Homo Viator

homo viator

Topos w literaturze

glówna definicja

Homo viator często staje się źródłem inspiracji dla twórców, było tak w przypadku powieści Ulisses Joyce’a, w sonetach Du Bellaya, w operze Il ritorno d’Ulisse in patria z muzyką C. Monteverdiego, w dramacie G. Motyw ten może oznaczać człowieka w podróży.

Definicja homo viator

1) podróżny, pielgrzym; średniow. symbol doli człowieczej; 2) w filozofii G. Marcela symbol człowieka będącego w drodze do Boga.

Caspar David Friedrich, Wędrowiec nad morzem mgły, 1818, olej na płótnie

"W życia wędrówce, na połowie czasu, Straciwszy z oczu szlak niemylnej drogi, W głębi ciemnego znalazłem się lasu."

Przez piekło i czyściec prowadzi go Wergiliusz, w raju przewodniczką bohatera jest Beatrycze ( której pierwowzorem była przedwcześnie zmarła ukochana poety z czasów młodzieńczych). Wędrówka stanowi dla głównego bohatera sposób na poznanie zaświatów i zrozumienie konsekwencji decyzji, jakie podejmują ludzie. Jest to zarówno podróż w znaczeniu dosłownym, ponieważ główny bohater rzeczywiście przemierza kolejne poziomy zaświatów, jak i symbolicznym, będącym wędrówką poprzez egzystencję człowieka, która kończy się poznaniem ideału.Przez piekło i czyściec prowadzi go Wergiliusz, w raju przewodniczką bohatera jest Beatrycze ( której pierwowzorem była przedwcześnie zmarła ukochana poety z czasów młodzieńczych). Wędrówka stanowi dla głównego bohatera sposób na poznanie zaświatów i zrozumienie konsekwencji decyzji, jakie podejmują ludzie. Jest to zarówno podróż w znaczeniu dosłownym, ponieważ główny bohater rzeczywiście przemierza kolejne poziomy zaświatów, jak i symbolicznym, będącym wędrówką poprzez egzystencję człowieka, która kończy się poznaniem ideału.

Dante Alighieri "Boska komedia"

Utwór Dantego uważany jest za syntezę (summę) kultury i filozofii średniowiecza. "Boska komedia" to poemat epicki, podzielony na trzy części – Piekło, Czyściec i Raj. Każda część składa się z trzydziestu trzech pieśni pisanych tercyną. Dzieło przedstawia wędrówkę Dantego przez zaświaty. Jej początek przypada na Wielki Piątek 1300 roku, kiedy to Dante gubi się w ciemnym, gęstym lesie, po tym jak zboczył z właściwej ścieżki (symbol zagubienia człowieka w świecie):

Boska Komedia - Obrazy

"Włóczyłem się - z rękoma w podartych kieszeniach,W bluzie, co już nieziemską prawie była bluzą, Szedłem pod niebiosami, wierny ci, o Muzo! Oh! la! la! co za miłość widziałem w marzeniach!"

"Moja Bohema"

"Moja Bohema"

„Moja Bohema” to modernistyczne dzieło Jana Arthura Rimbauda - jednego z przeklętych poetów. Podmiot liryczny został utożsamiony z autorem i wypowiada się w pierwszej osobie, w osobie włóczęgi, który wczuł się w otaczające go środowisko. Swoje słowa kieruje do Muzy, kogoś kto go zrozumie. Nie zwraca uwagi na opinie ludzi, chodzi w podartych ubraniach, jego życie jest poświęceniem wędrówce, dąży do pełnej wolności. Taką ucieczką od codziennych trudów i zmartwień jest niebo, są gwiazdy, których nikt nie kontroluje. Mimo niskiej pozycji społecznej czerpie radość z natury, z kosmosu (a nawet utożsamia się z nimi), pozwalają mu się oderwać od szarej , monotonnej codzienności. Podmiot liryczny sam nazywa siebie „pędrakiam-marzycielem”. To właśnie nocą rozmyśla nad sensem życia, to odpowiednia pora do obserwowania gwiazd. Jego życie nie jest ustabilizowane, podmiot liryczny nawet o nim nie marzy, przywykł d o wędrówki, do ciągłego ruchu, czerpania radości z natury, takiego rodzaju wolność jest przyczyną jego zadowolenia i zachwytu. „Moja Bohema” to typowy sonet, składający się z czterech strof, środowisko przedstawione w utworze oddziałują na wyobraźnię czytelnika poprzez liczne epitety „fantastyczne cienie”, „podarte kieszenie” oraz metafory „stopę mając przy sercu, z zdartego kamasza; ponadto rymy okalające nadają mu rytmiczność.

"Jutrzenka, drżąc pod falą zielono-różaną, Podnosiła się z wolna nad pustą Sekwaną, A Paryż — ten wyrobnik stary — na roboczy Dzień — zbierał swe narzędzia i przecierał oczy."

"Poranna szarówka"

"Poranna Szarówka" Charles Baudelaire

Wiersz przedstawia nam trudy i zmory podczas podróży bohatera. rzeczy z jakimi musi się zmagać są zaskakujące nie razie owładniające. spotyka go wiele przeciwności losu

Włóczęga gorszy niż morderca

Wykluczenie i zakaz osiedlenia się na danym terenie prowadził zazwyczaj banitów do największej zbrodni, jaką mógł sobie wyobrazić średniowieczny człowiek – włóczęgostwa. Zmuszony do wędrówki przez wypędzenie stawał się kimś gorszym niż złodziej czy rabuś, gdyż nie posiadał swego miejsca na ziemi Jego czynów nie można było osadzić w przestrzeni ujarzmionej przez człowieka. Wędrował przez drogi, lasy i góry, cały czas narażając się na kontakt z ciemnymi mocami.

Rycerz, który zamordował chłopa w konkretnym miejscu, przypisanym tak jednemu, jak i drugiemu, nie burzył porządku świata, który osadzał się na stabilności osadniczej, sąsiedztwie i przywiązaniu do ziemi. Mord był tylko chwilowym wstrząsem. Włóczęga zakłócał z kolei same podstawy, na których opierało się społeczeństwo.ree

W takiej sytuacji morderca mógł mieć wiele więcej praw niż on. W wielu średniowiecznych spisach prawa karnego zabójstwo nie wyrzucało bowiem winnego poza nawias społeczeństwa, a wiele kar przybierało postać grzywny. Takie prawo karne działało na Mazowszu jeszcze w XIV–XV wieku. Listy ułaskawiające francuskich królów zawierają przykłady zbrodni często mrożących krew w żyłach, a jednak życie ich sprawców toczyło się na granicy wykluczenia, blisko wręcz normalnej codzienności.

W średniowieczu mobilność ludności nie była tak niska, jak mogłoby się wydawać. Wędrowali wszyscy: od pielgrzymów i krzyżowców, przez osadników i kolonistów, po szukających wiedzy studentów i rzemieślników podążających za pracą. Mimo to stabilność osadnicza była ideałem, do którego człowiek średniowiecza stale dążył. Podróż była zazwyczaj podejrzana, po cóż bowiem opuszczać bezpieczny dom, narażać się na kontakt z podejrzanymi ludźmi i niespodzianki przyrody? Tym bardziej podejrzany był człowiek, który stale znajdował się w ruchu i uczynił z wędrówki sposób na życie.

Dziękujemy za uwagę!

Przygotowały:Helena Madera Ania Ziomek Amelia Dzwonkowska