Stanisław Lem

STANISŁAW LEM

ZAPRASZAM na SPOTKANIE

Stanisław Lem jest najwybitniejszym przedstawicielem polskiej fantastyki i jednym z najpoczytniejszych pisarzy science-fiction na świecie. Jego książki przetłumaczono w 52 językach, a nakład przekroczył 41 milionów egzemplarzy. Był obdarzony potężnym intelektem, znakomitym zmysłem obserwacji, olbrzymią wyobraźnią, a także sporym poczuciem humoru, co znalazło odbicie w jego twórczości. Był ceniony nie tylko za wiarygodne wizje przyszłości, ale też za rozważania filozoficzne – jego utwory zawierały głębsze przemyślenia, pytania o naturę człowieka i możliwość (lub jej brak) kontaktu z obcymi.

Stanisław Lem urodził się we Lwowie 13 września 1921 r., ale do aktu urodzenia wpisano datę 12 września, aby zgodnie z przesądem uniknąć pecha. We Lwowie spędził dzieciństwo i młodość. Już wtedy interesował się fantastyką, do jego ulubionych lektur należały książki min. J. Verne'a i H.G. Wellsa. Pragnął studiować na politechnice i zostać uczonym, ale ... rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Lwowskim.

Studia przerwał z powodu wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji Lem pracował jako pomocnik mechanika i spawacz w garażach niemieckiej firmy, która zajmowała się odzyskiem metali, na przykład ze zniszczonego sprzętu wojskowego. Współpracował w tym czasie z polskim ruchem oporu, ukrywał na strychu kolegę żydowskiego pochodzenia. Z tego powodu musiał kilka razy zmieniać tożsamość.

Po zakończeniu wojny rodzina Lemów zmuszona została do wyjazdu do Krakowa. Tam Stanisław podjął ponownie studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W trakcie praktyki studenckiej praktykował w szpitalu położniczym, gdzie odebrał 20 porodów. Jednak nie złożył końcowych egzaminów i nie otrzymał dyplomu lekarskiego. Aby wesprzeć rodzinę, która w tym czasie znajdowała się w trudnym położeniu finansowym, zaczął publikować swoje teksty w prasie, choć nie traktował pisarstwa jako poważnego zajęcia.

Pierwsze utwory poświęcone były tematyce wojennej, okupacyjnej. Jako twórca fantastyki zadebiutował na łamach czasopisma "Tygodnik Powszechny" opowiadaniami: "Obcy", "Ogród ciemności" i "Dzieje jednego odkrycia". Od tego czasu napisał wiele książęk, które znalazły wielbicieli na całym świecie. Pozostawił po sobie solidny dorobek artystyczny – powieści, opowiadania, eseje, felietony, listy, wiersze, a nawet… recenzje nieistniejących książek. W 1983 r. Lem wraz zrodziną wyemigrował z kraju, najpierw do Berlina, potem do Wiednia. Wrócił do kraju w 1988 r. Zamieszkał w Krakowie.

Stanisław Lem poza tym, że pisał świetne książki, miał różne zinteresowania, słabości, upodobania. Był pasjonatem motoryzacji i nigdy nie krył swojej sympatii do klasycznych samochodów. Przez jego kolekcję przewinęły się między innymi takie samochody jak Wartburg 1000, Fiat 1800, AWZ P7, Mercedes W201 czy Fiat 125p.Lem miał słabość do słodyczy i jadał je nawet po tym, gdy dowiedział się, że choruje na cukrzycę. Szczególnie lubił marcepan i chałwę. Lem przez wiele lat aktywnie wspierał Polską Akcję Humanitarną. Nawet po jego śmerci PAH otrzymuje pieniądze pochodzące ze sprzedaży koszulek z wizerunkiem pisarza.

Ulubioną lekturą Lema była Trylogia Henryka Sienkiewicza, ale czytał z niej tylko najlepsze fragmenty. Z poezji bardzo cenił twórczość Bolesława Leśmiana.Do jego ulubionych filmów rozrywkowych należały te o King Kongu, a także seria z Jamesem Bondem, Gwiezdne wojny oraz serial Star Trek. Lubił muzykę poważną, szczególnie symfonie Beethovena, jazz (duet Louisa Armstronga z Ellą Fitzgerald), piosenki z Kabaretu Starszych Panów oraz niektóre piosenki grupy The Beatles.

