QUO VADIS

"QUO VADIS"

Henryk sienkiewicz

start

SPIS TREŚCI

7. Język utworu 2

INSTRUKCJA

8. Gatunek utworu "Quo Vadis"

9. Czas i miejsce akcji

10. Plan wydarzeń

11. Streszczenie krótkie

12. Streszczenie długie

1. Życiorys Henryka Sienkiewicza

2. Życiorys Henryka Sienkiewicza c.d.

13. Postacie fikcyjne

(slajdy od 15 do 19)

14. Postacie historyczne

(slajdy od 20 do 25)

3. Czym charakteryzował się pozytywizm?

15. Główne wątki

16. Problematyka 1

17. Problematyka 2

4. Geneza utworu "Quo Vadis"

18. Zadania

5. Znaczenie tytułu

19. Ekranizacje...

6. Język utworu 1

20. Ciekawostki

Zakochane serce mężczyzny umie podsycać swoje uczucie nawet tym, co wypada na niekorzyść kobiety kochanej ."

Henryk Sienkiewicz

WYJAŚNIENIE

HENRYK SIENKIEWICZ

(ps. Litwos)

Urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej (na lubelszczyźnie), a zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey w Szwajcarii. Swoją poważną przygodę z pisaniem zaczął będąc na studiach. Pisał do dwutygodnika "Niwa" oraz "Tygodnika Ilustrowanego". W tym czasie powstają utwory: "Humoreski z teki Worszyłły", "Stary sługa", "Hanna", czy "Selim Mirza". Przez swoje burzliwe życie bardzo dużo podróżował. jednocześnie zbierając materiały do nowych utworów. Dwa lata spędził z przyjaciółmi, w tym słynną polską aktorką Heleną Modrzejewską ( w której Sienkiewicz zakochał się po uszy) w Kaliforni, jako korespondent "Gazety Polskiej". Z tego okresu pochodzą jego "Listy z podróży do Ameryki", drukowane w "Gazecie Polskiej", recenzje teatralne na łamach "Niwy", czy utwory związane z tematyką amerykańską: "Za chlebem", "Latarmik", "Wspomnienie z Maripozy (Lachem)", oraz "Sachem (Orso)". W USA powstają również "Szkice węglem". W 1879 roku przybywa do Polski, gdzie żeni się ze swoją "wielką miłością" - Marią z Szetkiewiczów, która zmarła na gruźlicę w 1885 roku. Później on sam leczył się w największych światowych uzdrowiskach.

kliknij w portret, by obejrzeć kontrowersyjny film o Henryku Sienkiewiczu

HENRYK SIENKIEWICZ c.d.

W późniejszych latach bardzo dużo podróżował. Owocem ostatniej z wypraw były "Listy z Afryki". W czasie podróży napisał wiele powieści i opowiadań. Sławę przyniosły mu zwłaszcza powieści historyczne- "Ogniem i mieczem", "Potop" oraz "Pan Wołodyjowski" (czyli Trylogia) . W 1896 roku ukazało się drukiem "Quo Vadis", które cieszyło się dużą popularnością wśród czytelników. Mniejszym uznaniem cieszyły się jego powieści obyczajowe- "Rodzina Połanieckich" i "Bez dogmatu". W 1905 roku pisarz otrzymał "za całokształt twórczości" nagrodę Nobla, co sprostował tak: "Głoszono ją (Polskę) umarłą, a to jeden z tysięcznych dowodów, że żyje. (...) Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać". W 1914 roku (po wybuchu I wojny światowej) udał się do Szwajcarii. Tam wraz z Ignacym Paderewskim założył Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Umiera w wieku 70 lat. Pogrzeb odbył się w maluteńkim miasteczku pod Lozanną. .Jego prochy sprowadzone do Polski w 1924 roku spoczywają w warszawskiej katedrze św. Jana.

pozytywizm

FILM

1896 rok- pierwsze ukazane drukiem "Quo Vadis"

1864 rok ( upadek powstania styczniowego)

1895 rok ( debiut wielu nowych artystów- Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Franciszek Nowicki, Andrzej Niemojewski,czyli początek Młodej Polski)

Maria Konopnicka

Eliza Orzeszkowa

Jan Matejko

Informacje:

POLSCY POZYTYWIŚCI

"Kobiety zbierające zboże" Jean Francois Millet

Henryk Sienkiewicz

Bolesław Prus

Kliknij na zdjęcie twórcy, a zobaczysz jego krótką biografię.

