PREZENTACJA O OWADACH

NAJLICZNIEJSZA GRUPA ZWIERZĄT NA ŚWIECIE

owady

OPANOWAŁY ONE WSZYSTKIE EKOSYSTEMY LĄDOWE ORAZ PRZYSTOSOWAŁY WTÓRNIE DO ŻYCIA W WODZIE

STANOWIĄ ONE 75% WSZYSTKICH GATUNKÓW ZWIERZĄT

NA 1 CZŁOWIEKA PRZYPADA MILIARD OSOBNIKÓW

OD KILKU MILIONÓW DO NAWET 100 MILINÓW LICZBY GATUNKÓW

OGÓLNE INFORMACJE

01

Meganeuropsis

NAJWIĘKSZE OWADY NA ŚWIECIE

MEGANISOPTERA W PORÓWNANIU Z LUDŹMI

Został odkryty w Chinach w 2014 r.

Mierzy on dokładnie 62, 4 cm długości

Phryganistria chinensis Zhao (należący do owadów patyczakowatych)

OBECNIE NAJDŁUŻSZY OWAD ŚWIATA

Występuje na terenach Ameryki Środkowej

Rozpiętość jej skrzydeł wynosi ok. 19 cm

Megaloprepus caerulatus (należy do rodziny Pseudostigmatidae)

NAJWIĘKSZA WAŻKA NA ŚWIECIE

W naturalnych środowisku rohatyńce występują na Karaibach oraz w północnej części Ameryki Południowej

Osiągnął rozmiar 17,1 cm

Rohatyniec herkules (z rodziny poświętnikowtych)

NAJWIĘKSZE CHRZĄSZCZE NA ŚWIECIE

Titanus giganteus (20 CM)

AMAZOŃSKI OLBRZYM

Głodna modliszka może zaatakować małego ptaka lub mysz

Nawet do 15 cm długości

Modliszka olbrzymia (Plistospilota guineensis)

NAJWIĘKSZA MODLISZKA NA ŚWIECIE

Gatunek ten jest pod ochroną, gdyż jest zagrożony wyginięciem

Rekordowy okaz samicy o rozpiętości skrzydeł 27.3 cm

Motyl Królowej Aleksandry (Ornithoptera alexandrae)

NAJWIĘKSZY MOTYL NA ŚWIECIE

Dicopomorpha echmepterygis

NAJMNIEJSZE OWADY NA ŚWIECIE

MIKROSKOPIJNE BŁONÓWKI MEGAPHRAGMA MYMARIPENNE

wystarczą jej 3 ukłucia, aby zabić pół kilogramowego szczura

Pogonomyrmex Maricopa

NAJBARDZIEJ JADOWITY OWAD

ŚRODOWISKO ŻYCIA

Spotyka się je na lądzie, w wodzie, powietrzu, pod ziemią, na organizmach roślinnych i zwierzęcych, w ich odchodach i na zwłokach, w strefach zimnych, gorących i umiarkowanych.

WSZYSTKICH GATUNKÓW

10 MLD OWADÓW NA 1 KM2

75%

OWADY SĄ OBECNE NA CAŁYM ŚWIECIE

• Najczęściej za zapylenie jednej rośliny odpowiada kilka gatunków owadów, np. pszczoła miodna, pszczoła dzika i trzmiel.

• Tylko w Europie od zapylania przez owady uzależnione jest ponad 4 tys. odmian warzyw.

• Pszczoły zapylają 70 proc. gatunków roślin, które gwarantują 90 proc. pożywienia.

• Od pszczół zależą uprawy roślin przemysłowych, przede wszystkim rzepaku, gdzie korzyści dla rolnictwa szacuje się na 600 mln zł.

ZAPYLANIE ROŚLIN

POZYTYWNE I NEGATYWNE ZNACZENIE W PRZYRODZIE

02

Systemy podziemnych korytarzy wzbogacają glebę w substancje organiczne i wpływają na skład mikroflory.

Zjadają je głównie ptaki (ale także inne owady, wije, pajęczaki, ryby, płazy, niektóre gady i wiele ssaków).

Niektóre owady pasożytnicze zmniejszają liczebność swych roślinożernych kolegów będących szkodnikami upraw człowieka.

Około 150 gatunków europejskich roślin ma elajosomy, dzięki którym nasiona mogą być transportowane przez mrówki na odległość nawet do 20–70 metrów.

