Starożytny Izrael i Babilon

start

Ustrój starożytnego państwa Izrael

Aleksandra Zaparta

Mapa przedstawia ustanowiony za panowania Salomona rozkład terytorialny 12 plemion (pokoleń) Izraela.

Początek dziejów Izraela jest związany z osiedlaniem się na przełomie XIII i XIV w. p.n.e. plemion izraelskich na terenie Kanaanu. Plemiona te miały wspólną religię – była to pierwsza religia monoteistyczna, określana jako jahwizm (judaizm), kult JHWH. Za twórcę tej religii jest uznawany Mojżesz, stąd jest ona też zwana mozaizmem. Plemiona łączył również wspólny język należący do gałęzi języków semickich – hebrajski. Do XI w. p.n.e. plemiona izraelskie zajmowały już większą część Palestyny. Podstawową formą organizacyjną była patriarchalna rodzina. W razie zagrożenia zewnętrznego ponadplemienną władzę obejmował sędzia (hebrajski szofet). Szczególnie poważnym zagrożeniem byli przedstawiciele tzw. Ludów Morza – Filistyni.

W XI w. p.n.e. powstała monarchia izraelska, a pierwszym królem był Saul (do ok. 1010 r. p.n.e.), jego następcą został Dawid (1010–970 p.n.e.), który uczynił Jerozolimę stolicą królestwa oraz zorganizował podstawy administracji centralnej. Największy rozkwit monarchii izraelskiej nastąpił w okresie panowania syna Dawida, Salomona (970–931/930 p.n.e.); państwo izraelskie zajmowało niemal całą Palestynę (oprócz filistyńskich i fenickich miast-państw), Syrię oraz tereny Zajordanii. Salomon podzielił państwo na okręgi administracyjne i prowadził ożywioną wymianę handlową, wzniósł też w Jerozolimie świątynię dla JHWH, zwaną Pierwszą Świątynią.

Lorem ipsum dolor sit amet.

Kres królestwa nastąpił w 722 r. p.n.e., kiedy to Salmanasar V zdobył i zburzył Samarię, a część ludności przesiedlił w głąb królestwa. Królestwo Judy zajmowało jedynie Judeę i pustynię Negew; jego stolicą była Jerozolima, gdzie nieprzerwanie panowała dynastia Dawidowa. Także w królestwie Judy dominował początkowo typ gospodarki rodzinnej. Przez niemal całą swą historię Juda była wasalem Asyrii. Szczyt jej rozwoju gospodarczego i politycznego przypada na panowanie Jozjasza (640/639–609 p.n.e.); przeprowadził on również reformę religijną, polegająca na centralizacji kultu JHWH w Świątyni Jerozolimskiej.

Po śmierci Salomona na przełomie 931 i 930 r. p.n.e. królestwo Izraela rozpadło się na dwa państwa: Królestwo Północne, zwane Izraelem, oraz Królestwo Południowe, zwane też Judą. Izrael objął górzyste tereny Galilei, obszar wybrzeża zwanego Szefelą oraz tereny Samarii i Zajordanii; jego stolicą została ostatecznie Samaria. Dominował tam typ gospodarstwa rodzinnego, utrzymującego się z hodowli oraz uprawy zbóż, winorośli czy produkcji oliwy. W VIII r. p.n.e. zaczęły się rozwijać duże posiadłości feudalne. W Izraelu nie była kontynuowana dynastia Dawidowa; najdłużej panującymi dynastiami byli Omrydzi i dynastia Jehu. W 853 r. p.n.e. syn Omriego, Achab, włączył się do koalicji 12 królów regionu, na której czele stał władca Damaszku, Hadadezer. Koalicja ta pokonała pod Karkar króla Asyrii Salamanasara III. Za panowania Jehu Izrael stał się całkowicie zależny od Damaszku. Następnie królestwo Izraela odzyskało samodzielność, a szczytem jego rozwoju gospodarczego i terytorialnego było panowanie Jeroboama II (790–750/749 p.n.e.).

Lorem ipsum dolor sit amet.