FILIMIK

GENEZA

Przed napisaniem "Quo Vadis" Sienkiewicz wraz ze swoim przyjacielem Henrykiem Siemiradzkim zwiedził Rzym. W trakcie tej wycieczki upodobał on sobie historię starożytnego cesarstwa rzymskiego, oraz prześladowana chrześcijan więc postanowił napisać powieść. By się przygotować i wczuć w tamten klimat Sienkiewicz przeczytał "Ben Hur" Lewisa Wallece'a oraz "Irydion" Zygmunta Krasińskiego (ich akcja rozgrywa się w starożytnym Rzymie). Utwór "Quo Vadis" początkowo nie miał formy "książki". Dzieło wydawane bylo we fragmentach na łamach znanego czasopisma.

Tytuł powieści "Quo Vadis" znaczy "Dokąd idziesz?", "Dokąd zmierzasz?". W utworze słowa te wypowiada Piotr Apostoł, gdy opuszczając Rzym, spotyka Chrystusa. Tych samych słów używa chłopiec, który widzi Piotra zawracającego do miasta. Jednak ta konkretna sytuacja, w której pytanie dotyczy dalszej drogi, dokonania wyboru, nabiera symbolicznego charakteru. Tytuł powieści w powiązaniu z ukazanymi w niej wartościami i postawami chrześcijan prowokuje do zadania pytania, dokąd zmierza Europa i cały świat. To pytanie może też zadać sobie czytelnik, zastanawiając się, dokąd zmierza jego życie. Tytuł ma charakter ponadczasowy.

ZNACZENIE TYTUŁU

JĘZYK UTWORU

"Quo Vadis" to powieść, w której na szczególną uwagę zasługuje język utworu, artyzm i umiejętności pisarskie Henryka Sienkiewicza. Tekst powieści charakteryzuje:

Nazwiązanie do filozofów

odwołanie do starożytnych filozofów i ich nauk (Heraklit, Diogenes, stoicyzm);

Łacina- język podstawowy

Starożytne imiona

występowanie łacińskich nazw pojawiających się w wypowiedziach postaci i narratora, np. części łaźni (tepidarium, frigidarium), części domu ( cubiculum, triclinium, artium) niewolników przeznaczonych do różnych prac ( lampadarii, pedisequi, vestiplica), nazwy posiłków (prandium), a także łacińskich frazeologizmów i zdań ( Ave Caesar imperator!,Moritur te salutant! Christus regnat! Quo Vadis, Domine?);

występowanie starożytnych imion: Chilon, Eunice, Atacynus, Eurycjusz.

Szczegóły

dbałość o szczegóły w opisach miejsc, strojów, przedmiotów użytkowych, architektury ;

Opisy

ekspresja i dynamika w opisach scen, np. uczty na dworze cezara, próby odbicia Ligii przez Winicjusza, pożaru miasta, męczeńskiej śmierci chrześcijan;

Nazwiąanie do mitologii

Opisy statyczne*

odwołania do mitologii greckiej i rzymskiej (wymienione są nazwy bogów, herosów, stworów i miejsc mitologicznych, np. Hermes, Helios Wenus, lary, Ereb);

rytmiczność i melodyczność opisów statycznych;

Opisy statyczne *-np. przedstawienie wyglądu kogoś, czegoś w danej chwili.