NAPOWIETRZANIE I URZYŹNIANIE GLEBY

KONSUMENCI I RZĘDU

REGULACJA LICZEBNOŚCI INNYCH ZWIERZĄT

MYRMEKOCHORIA

UCZESTNICTWO W PROCESACH GLEBOTWÓRCZYCH

WAŻNY ELEMENT POŻYWIENIA DLA INNYCH ZWIERZĄT

UTRZYMANIE RÓWNOWAGI BIOCENTYCZNEJ

ROZSIEWANIE NASION

POZYTYWNE ZNACZNIE W PRZYRODZIE:

-zamieszkują miejsca niehigieniczne, tam gdzie woda i jedzenie- przenoszą szkodliwe bakterie, mogą być przyczyną poważnych chorób

- często powodują bolące lub swędzące ukoszenia- mogą być bardzo niebezpieczne

- liczne uszkodzenia młodych pędów i liści -wstrzymanie wzrostu-pojawianie się przebarwień i galasów-usychania liści, pędów i całych roślin.

Barczatka sosnówka to szkodnik przede wszystkich litych drzewostanów sosnowych, puszcz i borów rosnących na ubogich siedliskach

MARNOTRASTWO ŻYWNOŚCI

SĄ UCIĄŻLIWE, PRZENOSZĄ GROŹNE CHOROBY

MOGĄ PRZENOSIĆ NA NIE RÓŻNE CHOROBY

NISZCZĄ M.IN. UPRAWY, LASY

ZANIECZYSZCZAJĄ ŻYWNOŚĆ

SZKODNIKI ZWIERZĄT I LUDZI

SZKODNIKI ROŚLIN

SZKODNIKI LASÓW

NEGATYWNE ZNACZNIE W PRZYRODZIE:

• INTENSYWNE ROLNICTWO
• ZANIKANIE RÓŻNORODNOŚCI ROŚLIN
• URBANIZACJA

• PESCYTYDY
• INWAZYJNE GATUNKI OBCE
• ZMIANY KLIMATU

GŁÓWNE PRZYCZYNY SPADKU LICZEBNOŚCI OWADÓW:

APOKALIPSA OWADÓW

03

OWADY PRZENOSZĄCE CHOROBY

01

pchła

MUCHY MOGĄ PRZENOSIĆ BAKTERIE Shigella WYWOŁUJĄCE TĘ CHOROBĘ

CZERWONKA BAKTERYJNA

Wirus jest przenoszony na ludzi przez ukąszenia zarażonych samic komarów.

DENGA

chorobA powodowanA przez wiciowce - Trypanosoma brucei, które na człowieka przenoszone są przez muchę tse-tse.

TRYPANOSOMOZA AFRYKAŃSKA

Przenoszona jest przez ukłucia komarów w tropikalnych i subtropikalnych strefach klimatycznych.

MALARIA

przenoszona przez krwiopijne samice muchówek z rodzaju Phlebotomus i Lutzomyia

LEISZMANIOZA

pchły przenoszą chorobę pomiędzy kotami, CZŁOWIEK MOŻE SIĘ ZARAZIĆ PO ZADRAPANIU PRZEZ KOTA

CHOROBA KOCIEGO PAZURA

06

05

04

MUCHA DOMOWA

komar tygrysi

mucha tse-tse

03

komar

02

muchówka

CHOROBA KOCIEGO PAZURA

LEISZMANIOZA

MALARIA

Trypanosomoza afrykańska

denga

czerwonka bakteryjna

DLACZEGO JEST AŻ TAK DUŻO OWADÓW?

05

ODNÓŻA TUŁOWIOWE

Rodzaje aparatów gębowych

MODYFIKACJE ODNÓŻY

06

Umożliwia pobieranie pokarmu stałego

APARAT GRYZĄCY (NP. KARALUCHA)

Pozwala na przebicie powłoki ciała, a następnie pobranie soków roślin lub płynów ciała zwierząt.

APARAT Kłująco-ssący (NP. komara)

Część aparatu gębowego przekształciła się w języczek, który umożliwia wysysanie nektaru. Zachowane zostały żuwaczki, które umożliwiają odrywanie i rozdrabnianie pokarmu.

APARAT gryząco-liżący (NP. u pszczół i trzmieli)

Umożliwia wysysanie nektaru kwiatów.

