Przykład typowej poprawnej odpowiedzi zamieszczono poniżej.

Większość zdających poprawnie rozwiązała zadanie 30. (poziom wykonania – 58%), które sprawdzało umiejętność przedstawiania zmian w gospodarce Polski spowodowanych jej modernizacją. Zdający miał uzasadnić dwoma argumentami, dlaczego reindustrializacja zachodząca w XXI w. może być korzystna dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Przeważały poprawne odpowiedzi np.

Zadanie 21. (poziom wykonania – 53%) sprawdzało umiejętność charakteryzowania rozwoju demograficznego Polski w wybranych okresach. Większość zdających poprawnie wskazała przyczyny mniejszej liczby urodzeń w Polsce w latach 2005–2010 niż podczas echa wyżu powojennego. W pracach egzaminacyjnych przeważały poprawne odpowiedzi, takie jak zamieszczone poniżej.

Wielu zdających poprawnie wykonało zadanie 20., do którego dołączono mapę tematyczną przedstawiającą obciążenie demograficzne państw na świecie. W zadaniu 20.1. (poziom wykonania – 43%) wymagano od zdających wskazania państwa o wartości współczynnika demograficznego w przedziale 60–80%. W pracach o wysokiej liczbie punktów to zadanie nie sprawiło trudności, natomiast odpowiedzi błędne były charakterystyczne dla prac słabych. W zadaniu 20.2. (poziom wykonania – 39%) od zdających oczekiwano wyjaśnienia, z czego wynika wartość współczynnika obciążenia demograficznego w dwóch grupach państw. Wielu maturzystów poprawnie wykonało to zadanie np.

Zadanie 24. (poziom wykonania – 52%) sprawdzało umiejętność formułowania zależności przyczynowo-skutkowych między wybranymi elementami środowiska przyrodniczego i społeczno-gospodarczego. Zadanie odnosiło się do fragmentu artykułu z czasopisma „Geografia w Szkole”, a zdający mieli wyjaśnić, dlaczego niektóre metody zwiększania zalesień w Finlandii mogą być niekorzystne dla środowiska. W odpowiedziach występowały odniesienia do degradacji gleb, utraty siedlisk organizmów czy zaburzenia biosystemu. Na ogół odpowiedzi były poprawne i zawierały merytoryczne uzasadnienia np.

Zadanie 16. (poziom wykonania – 37%) odnosiło się do umiejętności rozwiązywania problemów w środowisku geograficznym. Do zadania dołączono mapę poziomicową niewielkiego obszaru. Polecenie wymagało uważnej analizy rysunku poziomicowego i oceny przedstawionej sytuacji. W pierwszej kolejności należało dokonać interpretacji treści mapy w celu wskazania najtańszej lokalizacji mostu spośród trzech zaproponowanych miejsc, a następnie uzasadnienia wyższych kosztów budowy mostu w dwóch pozostałych miejscach. Maturzyści, którzy udzielili poprawnych odpowiedzi, najczęściej zauważali na odcinkach A i B różne długości mostów przekładające się na różne koszty budowy. Na południku C zauważano głębszą dolinę lub stromość stoków, co wymagałoby budowy wyższego mostu i większych kosztów jego budowy w takich warunkach. Poniżej zamieszczono przykład poprawnej odpowiedzi udzielonej przez zdającego.

Z zakresu geografii fizycznej dla zdających najtrudniejsze okazało się zadanie 15.1. (poziom wykonania – 12%), którym sprawdzano umiejętność formułowania zależności przyczynowo-skutkowych między wybranymi elementami środowiska przyrodniczego. Polecenie wymagało uzupełnienia zdania dotyczącego zmian klimatycznych w Arktyce i uzasadnienia swojego wyboru. Poprawną odpowiedzią powinno być powołanie się na ruchy izostatyczne, które występują po stopieniu lądolodu i odciążeniu lądu, bo skorupa ziemska dąży wówczas do wyrównania zachwianej równowagi grawitacyjnej. Grenlandia jest zagrożona tym procesem z powodu ubywania pokrywy lodowej. W niewielu pracach występowały poprawne odpowiedzi, takie jak zamieszczono poniżej.