Podstawą gospodarki prowincji była uprawa zbóż, winnej latorośli, ale przede wszystkim produkcja oliwy. Wówczas zrodziła się – w miejsce towarowej – gospodarka pieniężna, powstały mennice zarówno państwowe, jak i prowincjonalne, bijące własną monetę. Okres perski był także okresem intensywnej działalności literackiej – powstały kolejne księgi prorockie, ostateczną formę zyskał też Pięcioksiąg. Rozwój literatury wiąże się także z upowszechnieniem się pisma. Powstały ponadto ośrodki nauki i interpretacji pism religijnych oraz prawa religijnego, które dały początek późniejszym synagogom.

Nowa potęga, Babilonia, podbiła Judę na przełomie 587/586 r. p.n.e. Król Nabuchodonozor II zdobył i zburzył Jerozolimę, a kilkadziesiąt tysięcy miejscowej ludności deportował w głąb swojego państwa. Rozpoczął się okres zwany niewolą babilońską. W Babilonii Judejczycy (Żydzi) tworzyli dobrze zorganizowane wspólnoty, kultywowali religię i prowadzili ożywioną działalność literacką – redagowano Pięcioksiąg, księgi historyczne Biblii, a także księgi prorockie. W 539 r. p.n.e. król perski Cyrus II Starszy podbił Babilonię. W 538 r. p.n.e. wydał on edykt pozwalający wygnańcom judzkim na powrót – rozpoczął się okres perski w historii starożytnego Izraela. Powstała mała prowincja Jahud ze stolicą w Jerozolimie. Ludność prowincji liczyła niewiele ponad 20 tys. mieszkańców, była rządzona przez gubernatorów, z których najbardziej znanym jest Nehemiasz – zostały wówczas odbudowane mury obronne Jerozolimy i rozpoczęły się prace przy odbudowie Świątyni. W V w. p.n.e. powstały także podstawy żydowskiej autonomii prawnej – Wielkie Zgromadzenie, w którym zasiadali znawcy żydowskiego prawa religijnego.

Lorem ipsum dolor sit amet.

Herod Agrypa I (37–44 n.e.), dzięki przychylności cesarza Kaliguli, otrzymał część Filipa, a później Heroda Antypasa (Galileę), następnie Klaudiusz oddał mu Judeę i Samarię.

W II w. p.n.e. ukształtowały się w Judei wielkie i wpływowe ugrupowania religijne i polityczne – faryzeusze, saduceusze oraz esseńczycy. Szczyt rozwoju terytorialnego królestwa przypadł na panowanie Aleksandra Janneusza (103–76 p.n.e.). W skład państwa wchodziły: Juda, Idumea (dawny Edom), Filistea, Samaria, Galilea, płaskowyż Golan, Zajordania (Gilead) oraz Moab. Po śmierci Aleksandra Janneusza nastąpił schyłek samodzielności królestwa hasmonejskiego. W 63 r. p.n.e. Pompejusz Wielki zdobył Jerozolimę i Judea stała się prowincją rzymską, a Jan Hyrkan II (63–40 p.n.e.) nosił tytuł arcykapłana i etnarchy. Ostatni z Hasmoneuszy, Antygon, został ścięty w 37 r. p.n.e. na prośbę Heroda Wielkiego (37–4 p.n.e.), Idumejczyka, który w tymże roku, przy poparciu Rzymu, został królem – władał Galileą, Judeą, Samarią, Pereą i niektórymi obszarami południowej Syrii. Herod Wielki wzniósł w Jerozolimie amfiteatr, odbudował i rozbudował Świątynię oraz pałac królewski. W testamencie podzielił królestwo pomiędzy synów: Filipa, Heroda Antypasa i Archelaosa. Archelaos utracił jednak swoją część – tj. Judeę, Samarię i Idumeę – w 6 r. n.e. Nad tymi obszarami Rzymianie sprawowali rządy za pośrednictwem namiestnika. W 37 r.

Lorem ipsum dolor sit amet.