JĘZYK UTWORU

c.d

Humor

występowanie humoru słownego (np. w wypowiedziach Petroniusza), postaci (np. postać Chilona Chilonidesa) i sytuacyjnego ( np. nieudolne karmienie Winicjusza przez Ursusa)

Ukazanie bohaterów

interesujące i wyraziste ukazywanie bohaterów, ich psychologicznego wizerunku, np. ironiczny i wytworny styl bycia Petroniusza, przebiegła i podstępna postać Chilonidesa, naiwność i prostota Ursusa, wzniosłość i dostojność postaci Piotra Apostoła.

Ukazanie świata

realistyczne ukazanie świata starożytnego Rzymu;

Wypowiedzi

występowanie stylizacji biblijnej w wypowiedziach chrześcijan

• ukazanie losów bohaterów na tle ważnych wydarzeń historycznych ( prześladowania chrześcijan za panowania Nerona, wielki pożar Rzymu);
• osadzenie fabuły w epoce odległej autorowi (wydarzenia przedstawione w utworze rozgrywają się w czasach starożytnych );
• występowanie- obok bohaterów fikcyjnych- postaci historycznych (np. cesarz Rzymu Neron, pisarz Petroniusz, filozof Seneka, prefekt Tygellin, św. Piotr, św. Paweł);
• oddanie realiów epoki z dużą starannością (np. pokazanie starożytnych obyczajów, sposobu myślenia ówczesnych ludzi, ich codziennych rozrywek- w tym uczt, walk gladiatorów, opis domów rzymskich patrycjuszy);
• wprowadzenie do języka utworu słownictwa wskazującego, że akcja toczy się w przeszłości, m.in. archaizmów (np. tedy, zali, bogdaj, jeno, pierwej).

Gatunek

"Quo Vadis" Henryka Sienkiewicza jest powieścią historyczną. Jej najważniejsze cechy to:

CZAS I MIEJSCE AKCJI

1. Spotkanie Petroniusz i Winicjusza, opowieść Winicjusza o Ligii. 2.Pomysł sprowadzenia Ligii na dwór Nerona jako zakładniczki Cezara. 3.Uczta u Nerona z pijacka orgią, ucieczka Ligii. 4.Gniew Winicjusza, zlecenie Chilonowi zadania odnalezienia Ligii. 5.Wiadomość, że Ligia jest chrześcijanką. 6.Winicjusz na kazaniu św. Piotra. 7.Nieudana próba porwania Ligii przez Winicjusza. 8.Winicjusz u chrześcijan, pielęgnacja chorego. 9.Błogosławieństwo św. Pawła dla miłości Ligii i Winicjusza. 10.Wyjazd Winicjusza do Ancjum razem z Neronem. 11.Podpalenie Rzymu przez Nerona. 12.Oskarżenie chrześcijan o umyślne spalenie miasta. 13.Ligia w więzieniu. 14.Męczeńska śmierć chrześcijan na arenach i w ogrodach Nerona. 15.Ligia i Ursus na arenie gladiatorskiej, ułaskawienie przez lud. 16.Śmierć Petroniusza i Eunice. 17.Śmierć Nerona.

plan wydarzeń

STRZESZCZENIE KRÓTKIE

Kilknij w cyfrę, żeby zobaczyć streszczenie.

STRESZCZENIEDŁUGIE

(GŁÓWNE)

