Grzegorz Mendel

Gregor Mendel

Zofia Dopierała

Życiorys

Mendel przyszedł na świat w rodzinie czeskiej, która prowadziła farmę. Uczęszczał do gimnazjum w Opawie, a w latach 1840-1843 studiował filozofię praktyczną oraz fizykę w Instytucie Filozoficznym Uniwersytetu Ołomunieckiego. Po zakończeniu edukacji w Ołomuńcu, w latach 1851-1853, studiował w Wiedniu nauki przyrodnicze. W 1854 rozpoczął dzieło swojego życia, zakładając hodowlę roślin, by badać zmienność dziedziczenia. Prowadził także badania naukowe w zakresie hydrogeologii, choć w mniejszym stopniu. Lata 1854-1867 to także czas, kiedy Mendel nauczał w Szkole Technicznej w Brnie nauk przyrodniczych.

Gregor Mendel

Działalność naukowa

Mendel rozpoczął badania na groszkiem zwyczajnym od wyboru łatwo dostrzegalnych cech: wzrostu, koloru nasion w strąku i kształtem strąków. Doświadczenie składało się z kilku etapów. W pierwszym etapie konieczne było wyizolowanie czystych linii roślin, czyli takich, w których cechy zachowają się z pokolenia na pokolenie. Następnie pobrał pyłek z kwiatów niskiego groszku i zapylił nim kwiaty wysokich roślin. Mendel ustalił, że wszystkie wyhodowane rośliny z pierwszej krzyżówki były wysokie. Następnie uczony powtórzył doświadczenie, odwracając kolejność, czyli pyłkiem roślin wysokich zapylił rośliny niskie. Uzyskany efekty był identyczny – wszystkie rośliny były wysokie. Oznaczało to, że nie ma znaczenia, czy gamety męskie i żeńskie pochodzą z roślin wysokich czy niskich, ale także, i co ważniejsze, że wysoki wzrost jest cechą dominującą, a niski recesywną.

Badania Mendla

Prawo czystości gamet - w organizmach znajdują się komórki, które na każdą cechę posiadają jeden gen (allel). Komórki te to gamety.

Co odkrył Grzegorz Mendel ?

Pierwsze prawo Mendla

Prawo niezależnej segregacji cech - opisuje, że geny należące do jednej pary alleli są dziedziczone niezależnie od genów należących do drugiej pary alleli.

Jego odkrycia początkowo nie uzyskały rozgłosu i dopiero w roku 1900 trzej uczeni Hugo de Vries, Carl Correns i Erich Tschermak, niezależnie potwierdzili wyniki jego prac. W uwspółcześnionej postaci brzmią one następująco:

Drugie prawo mendla

Prawo dominacji - w parze czynników determinujących (określających) dziedziczoną cechę jeden czynnik zawsze jest dominujący, a drugi recesywny.

Trzecie prawo mendla

Dalsze odkrycia w zakresie dziedziczenia

Ze znaczenia prac Mendla zdano sobie sprawę dopiero na początku XX wieku. Wkrótce przeanalizowano krzyżówki wielu roślin i zwierząt. W większości wypadków wykazano zgodność z prawami Mendla. Wydawało się, że zasady dziedziczenia są całkiem proste, jednakże im więcej prowadzono badań, tym bardziej jasne było, że jeszcze dużo pozostało do poznania. Co nie zmienia faktu, że współczesna genetyka wciąż jeszcze bazuje na „mendelizmie” i na jego dwóch podstawowych prawach dziedziczenia.

Popiersie Gregora Mendla na uniwersytecie w Brnie

Dziękuję!

Zofia Dopierała