Narkotyki i dopalacze

NArkotyki i dopalacze

Narkotyki należą do grupy substancji psychoaktywnych, czyli takich, które oddziałują bezpośrednio na nasz mózg, a dokładnie na ośrodkowy układ nerwowy, w wyniku czego zaburzone jest zarządzanie niektórymi funkcjami organizmu.

Czym są narkotyki i dopalacze, jak działają?

Mechanizmy uzależnienia.

Jak rozpoznać zagrożenia i zachowania narkotykowo-dopalaczowe?

Jakie są najczęściej przechwytywane narkotyki w Polsce?

Działanie niektórych narkotyków i NSP na OUN.

• Silne pobudzenie lub silne otępienie reakcji psychofizycznych,
• Opóźnienie odbioru bodźców wzrokowych,
• Zaburzenia koordynacji ruchu,
• Zaburzenia pracy układu oddechowego i układu krążenia,
• Zmiana reakcji na ból,
• Trudność oceny sytuacji, zaburzona pamięć i myślenie abstrakcyjne.

Podział narkotyków i innych sybstancji psychoaktywnych z uwzględnieniem ich działania fizjologicznego.

Z punktu widzenia polskiego prawa narkotykiem jest substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy, określona w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.o przeciwdziałąniu narkomanii. Substancje psychotropowe określa załącznik nr 2 tej ustawy.

Dopalacze-to narkotyki nowej generacji. Określane jako nowe substancje psychoaktywne (NSP), cechują się dużo większą siłą działania niż tak zwane "klasyczne narkotyki". Co już o nich wiemy?

• szybciej uzależniają, wywołując mechanizm uzależnienia psychicznego,
• są substancjami syntetycznymi, silnie wzmacnianymi w procesie nielegalnej produkcji,
• działają na podobne receptory jak klasyczne narkotyki, ale dużo szybciej-cechują się silnym zaburzeniem układu krążenia i oddechowego,
• są aktywne w bardzo małych dawkach.

Dopalacze i NSP(nowe substancje psychoaktywne) są pierwszymi w historii masowo oferowanymi narkotykami, które posiadają potencjał natychmiastowego uszkodzenia mózgu, układu krążenia i układu oddechowego. Są najbardziej śmiertelnymi narkotykami na rynku.

Jak działają dopalacze?

Filmik przeznaczony dla starszych uczniów. Zawiera dość drastyczne sceny ukazujące zachowania osób po zażyciu dopalaczy.

Co warto wiedzieć?

• jakiekolwiek użycie NSP (dopalaczy) wymaga wezwania pogotowia ratunkowego i wnikliwej diagnozy medycznej,
• nowe narkotyki działają dużo szybciej i są groźniejsze dla młodych organizmów,
• rodzice, a nie szkoła są pierwszym i najważniejszym ogniwem ochronnym dziecka przed narkotykami i dopalaczami (nawet najskuteczniejsza policja i najlepsza szkoła nie zrobią tego, co mogą zrobić rodzice).

• nie znamy narkotyków bezpiecznych, lekkich, nieszkodliwych,
• nie ma narkotyków twardych i miękkich-każda substancja narkotykowa jest szkodliwa,
• używanie narkotyków w celach medycznych wymaga diagnoz medycznych i decyzji lekarskich,
• kontakt z terapeutą lub poradnią uzależnień to nie wstyd, ale przejaw troski o zdrowie,
• nastolatkowie coraz częściej narkotyzują się poprzez nadużywanie powszechnie dostepnych leków (głównie pseudoefedrynowych, kodeinowych). Blisko 1/3 zatruć substancjami psychoaktywnymi dotyczy przedawkowania leków na receptę lub bez recepty. Przedawkowanie leków może wywoływać ciężkie obrażenia psychosomatyczne, a ich przedawkowanie nawet śmierć.

Kliknij w żarówkę.

Narkotyki w Polsce

Najczęściej przechwytywane narkotyki w Polsce

• Marihuana-silnie zaburza percepcję rzeczywistości-odległość, szerokość, dynamię ruchu drogowego. THC zawarte w marihuanie zaburza rozumienie wysokości i sytuacji (dlatego po marihuanie użytkownicy są narażeni na śmierć pod kołami samochodu, utonięcie, upadek z balkonu itp.
• Amfetamina-bardzo silnie uzależnia psychicznie, objawia się ostrym pobudzeniem i brakiem kontroli zachowań,
• Mefedron-wyjątkowo silny dopalacz o sile wielokreotnie większej od amfetaminy-jego użycie skutkuje całkowitą blokadą kontroli zachowań, użytkownik jest niebezpieczny dla siebie i innych,
• Kokaina-jeden z najsilniejszych psychostymulantów, niemal całkowicie "wycina" myślenie moralne i kontrolę zachowań,
• Ecstasy-skutkuje utratą kontroli zachowań i silnym pobudzeniem układu krążenia. Spotykane często na dyskotekach, może prowadzić do odwodnienia i przegrzania organizmu.

Nowe, niebezpieczne narkotyki na polskim rynku:

Pentedron-narkotyk o działaniu silnie psychostymulującym,mocniejszym od amfetaminy. Przyspiesza pracę serca, wywołuje silny niepokój, generuje nadciśnienie.Występuje w postaci białego proszku.