Zmarł 27 marca 2006 r. w Krakowie i tam został pochowany. W 11 rocznicę śmierci Stanisława Lema turecki grafik Polat Yarisci w ramach hołdu, stworzył animację osadzoną w świecie „Cyberiady”. Krótki film przedstawia pogrzeb pisarza, którego dokonują roboty z kart jednej z jego najbardziej znanych książek.

Za swoją wybitną twórczość został nagrodzony wieloma tytułami honorowymi, nagrodami i odznaczeniami. Najważniejsze to: medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis oraz najwyższe odznaczenie państwowe Order Orła Białego. Był też kandydatem do literackiej Nagrody Nobla, ale ostatecznie otrzymał ją Czesław Miłosz w 1980 r. Jego nazwiskiem nazwano planetoidę nr 3836 oraz pierwszego polskiego satelitę naukowego, który krąży wokół Ziemi od 2013 r. Imionami bohaterów książek nazwano planetoidę (Ijontichy), krater na Plutonie oraz planetę (Pirx). Od 2019 r. jedna z gwiazd nosi nazwę Solaris (tak jak tytuł powieści Lema).

23 listopada 2011 roku, w 60 rocznicę wydania pierwszej książki Lema, główna strona Google została poświęcona pisarzowi. Była to krótka gra, inspirowana fabułą „Cyberiady”. Projekt powstał w oparciu o rysunki wybitnego krakowskiego grafika Daniela Mroza. „Lemowskie” Doodle było widoczne w całej Europie Zachodniej i Rosji.

Zagraj!!!

Doodle poświęcone Stanisławowi Lemowi Ilustracje: Daniel Mróz, Łucja Mróz-Raynoch Animacja: Marcin Wichary Źródło: https://www.google.com/doodles

Z okazji 100. rocznicy urodzin Stanisława Lema Biblioteka Narodowa, w porozumieniu z synem pisarza, udostępniła osiem utworów tego wyśmienitego autora. Dostęp do tekstów jest możliwy dzięki środkom z Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa. Są to:

- "Terminus" z "Opowieści o pilocie Pirxie" - "Nowa Kosmogonia" z "Doskonałej próżni"- "Tragedia pralnicza" z "Dzienników gwiazdowych" - "Maszyna Trurla" z "Cyberiady" - "Bajka o królu Murdasie" z "Bajek robotów" - fragment z wykładu „Golem XIV” O ewolucji - zbiór esejów "Dialogi" - esej "Philip K. Dick, czyli fantomatyka mimo woli" z tomu "Fantastyka i futurologia".

Utwory znajdujące się w kolekcji można bezpłatnie czytać on-line lub pobrać ze strony biblioteki cyfrowej Polona:

https://polona.pl/collections/institutions/24/rok-stanislawa-lema,NTU1OTMwODM1Mjk1OTg5MzQwMw/?sort=score%20desc

Wielu fanów i znawców literatury Lema uważa, że był on genialnym wizjonerem. Wiele jego tekstów można traktować jako prognozę na przyszłość, zwłaszcza jeśli chodzi o rozwój technologii. Jeśli chcesz dowiedzieć się co Lemowi udało się przewidzieć - przeczytaj tekst :

Maszyna Trurla Film animowany z 1975 r. wg noweli S. Lema

Wielkie lanie

Animacja poklatkowa opowiadania S. Lema zrealizowana w Multicentrum Kwidzyn

Część 2

Część 1

Więcej o Stanisławie Lemie i jego twórczości:

Stanisław Lem: Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Lem

Stanisław Lem: Culture.pl: https://culture.pl/pl/tworca/stanislaw-lem

Gra na podstawie książki "Niezwyciężony": Alien Hive: https://alienhive.pl/gra-niezwyciezony/

Lemoteka: https://pages.audioteka.com/pl/lemoteka/

Oficjalna strona: https://lem.pl/

Dziękuję za uwagę i zapraszam do lektury książek Stanisława Lema!