POSTACIE FIKCYJNE

Marek winicjusz

Młody patrycjusz, żołnierz, przyjaciel Petroniusza. Ideał męskiej urody: wysoki, harmonijnie zbudowany, muskularny, przystojny. Wesoły, towarzyski, chętnie bierze udział w ucztach Nerona, lubi towarzystwo kobiet, ale nie ceni miłości, dopóki nie spotyka Ligii. Początkowo nie kocha jej, a jedynie pożąda. Porywczy, skory do gniewu, niecierpliwy, oczekuje spełnania jego zachcianek. Pewny siebie, uważa się za niezwyciężonego. Początkowo nie rozumiał idei chrześcijańskich, buntował się przeciwko odrzuceniu swobodnego używania luksusów i uroków życia, przeciwko chrześcijańskiej skromności, umiarowi i czystości obyczajów. która wydawała mu się ograniczająca i niepotrzebna, utrudniająca cieszenie się życiem i korzystanie z niego. Nie potrafił pojąć idei wybaczenia i miłości do każdego człowieka, gdyż wychowany był w świecie, gdzie należało kochać przyjaciół, ale wrogów nienawidzić i zabijać, a za krzywdy odpłacać zemstą. Po przyjęciu religii chrześcijańskiej Winicjusz staje się opanowany, spokojny, cierpliwy, skłonny do refleksji, myśli o Ligii jak o ukochanej kobiecie, nie jako o obiekcie pożądania. Zmienia się jego światopogląd- zaczyna inaczej myśleć o śmierci, ceni teraz prawość, dobroć, miłosierdzie, pokorę. Jest dobry i wyrozumieły dla swoich niewolników.

LIGIA KALLINA

Córka króla Ligów, rzymska zakładniczka, wychowana w domu Aulusa Plancjusza i traktowana jak córka. Chrześcijanka. Ukochana Winicjusza. Jest niezwykle piękna i zgrabna. Ma różaną cerę i długie kręcone, ciemne włosy. Cicha, skromna, mądra, wesoła, wśród swojej rodziny i przyjaciół czuje się swobodnie, wśród obcych jest nieśmiała i skrępowana. Ligia jest dobrą, uczciwą, szlachetną dziewczyną, usposobieniem piękna i niewinności. Jest chrześcijanką, spełnia wszystkie założenia swej religii: jest pokorna, uległa, posłuszna wobec nakazów apostołów, dobra dla innych, umie przebaczać nawet wrogom. Ligia głęboko wierzy w Boga i ufa mu. Pokochała Winicjusza miłością szczerą i czystą od pierwszej chwili, gdy poznała go podczas jego pobytu w domu Aulusa Plancjusza i Pomponii Grecyny.

chilon chilonides

Ursus

Na chrzcie nadano mu imię Urban. Oddany sługa i opiekun Ligii, chrześcijanin. Pochodził z plemienia Ligów. Obdarzony niepospolitą siłą, dużym wzrostem, ale łagodnym usposobieniem, naiwnością.

Filozof i włóczęga, pochodzi z Mezembrii, jest Grekiem. Przedstawia się jako lekarz, wróżbita, a naprawdę jest oszustem, dla którego najważniejsze są pieniądze. Pomaga Winicjuszowi szukać Ligii. Bohater dynamiczny- przeżywa wielkie nawrócenie i umiera jako męczennik.

EUNICE

Glaukus-grek, chrześcijanin, z powodu zdrady Chilona stracił majątek i rodzinę. Jest uczciwy i prawy, ponosi męczeńską śmierć, płonąc w ogrodach Nerona. Wybacza Chilonowi.

Kryspus- zagorzały chrześcijanin. Surowy, wymagający, krytycznie ocenia miłość Ligii i Winicjusza. Jego postawa łagodnieje dzięki wyjaśnieniom Apostołów Piotra i Pawła. Ginie jako męczennik.

Niewolnica Petroniusza, piękna i dobra, zakochana w swoim panu. Petroniusza wzrusza oddanie i szczere uczucie kobiety, docenia wartość prawdziwej miłości i Eunice zostaje jego kochanką.

(GŁÓWNE)

POSTACI HISTORYCZNE

Elegancki patrycjusz, nazywany arbiter elegantiarum (wzór wykwintności, dobrego smaku, wyrocznia w sprawach mody), ma nieskazitelne maniery, jest doradcą samego Nerona w sprawach gustu, sztuki, zwłaszcza poezji i aktorstwa. Niegdyś Petroniusz był rządcą Bitynii. Z dystansem i ironią traktuje otoczenie, właściwie ocenia dzieła Nerona, ale schlebia cezarowi, potrafi panować nad jego szaleństwem (komplementy pod adresem Cezara to dla niego rodzaj zabawy, kpi z Nerona, który nie rozumie, że Petroniusz bawi się jego kosztem). Nikomu się nie podporządkowuje. Bogaty, interesuje się sztuką, uwielbia piękno, ceni wygody i luksus, ma czterystu niewolników. Tolerancyjny, pomocny, inteligentny i przenikliwy. Zdaje sobie sprawę, że jest świadkiem upadku potęgi Rzymu, wie, że jego świat odchodzi w przeszłość. Nie znosi widoku krwi. Umiera podcinając sobie żyły.