W zadaniu 26. (poziom wykonania – 14%) sprawdzano umiejętność formułowania zależności przyczynowo-skutkowych między warunkami tektonicznymi zachodzącymi na pograniczu płyt litosfery a działalnością gospodarczą człowieka. Zdający powinien przedstawić odmienne warunki tektoniczne na wskazanych obszarach, a następnie wyjaśnić ich korzystny wpływ na lokalizowanie elektrowni geotermalnych. Wielu maturzystów nie wykazało odmiennych warunków tektonicznych na Islandii i w grupie pozostałych państw. Trudność sprawiła też druga część zadania, w której większość zdających nie odniosła się do zjawisk wulkanicznych lub ich skutków sprzyjających pozyskiwaniu energii geotermalnej. W pracach zdarzały się poprawne wyjaśnienia dotyczące warunków lokalizowania elektrowni bez przedstawienia odmiennych warunków tektonicznych na wskazanych obszarach. W takim przypadku zdający otrzymywał 1 punkt. Przykład takiej odpowiedzi zamieszczono poniżej.

Zadanie 1.3. (poziom wykonania – 15%) sprawdzało umiejętność obliczania szerokości geograficznej punktu na powierzchni Ziemi na podstawie wysokości górowania Słońca podczas równonocy wiosennej oraz długości geograficznej na podstawie różnicy czasu słonecznego. Zdający stosowali prawidłowe wzory i poprawnie rozpoczynali obliczenia, ale popełniali w nich błędy, które prowadziły do niewłaściwych wyników. Często mylono długość i szerokość geograficzną, półkule – północną z południową, wschodnią z zachodnią – albo podawano wyniki obliczeń bez liter oznaczających półkule. Zdający częściej poprawnie obliczali szerokość geograficzną niż długość geograficzną np.

W zadaniu 11.2. (poziom wykonania – 17%) sprawdzano umiejętność wykazywania zależności pomiędzy współczesną rzeźbą Polski a wybranymi wydarzeniami geologicznymi. Zgodnie z poleceniem należało wyjaśnić wpływ zlodowaceń na przebieg oznaczonych na mapie odcinków Odry. Zdający powinien w odpowiedzi zamieścić informację o tym, że wskazane odcinki tej rzeki wykorzystują pradoliny o równoleżnikowym przebiegu.W odpowiedziach można było często znaleźć błędne i nielogiczne odniesienia do warunków klimatycznych, zbyt małej ilości wody w rzece lub do procesów rzeźbotwórczych np.

Zadaniem 9. (poziom wykonania – 18%) sprawdzano umiejętność odczytywania informacji z barwnej mapy szczegółowej. W celu rozwiązania tego zadania należało zlokalizować na mapie dwa odcinki doliny Dunajca – przełomowy i położony poniżej przełomu – oraz podać dwie cechy rzeźby różniące te odcinki. Zdający często nie odnosili się w swoich odpowiedziach do rzeźby doliny tych odcinków np. rzeka płynie przez miasto, rzeka płynie przez lasy i góry, rzeka łagodna mająca wiele szlaków, występują mosty, występuje rezerwat przyrody.

Zadaniem 2.2. (poziom wykonania – 20%) sprawdzano umiejętność analizy treści mapy synoptycznej i znajomość przebiegu procesów pogodowych. Na jej podstawie należało wybrać obszar, na którym wiatr wiał z większą prędkością, i uzasadnić wybór. Błędne odpowiedzi najczęściej zawierały wskazanie nieprawidłowego obszaru, wskazanie w uzasadnieniu kierunku wiatru z wyżu do niżu, odniesienie do napływu powietrza zwrotnikowego czy położenia na różnych szerokościach geograficznych. Przykłady błędnych odpowiedzi zamieszczono poniżej.

W zadaniu 3. (poziom wykonania – 28%), które sprawdzało umiejętność charakteryzowania procesów wulkanicznych, należało dokończyć zdanie nazwą typu wulkanu przedstawionego na rysunku oraz uzasadnić swój wybór. W poprawnych odpowiedziach zdający odnosili się do cech stratowulkanu widocznych na rysunku np.

Zadanie 5. (poziom wykonania – 29%) sprawdzano umiejętność formułowania zależności przyczynowo-skutkowych między wybranymi elementami środowiska przyrodniczego. Od zdających wymagano przyporządkowania rzek do właściwych oceanów oraz wskazania przyczyn maksymalnego wzrostu wielkości dopływu wód odprowadzanych przez te rzeki latem do oceanu. Trudnością dla wielu maturzystów okazało się zidentyfikowanie rzek na mapie świata, a także podanie przyczyn wzrostu dopływu wód do oceanu. Zdający często wskazywali zamiast Leny uchodzącej do Oceanu Arktycznego Wołgę, a zamiast Gangesu częstym wyborem była rzeka Jangcy. W niektórych pracach zdający poprawnie przyporządkowywali rzeki, ale podawali błędną przyczynę albo nie podawali jej wcale.