Po śmierci Heroda Agrypy Klaudiusz oddał całą Palestynę pod zarząd prokuratorów rzymskich; władali oni tym obszarem w latach 44–66. W 66 r. prokurator Florus zabrał ze skarbca Świątyni 17 talentów, co doprowadziło do powstania, inspirowanego przez zelotów, zwolenników walki zbrojnej z Rzymianami. Stopniowo powstanie poparły wszystkie ugrupowania polityczno-religijne. W 69 r. wódz rzymski Wespazjan zdobył całą Palestynę z wyjątkiem Jerozolimy, a w mieście doszło do konfliktu pomiędzy dowódcami powstania, Janem z Giskali oraz Szymonem Bar Gijorą. W 69 r. Wespazjan powrócił do Rzymu, by objąć tron cesarski, a zdobycie miasta pozostawił synowi, Tytusowi. Ten zdobył Jerozolimę 28.08.70 r. i zburzył Świątynię, co oznaczało kres epoki Drugiej Świątyni, a jednocześnie kres istnienia różnych form państwowości Izraelitów w Palestynie.

Lorem ipsum dolor sit amet.

Starożytny Izrael w pigułce

3.Religia żydowska - judaizm- religia żydowska była religią monoteistyczną, co oznacza wiarę w jednego boga – był nim Jahwe - świętą księgą judaizmu jest Biblia – pierwszych pięć ksiąg Biblii nazywamy Torą - najważniejsze zasady judaizmu zostały zawarte w Dekalogu, który został objawiony przez Jahwe Mojżeszowi - w czasach Salomona Żydzi zbudowali w Jerozolimie Świątynię – tzw. Świątynia Salomona - w Świątyni Salomona znajdowała się Arka Przymierza 4. Upadek państwa izraelskiego - w VI w. p.n.e. państwo izraelskie zostało podbite przez Babilończyków a) Babilończycy zburzyli Świątynię Salomona

1. Źródłem wiedzy o najdawniejszych dziejach Izraela jest Biblia. - Izraelici (Żydzi) początkowo zamieszkiwali tereny Mezopotamii - prowadząc koczowniczy tryb życia zawędrowali do Palestyny (Kanaan), a później do Egiptu 2. Powstanie państwa izraelskiego - ok. XIII w. p.n.e. pod wodzą Mojżesza opuścili Egipt i wrócili do Palestyny b. w X w. p.n.e. na terenie Palestyny utworzyli własne państwo ze stolicą w Jerozolimie - okres świetności Izraela przypada na panowanie króla Dawida i Salomona

Starożytny Izrael w pigułce

b) w historii Izraelitów nastąpił okres zwany niewolą babilońską c) w okresie niewoli babilońskiej działali prorocy, którzy zapowiadali przybycie Mesjasza - w I w. p.n.e. Palestyna została podbita przez Rzymian - dwukrotne zbrojne powstania Żydów przeciwko panowaniu rzymskiemu zakończyły się klęską i wygnaniem Żydów z Palestyny.

P. Hic, Prawo ustrojowe Izraela w ujęciu historycznym, 2018,Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Historia ustroju państwa K. Krasowski, J.Walachowicz, Marek Krzymkowski, K. Sikorska-Dzięgielewska, Historia ustroju państwa, Poznań Sedno historii, STAROŻYTNY IZRAEL powstanie i upadek królestwa, Dawid, Salomon, Asyria, Babilon

BibliOgrafia

Historię starożytnego Izraela od początków do jego upadku w bardzo rzetelny sposób nakreśla podany film, który oparty jest na źródłach Starego Testamentu jak i innych tekstach ówczesnych.

Dla zainteresowanych!

start

Ustrój Państwa starobabilońskiego

Aleksandra Zaparta

Pomiędzy tygrysem i Eufratem na płaskiej nizinie rozciąga się Babilonia. Miasto-państwo Babilon stało się dominującym we wszystkich dokonujących się przemianach. Odcisnęło to niezatarte piętno w całej historii Mezopotamii. Tak bardzo, że Babilon stał się stolicą nawet wtedy, gdy centrum polityki państw znajdowało się daleko indziej. Tak znaczącą rolę tego miasta dokonał jeden z władców z dynastii babilońskich — Hammurabi.