PETRONIUSZ

ŚW. PAWEŁ Z TARSU

ŚW. PIOTR

Apostoł, uczeń i towarzysz Chrystusa, jego imię znaczy "skała", "opoka", właśnie jemu jest przeznaczona opieka nad chrześcijanami i organizowanie Kościoła na Ziemi. W powieści ukazuje mu się Chrystus, który zawraca go do Rzymu, gdzie św. Piotr umiera ukrzyżowany.

W powieści Piotr sprowadza go do Rzymu, aby wspomógł chrześcijan i m.in. nawrócił Winicjusza. Św. Paweł został ścięty na drodze do Ostii.

neron

POPPEA SABINA

kliknij w zdjęcie Nerona, aby obejrzeć film o nim

Cesarz rzymski w latach 54-68, znany z okrucieństwa, prawdopodobnie był chory psychicznie. W powieści ma rysy szaleńca, jest niespełnionym, pozbawionym talentu artystą i okrutnym, bezwzględnym, nieobliczalnym człowiekiem. Jego żoną była Poppea Sabina.

Żona Nerona, niegodziwa, przesiąknięta złem. Jest niezwykle piękną i niebezpieczną kobietą, w pełni podporządkowała sobie Nerona.

akte

TYGELLINUS

Rywal Petroniusza w pozyskaniu łask Nerona. Jest bezwzględny i okrutny, zazdrosny i zawistny.

Dawna kochanka Nerona. Jest dobra, uczciwa, cicha i skromna.

ORAZ POMPONIA GRECYNA

AULUS PLAUCJUSZ

Rzymianie, przyjęli religię chrześcijańską, której zasady wiernie zachowują w swoim domu. Wychowali Ligię, którą traktują jak córkę.

GŁÓWNE WĄTKI

MIŁOSNY

HISTORYCZNY

SPOŁECZNY

OBYCZAJOWY

RELIGIJNY

Problematyka 1

POGANIE

Neron, Poppea Sabina, Seneka, Lukan, Watyniusz, Witeliusz, Petroniusz, Akte, Tygellinus, Aulus Plaucjusz, Chryzotemis, Eunice, Kroton, Chilond Chilonides, Winicjusz (przeżywają nawrócenie);

CHRZEŚCIJANIE

św. Piotr Apostoł, św. Paweł z Tarsu, Ligia, Ursus, Pomponia Grecyna, Miriam, Nazariusz, Kryspus, Glaukus, Winicjusz, Chilon Chilonides (przeżywają nawrócenie);

Świat chrześcijański i świat pogański zostały w powieści przedstawione na zasadzie kontrastu. Z jednej strony chrześcijanie: biedne, szare postacie, chyłkiem przemykające przez ulice Rzymu. Z drugiej strony- rozpasany, upojony, kolorowy, bogaty świat pogański. Rzym przez jednego z chrześcijan, Kryspusa, zostaje nazwany piekłem-pełen jest niegodziwości, rozpusty, niemoralności. Rzymianie marnotrawią czas na ucztach, które przeradzają się w orgie. Ludzie nie ufają sobie, są podstępni, wszyscy odczuwają strach przed innymi i przed ślepymi wyrokami władz. Dla łaski cezara mieszkańcy Rzymu są w stanie zrobić wszystko. Dobro w powieści jest zwyczajne, szare, niepozorne w porównaniu ze światem Rzymu. Tkwi jednak w chrześcijanach siła, która pozwala im żyć spokojnie, bezpiecznie, umierać z radością ze spotkania z Bogiem. Siła, którą dał im Chrystus, nie pozwoliła ich złamać. Serdeczność i miłość, jaką darzyli się nawzajem, została skontrastowana z okrutnym światem intryg i zbrodni, światem, w którym ludzkie życie jest nic warte.