Z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej dla zdających najtrudniejsze okazało się zadanie 28. (poziom wykonania – 14%) sprawdzające znajomość cech gospodarki regionów geograficznych Polski. Na podstawie opisu gospodarki surowcowej zdający powinni rozpoznać trzy województwa spośród sześciu zaznaczonych na mapie. To zadanie ujawniło słabą znajomość podziału administracyjnego Polski u tegorocznych maturzystów. Wśród nazw województw można było znaleźć takie jak: przemyskie, północnopomorskie, Pomorze Wschodnie, wielkośląskie, szczecińskie, częstochowskie, Dolny Śląsk.

Zadanie 19.1. (poziom wykonania – 15%) sprawdzało umiejętność charakteryzowania faz przejścia demograficznego. Zgodnie z poleceniem zdający powinien przyporządkować każdej fazie przejścia demograficznego literę, którą oznaczono w tabeli wiersz zawierający charakterystyczne dla danej fazy wartości współczynników przyrostu naturalnego, urodzeń i zgonów. W większości prac maturzyści podjęli próbę rozwiązania tego zadania, ale najczęściej ich odpowiedzi były błędne. Tylko nieliczni zdający wykazali się umiejętnością analizy danych statystycznych, odnoszących się do faz przejścia demograficznego.

W zadaniu 18. (poziom wykonania – 15%) sprawdzano znajomość procesów urbanizacyjnych na świecie. Należało podać nazwę fazy urbanizacji charakterystycznej dla Indii oraz cechę tej fazy urbanizacji. Druga czynność dla wielu zdających okazała się trudniejsza. Najczęściej udzielano takich odpowiedzi jak w przykładzie umieszczonym poniżej.

Zadanie 17. (poziom wykonania – 22%) sprawdzało znajomość podziału politycznego oraz zróżnicowania religijnego ludności świata. To zadanie ujawniło słabą znajomość podziału politycznego świata u tegorocznych maturzystów. Często przy przyporządkowaniu religii do podanych aglomeracji błędnie identyfikowano położenie Kairu, Bogoty i Manili. Brak znajomości położenia geograficznego aglomeracji stanowiących wielomilionowe stolice państw skutkował błędnym przyporządkowaniem religii, np.

Zadanie 29. (poziom wykonania – 30%) sprawdzało formułowanie zależności przyczynowo- -skutkowych między wybranymi elementami środowiska społeczno-gospodarczego Polski. Zdający powinien podać dwa czynniki wywierające wpływ na wielkość produkcji energii elektrycznej w trzech województwach o największych wartościach tego wskaźnika i uzasadnić odpowiedź, odwołując się do województw śląskiego, łódzkiego, mazowieckiego. Wyzwaniem dla wielu zdających był właściwy dobór czynnika i jego logiczne uzasadnienie. Wśród błędnych odpowiedzi zdarzały się takie, które wskazywały na niezrozumienie polecenia. Zdający często błędnie odczytywali nazwy województw. Przykłady odpowiedzi wykazujących całkowity brak zrozumienia polecenia przez maturzystów zamieszczono poniżej.

Wnioski i rekomendacje

MATURA 2022/2023

Matura 2022. Jakie zmiany?

Matura w 2022 r., tak jak w tym roku, odbędzie się bez egzaminu ustnego, ale będzie obowiązek przystąpienia do jednego przedmiotu na poziomie rozszerzonym. Wynik uzyskany z tego przedmiotu nie będzie miał wpływu na zdanie matury. Zadania egzaminacyjne będą sprawdzały wiadomości i umiejętności określone w wymaganiach egzaminacyjnych z grudnia 2020 r., tak jak w tym roku, a nie jak w ubiegłych latach w wymaganiach określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

INFO

Matura 2023. Decyzja ministra

Matura w 2023 r. zostanie przeprowadzona bez progu zaliczeniowego na obowiązkowym egzaminie z przedmiotu dodatkowego – poinformował szef MEiN. Obowiązek zdania będzie dopiero od 2025 r. Matura w 2023 r. zostanie przeprowadzona zgodnie z wymaganiami podstawy programowej z 2018 r. "Ewentualne decyzje dotyczące zawężenia zakresu wiadomości i umiejętności sprawdzanych w zadaniach egzaminacyjnych w 2023 r. będą podejmowane – w zależności od sytuacji epidemicznej – w roku szkolnym 2021/2022" – przekazało ministerstwo.

INFO

DO ZOBACZENIA

18 MAJA 2022 r. o 9:00

DZIĘKUJĘ

Magdalena Mazurskadoradca metodycznyCEN Koszalin