APARAT ssący (NP. u motyli)

Języczek zakończony ruchomą tarczą gębową umożliwia zlizywanie płynnego, półpłynnego, stałego pokarmu.

APARAT Liżący (NP. u muchy)

Jest wydłużone i cieńkie, zwykle zakończone pazurkami, czasem przylgami, które umożliwiają poruszanie się po płaskich powierzchniach (śliskich)

odnóże bieżne (NP. u muchy)

Jest spłaszczone, szerokie goleń, stopa, biodro oraz włoski w celu zwiększenia powierzchni pływnej

odnóże pływne (NP. pluskwiaka wodnego)

Odnóże jest zwiększone oraz umięśnione, krótka masywna stopa z ząbkami ułatwia odgarnianie ziemi.

odnóże grzebne (NP. turkucia podjadka)

Ma wydłużone biodro oraz aparat chwytny utworzony przez udo i goleń, co umożliwia chwytanie oraz przytrzymywanie ofiar.

odnóże chwytne (NP. modliszki)

Jest długie i ma bardzo dobrze umięśnione udo co umożliwia skoki na duże odległości, ma stopę z haczykami.

odnóże skoczne (NP. konika polnego)

Odnóże posiada koszyczek i włoski aby do nich przyczepiał się pyłek.

odnóże do zbierania pyłku (NP. pszczoły)

RYBIKI

PLUSKWIAKI ŻYJĄCE W WODZIE

OWADY ZE SKRZYDŁAMI NP. OSY

JAK PORUSZAJĄ SIĘ OWADY?

07

obie pary skrzydeł są tej samej struktury, wielkości i kształtu, NP. U WAŻEK

SKRZYDŁA PIERWOTNE

skrzydła pierwszej pary są większe od skrzydeł drugiej pary

Przodomotoryczność

druga para skrzydeł jest większa od pierwszej pary

tyłomotoryczność

ŻYŁKI W SKRZYDŁACH OWADA:

muchówki przekształciły 2 parę skrzydeł w tzw. przezmianki

informują też owada o położeniu ciała podczas lotu

stymulatory lotu

PRZEZMIANKI

U OWADÓW prowadzących drapieżny tryb życia, np. wszoły, wszy, pchły czy pluskwiaków

U OWADÓW BEZSKRZYDŁYCH

U JAKICH OWADÓW NIE WYSTĘPUJĄ SKRZYDŁA?

PRZERZUTKA (Archaeognatha)

• RÓŻNICA CIŚNIEŃ UMOŻLIWIA OWADOM LOT

• ISTNIEJĄ RÓŻNE TYPY LOTU OWADA

• Szybkość lotu owadów waha się od kilku do ponad 100 km/h.

lot owadów

CZYM ODŻYWIAJĄ SIĘ OWADY?

08

MIMIKRA

KAMUFLAŻ

Jak owady bronią się przed zjedzeniem?

09

jak owady się ze sobą komunikują?

10

ROZWÓJ Z PRZEOBRAŻENIEM NIEZUPEŁNYM

• Wszystkie owady są rozdzielnopłciowe
• Czasami występuje u nich wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy
• Pokładełko u samic służy do składania jaj
• Rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym lub niezupełnym

ROZMNAŻANIE I ROZWÓJ

11

ROZWÓJ Z PRZEOBRAŻENIEM ZUPEŁNYM

Większość gatunków pszczół może użądlić w obronie tylko raz. Owad po wbiciu w ciało ofiary żądła już nie może go wyjąć, rozrywa odwłok, po czym umiera.

Pchła może skoczyć na odległość 200 razy dłuższą niż wynosi jej długość! Może skoczyć na wysokość 20 cm i odległość 2m.

Szarańcza może tworzyć chmary złożone z kilku miliardów osobników! Przelot takiego stada trwa kilka dni. Po drodze owady zjadają całą roślinność jaką spotkają.

Za śmierć blisko połowy ludzi na świecie odpowiadają pośrednio lub bezpośrednio komary.

Niektóre gatunki mrówek porywają larwy innych gatunków mrówek w celu uczynienia z nich niewolnic, które budują schronienie i przynoszą pokarm tym pierwszym.

CIEKAWOSTKI O OWADACH

12

Prezentację przygotowali:Małgorzata ThenJacek Wrona

KONIEC