STAROŻYTNA Babilonia

W starożytności możemy wyróżnić trzy okresy państwa babilońskiego:

Dłużnik, który nie był w stanie spłacić zaciągniętego długu stawał się niewolnikiem wierzyciela. Babilończycy jako pierwsi wynaleźli system miar i wag oraz zastąpili handel barterowy (wymiana towar za towar) gospodarką towarowo – „pieniężną” (wymiana towaru na ekwiwalent w postaci złota, srebra lub miedzi).

Państwo starobabilońskie – XIX – XVI w. p.n.e. – szczyt potęgi za panowania Hammurabiego(XVIII w. p.n.e). Utworzył on potężną armię, w skład której wchodzili chłopi dzierżawiący ziemię królewską. Hammurabi jest znany z kodeksu praw – spisał on prawa zwyczajowe. Kodeks Hammurabiego jest oparty na zasadzie talionu – „oko za oko, ząb za ząb”. Wysokość kary zależy jednak od pozycji społecznej sprawcy i poszkodowanego. (Społeczeństwo babilońskie było zróżnicowane wewnętrznie pod względem prawnym i majątkowym, podzielone na pełnoprawnych obywateli (awilum), ludzi zależnych (muszkenu) i niewolników (wardum). Na terenie całego państwa wprowadził język akkadyjski jako obowiązujący w administracji i handlu. Ustalił również wysokość oprocentowania pożyczek.

Państwo nowobabilońskie – VII – VI w. p.n.e. – Babilończycy w VII w. p.n.e. sprzymierzyli się zMedami i wyzwolili się spod władzy Asyrii. W 612 r. p.n.e. zburzyli jej stolice – Niniwę. Szczyt potęgi państwa nowobabilońskiego przypadł na panowanie Nabuchodonozora, który podporządkował sobie Mezopotamię, Syrię i Fenicję. Państwo nowobabilońskie upadło w 539 r. p.n.e., podbite przez króla Persów Cyrusa. System władzy – monarchia despotyczna.

Państwo średniobabilońskie – XV-XII w.p.n.e. Kres imperium Hammurabiego przyśpieszyły zmiany etniczne na obszarze Bliskiego Wschodu. W 1595 r. p.n.e. Hetyci pod wodzą Mursilisa I wyruszyli w dół doliną Eufratu docierając do Babilonu i kładąc kres panującej tam dynastii. Próżnia, jaka powstała w Babilonii po wycofaniu się najeźdźców umożliwiła Kasytom opanowanie kraju, którzy ok. 1595 r. p.n.e. zostali nowymi władcami Babilonii. Dość szybko zasymilowali się z miejscową ludnością, przyjmując język i kulturę Babilończyków, chociaż zachowali pewne elementy odrębne jak imiona władców i bóstw, oraz dynastię będącą osobną kastą. Okres panowania dynastii kasyckiej, zwany okresem średniobabilońskim, trwał prawie czterysta lat ( 1530 – 1170 p.n.e. ). Kasyci zostali osłabieni w walkach z Asyryjczykami , a następnie ostatecznie pokonani przez Elamitów

http://historialudzkosci.blogspot.com/2011/10/okres-starobabilonski.htmlhttps://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Babiloniahttps://www.youtube.com/watch?v=SBS8xjZxgYU;IMPERIUM BABILONII - powstanie i upadek Babilonu, Hammurabi, Nabuchodonozor, Mezopotamia, SumerowieHistoria ustroju państwa K. Krasowski, J.Walachowicz, Marek Krzymkowski, K. Sikorska-Dzięgielewska, Historia ustroju państwa, Poznań

BibliOgrafia

Załączony film jest wirtualną wycieczką po starożytnym Babilonie oraz najbardziej znanych jego obiektach. Wykonany przez autora kanału na Youtube Byzantium1200. Rekonstrukcja została wykonana na potrzeby wystawy o Mezopotamii w Royal Ontario Museum w Toronto.

Dla zainteresowanych!

Dziękuję za uwagę