PROBLEMATYKA 2

ZADANIA

JESTEŚ ÓSMOKLASISTĄ ?

ARKUSZ

ĆWICZENIA

NOTATKI

kliknij na zdjęcie, aby zagrać w QUIZ!!!

TEMATY WYPRACOWAŃ:

1. Każdy ma szansę zmienić swoje postępowanie. Napisz rozprawkę, w której rozważysz trafność tego stwierdzenia. 2. Wyobraź sobie, że podczas spaceru na twojej drodze stanął jeden z bohaterów lektury obowiązkowej. Napisz opowiadanie o tym spotkaniu, podczas, którego podzieliliście się przemyśleniami na temat władzy i władców. 3. W trudnych sytuacjach człowiek znajduje w sobie odwagę i siłę, by walczyć. Napisz rozprawkę, w której rozważysz to stwierdzenie. 4. Bohaterowie literaccy swoim postępowaniem pokazują wartość dobra. Uzasadnij powyższe stwierdzenie w formie rozprawki. 5. Napisz do gazetki szkolnej artykuł pod tytułem "Literatura pozwala lepiej zrozumieć i poznać dawne czasy". 6. Prawdziwa miłość jest w stanie pokonać wszelkie przeszkody. Napisz rozprawkę uzasadniającą podane stwierdzenie.

FILM

Dwie ekranizacje powieści Henryka Sienkiewicza "Quo Vadis":

CIEKAWOSTKI

8. W 2010 roku powieść Sienkiewicza była jedyną polską pozycja na liście 1001 Books: You Must Read Before You Die, zajmując 795. pozycję.9.„Quo vadis?” doczekało się aż 6 ekranizacji: 3 włoskich, amerykańskiej, francuskiej oraz polskiej. Ta francuska pochodzi z roku… 1901. Był to film niemy. 10.„Quo vadis” zostało przetłumaczone na ponad 50 języków 11.Henryk Sienkiewicz pisał swoją powieść w odcinkach, na zamówienie ,,Gazety Polskiej’’ w latach 1895-1896

1. „Quo vadis” zostało wydane w ponad 80 krajach 2. „Quo vadis” na przełomie XIX i XX wieku było najpopularniejszą książką na świecie 3. „Quo vadis” rozdawano gościom najlepszych hoteli 4. Materiały do napisania „Quo vadis” Sienkiewicz zaczerpnął z Roczników Tacyta i rzymskich powieści Kraszewskiego 5. Tytuł powieści pochodzi od napisu „Domine, quo vadis” znajdującego się na kapliczce w Rzymie, którą pokazał Sienkiewiczowi w 1890 roku polski malarz Henryk Siemiradzki 6. „Quo vadis” stało się lekturą obowiązkową w szkołach w wielu krajach. 7. „Quo vadis” było w niektórych krajach wykorzystywane do celów reklamowych, a imionami bohaterów powieści nazywano konie wyścigowe.

Czy wiesz, że...

H. Sienkiewicz dzięki „Quo vadis?” mógł zostać bardzo bogatym milionerem. Niestety, jako obywatel Imperium Rosyjskiego, nie otrzymywał wpływów ze sprzedaży dzieła za granicą, bowiem Rosja nie przystąpiła do konwencji berneńskiej – na jej podstawie chroniono prawa autorskie. Także samo Imperium nic nie zapłaciło Sienkiewiczowi – dla nich był pisarzem obcojęzycznym. W przytaczanym źródle przeczytamy, iż Anglojęzyczny tłumacz Jeremiasz Curtin ze Stanów Zjednoczonych za pieniądze z tłumaczenia tej powieści pojechał wraz z żoną w podróż dookoła świata.

ŹRÓDŁA

DZIĘKUJĘ

kliknij, aby usłyszeć piosenkę.