Korzystamy z mapy

Korzystamy z mapy

Cele lekcji

1. Znam rodzaje map. 2. Określam przydatność zdjęć terenu oraz zdjęć satelitarnych do pozyskiwania informacji o środowisku geograficznym. 3. Potrafię odczytać informacje z mapy turystycznej. 4. Określam współrzędne geograficzne na mapie.

Mapy wykorzystywane są przez ludzi od wielu tysięcy lat. Za najstarszą uważa się rysunek terenu wyryty na małej płytce piaskowca blisko 14 tys. lat temu. Rozkwit kartografii przypadał na epokę wielkich odkryć geograficznych. Przez stulecia proces tworzenia map nie był łatwym przedsięwzięciem. Z tej przyczyny „stare” mapy obarczone są często wieloma błędami oraz przekłamaniami.

Postęp w dziedzinie kartografii nastąpił w połowie XIX wieku, z chwilą pojawienia się zdjęć wykonywanych z powietrza, początkowo z balonów, a następnie z samolotów. Na początku ubiegłego stulecia rozwinęła się fotogrametria. Metoda ta jest stosowana również współcześnie, a dodatkowych możliwości dostarczają obecnie zdjęcia wykonywane z satelitów i statków kosmicznych.

Fotogrametriadziedzina nauki zajmująca się pozyskiwaniem, gromadzeniem oraz prezentacją informacji dotyczących danego terenu lub obiektu na podstawie zdjęć lotniczych

Większość informacji o świecie człowiek uzyskuje poprzez wzrok. W przeciwieństwie do innych zmysłów – np. smaku, dotyku – obserwacja wizualna nie wymaga bezpośredniego kontaktu „detektora” (ludzkiego oka) z obserwowanym obiektem: kolor i kształt budynku jesteśmy w stanie stwierdzić z odległości setek metrów. We współczesnych obserwacjach środowiska oko zastępują elektroniczne sensory. Wkraczamy tym samym w świat teledetekcji, czyli nauki pozwalającej zdalnie określać fizyczne cechy obiektów, na podstawie charakterystyki promieniowania elektromagnetycznego, rejestrowanego przez stworzone w tym celu instrumenty.

Te ostatnie mogą znajdować się na powierzchni Ziemi, na pokładzie samolotów i balonów, jak również na okołoziemskiej orbicie (teledetekcja satelitarna). Im wyżej się znajdujemy, tym więcej jesteśmy w stanie zaobserwować. Teledetekcja satelitarna pozwala każdego dnia uzyskać obraz procesów zachodzących na całej planecie. Zdobycie równorzędnej informacji klasycznymi metodami naziemnymi, zajęłoby lata i kosztowało nieporównywalnie więcej (o ile w ogóle byłoby możliwe).

Dzieląc mapy pod względem skali, wyróżnia się zazwyczaj mapy: - wielkoskalowe, w tym topograficzne (wykonane w skalach większych niż 1:200 000), - średnioskalowe (sporządzone w skalach od 1:200 000 do 1:1 000 000), - małoskalowe, tzw. przeglądowe (w skalach mniejszych niż 1:1 000 000)

Mapa turystyczna – mapa tematyczna z grupy map społeczno-gospodarczych, przeznaczona do użytkowania przez turystów. Składają się z dwóch warstw: topograficznej i turystyczno-krajoznawczej. Zawiera zarówno informacje ogólnogeograficzne, topograficzne, jak i przydatne przede wszystkim dla turystów: szlaki, obiekty noclegowe, atrakcje turystyczne itp. Dla celów turystycznych używa się map topograficznych i map przeglądowych.

Elementy mapy turystycznej: -ukształtowanie terenu: góry, doliny, rzeki itp. najczęściej w formie poziomic; -przebieg znakowanych szlaków turystycznych (pieszych, rowerowych, konnych, kajakowych itp.), a także szlaków spacerowych, ścieżek przyrodniczych, edukacyjnych itp.; - ważne punkty orientacyjne; -usytuowanie obiektów turystycznych: (schronisk, campingów, hoteli, przystani wodnych i in.);

-rozmieszczenie obiektów godnych zwiedzenia (obiektów cennych przyrodniczo, zabytków architektury, muzeów itp.); -granice obszarów ograniczających w pewnym stopniu swobodę uprawiania turystyki (parków narodowych, rezerwatów przyrody, poligonów wojskowych itp.); sieć komunikacji publicznej kolejowej i drogowej z usytuowaniem stacji i przystanków.