Kolonializm w XIX wieku

Kolonializm w XIX wieku

Patrycja Płuzińska, Weronika Ciesielska

Ekspansja kolonialna

Już od czasów wielkich odkryć geograficznych najsilniejsze europejskie państwa dążyły do podboju zamorskich krain. Dzięki przewadze militarnej opanowywały słabo rozwinięte terytoria- głównie w Ameryce- a następnie eksploatowały je gospodarczo, co wzbogacało metropolię*. Taką politykę określa się jako KOLONIALIZM.

Metropolia*- dla mieszkańców kolonii państwo, do którego należy dana kolonia

Przyczyny ekspasji kolonialnej:

1. chęć zdobycia nowych ziem, surowców naturalnych i rynków zbytu
2. dążenie do zwiększenia zysków
3. próby opanowania ważnych szlaków komunikacyjnych i handlowych
4. konieczność pozyskania taniej siły roboczej
5. przeświadczenie o wyższości cywilizacyjnej mieszkańców Europy

Kolonizacja Afryki

Do połowy XIX w. Europejczycy zajmowali w Afryce jedynie obszary na wybrzeżach. Zakładali tam osady handlowe, porty i niewielkie miejscowości. Kontynent ten traktowali jako źródło niewolników, których wywożono do Ameryki Północnej i Południowej. Sytuacja zmieniła się, gdy wprowadzono zakaz handlu ludźmi oraz likwidowano niewolnictwo. Wówczas Europejczycy zaczęli zajmować ziemie położone w głębi Afryki. W latach 80. XIX w. kontynent afrykański został podzielony między Wielką Brytanię, Francję, Belgię, Włochy i Niemcy. Większość obszaru zajęły Wielka Brytania i Francja. W Afryce pozostały tylko 3 niepodległe państwa- Liberia, Maroko i Abisynia. Do opanowania Czarnego Lądu w dużym stopniu przyczyniły się europejskie kampanie handlowe*. Finansowały one wyprawy które poszukiwały nowych surowców, a czasem prowadziły też podbój terenów

Kompania handlowa*- organizacja handlowa skupiająca kupców, zajmująca się głównie handlem międzynarodowym.

Polityka kolonialna w Azji

Inaczej niż w Afryce przedstawiała się sytuacja w Azji. Chiny nigdy nie były kolonią, jednak mocarstwa podzieliły się strefami wpływów w tym kraju. Indie od XVII w. były stopniowo opanowywane przez Brytyjczyków. Ekspansję na tym terytorium prowadziła w ich imieniu Kompania Wschodnio-indyjska. Swoje terytoria w Azji miały też m.in. Francja i Holandia. Pod koniec XIX w. do rywalizacji kolonialnej właczyły się Stany Zjednoczone, a także Niemcy i Włochy. Duże znaczenie na kontynencie miała też Rosja, do której należały Azja Centralna, Kaukaz i Syberia. Państwem azjatyckim, które oparło się kolonizacji, była Japonia, która do XIX w. izolowała się od świata.

Pozytywne skutki kolonializmu

Negatywne skutki kolonializmu

1. budowa w koloniach m.in. portów, kopalń i linii kolejowych
2. wprowadzenie europejskiego systemu szkolnego i administracyjnego
3. dostęp mieszkańców kolonii do osiągnięć cywilizacji europejskiej, m.in. w dziedzinie ochrony zdrowia
4. umożliwienie rdzennej ludności wyjazdu do Europy, np. w celach edukacyjnych

1. rabunkowa eksplotacja zasobów naturalnych zajętych ziem
2. eksterminacja całych grup ludności sprzeciwiających się kolonizatorom
3. zniszczenie środowiska, przyspieszone wskutek przeprowadzanych inwestycji
4. zanik kultur i tradycyjnych wierzeń

VS

Brytyjskie imperium kolonialne

Wielkia Brytania została w XIX w. największym kolonialnym mocarstwem świata. Jej posiadłości rozciągały się od Ameryki Północnej, przez Afrykę i Azję, aż do Australii. Na początku XX w. imperium brytyjskie zajmowało jedną czwartą powierzchni Ziemi.

Królowa Wiktoria

Właściwie Wiktoria Hanowerska. Żyła w latach 1819-1901. Jest symbolem potęgi kolonialnej Wielkiej Brytanii w drugiej połowie XIX w.

Konflikty kolonialne

Polityka mocarstw prowadziła nie tylko do nadmiernej eksplotacji podległych im kolonii, lecz także do buntów lokalnej ludności przeciwko kolonizatorom. W Indiach wybuchło powstanie sipajów- miejscowych żołnierzy służących w armii brytyjskiej. W Sudanie powstał z kolei ruch islamski, na którego czele stanął Mahdi. Ruch ten był skierowany przeciwko władzy Egipcjan, wspieranych przez Brytyjczyków. Chińczycy w XIX w. kilkukrotnie występowali w obronie swojej niezależności. W połowie stulecia, aby uchronić mieszkańców przed narkomanią, chińskie władze zarekwirowały ładunek dostarczanego przez Brytyjczyków silnego narkotyku- opium. Doprowadziło to do tzw. wojen opiumowych. Po przegranej Chin kraj został podzielony przez mocarstwa kolonialne na strefy wpływów. Kolejną próbą wyzwolenia się Chińczyków było powstanie bokserów, wywołane przez tajne stowarzyszenie, którego symbolem była zaciśnięta pięść. Jednak i ten zryw został stłumiony.

Wojny burskie

Pod koniec XIX w. w południowej Afryce wybuchł konflikt Wielkiej Brytanii z Burami. Powodem sporu było odkrycie złóż diamentów i złota na terenach Burów. Brytyjczycy postanowili zająć te ziemie, co doprowadziło do dwóch wojen. Ostatecznie spór zakończył się w 1902 r. klęską Burów. Ich terytoria włączono do imperium brytyjskiego.

Dziękuję za uwagę, smacznej kawusi