UR-144-syntetyczny kannabinoid w formie białego proszku lub suszu roślinnego, o działaniu podobnym do marihuany, ale wielokrotnie silniejszym-może wywoływać napady padaczkowe, ataki paniki, ostre psychozy, halucynacje.

Klefedron (4CMC)-narkotyk o wysokim potencjale śmiertelności. Bardzo pobudza, prowadzi do napadów paniki, wywołuje agresję. Występuje w postaci białych kryształków.

Mechanizmy uzależnienia

"Mały ptaszek, idąc przez świat, napotyka żółte “coś”. Najpierw omija, ale ciekawość zwycięża. Dzięki temu przypadkowemu spotkaniu z “cosiem”, może latać, a świat nabiera kolorów. Potem oczywiście się spada, ale początkowo te upadki nie są szczególnie dotkliwe. Problem w tym, że świat który do tej pory nie zachwycał, ale i nie uwierał, nagle robi się coraz bardziej szary. A tęsknota za kolorem i możliwościami, które daje “coś” coraz bardziej dojmująca"

Źródło: https://manufaktura-radosci.pl/jak-dziaa-mechanizm-uzaleznienia/

Na następnej stronie znajdują się pewne opinie, zastanów się nad każdą z nich i spróbuj uzasadnić czy się z nimi zgadzasz czy nie.

Uzależniają się tylko słabi. Ja mam mocny charakter, mnie to nie grozi.

Mechanizm, który można zaobserwować na filmie, działa zawsze tak samo. Czasem mocniej, czasem lżej, nieraz szybciej, innym razem wolniej. Chociaż faktem jest, że nie wszyscy się uzależnią. Najprawdopodobniej pewna grupa osób ma szczególne predyspozycje genetyczne do ulegania uzależnieniom, ale uzależniają się także ci, którzy takich predyspozycji nie mają.

Żeby wyjść z nałogu, trzeba mieć po prostu silną wolę.

Mechanizmy, które prowadzą do nałogu są niezwykle silne i często nie dotyczą woli, ale przede wszystkim zmian w ludzkim mózgu. U osób uzależnionych dochodzi do zaburzenia procesów głównie w korze czołowej i nieprawidłowego wydzielania neuroprzekaźników. Są to zmiany trwałe, bardzo często nieodwracalne, dlatego tak trudno jest je kontrolować. Osoba uzależniona potrzebuje specjalistycznej pomocy, a sam proces wychodzenia z uzależnienia może trwać wiele lat.

Uzależnić mogą się jedynie osoby z marginesu społecznego, żyjący na ulicy.

Uzależnić może się każdy. Bez względu na wiek, zawód, płeć, pochodzenie społeczne, warunki ekonomiczne. W ośrodkach terapeutycznych coraz częściej przybywa osób wykształconych (dyrektorów, prawników, lekarzy itp), a także młodzieży z tak zwanych "dobrych domów".

Zastanów się jak się czujesz gdy...

1. słyszysz w radiu swoją ulubioną piosenkę?
2. dostajesz od rodziców na urodziny najnowszy model smartfona?
3. pod Twoim niedawno dodanym zdjęciem na facebooku pojawia się tysiąc łapek w górę!?
4. nauczyciel niespodziewanie odwołuje trudny sprawdzian?

Niektóre czynności, rzeczy i sytuacje sprawiają, że czujemy przypływ energii, uśmiechamy się, jesteśmy pobudzeni. W naszych mózgach następuje wtedy silniejsze wydzielanie dopaminy lub/i serotoniny (potocznie tzw. hormonów szczęścia). Otrzymujemy rodzaj nagrody. Kiedy człowiek przyjmuje narkotyk następuje bardzo intensywne wydzielanie dopaminy lub/i serotoniny , które jest o wiele większe niż naturalnie. Nasz mózg przestaje wtedy analizować, co jest dobre, a co złe -"wyłącza" hamulce. Im częściej dana substancja wprowadzana jestdo organizmu, tym bardziej mózg się do tego przyzwyczaja, a stąd już prosta droga do uzależnienia.

*Dla rodziców/nauczycieli

Niektóre czynniki zwiększające ryzyko kontaktu z narkotykami i dopalaczami.

Kryzysy w rodzinie np. rozwody, kłótnie

Przyzwolenie na częstą, nocną aktywność.

Niska odporność dziecka na stres

Wyznaczanie zadań ponad możliwości dziecka/nastolatka

Toksyczni rodzice (wyręczanie dziecka w każdej sprawie)

Wczesna inicjacja alkoholowa

Obecność narkotyków w środowisku rówieśniczym

Kryzysy edukacyjnei osobiste

Co chroni dzieci/młodzież przed narkotykami i dopalaczami?

Wiedza-pozwala im zrozumieć szkodliwe działanie substancji.

Zaufanie-do rodziców/wychowawców-budowanie relacji i więzi. Poczucie, że można bez obaw porozmawiać o problemach.

Umiejętności--wiedzą jak postępować w sytuacjach trudnych-co zrobić, do kogo się zwrócić o pomoc.

Zasady i normy-tworzą bezpieczną przestrzeń, w kótrej każdy wie, jakie zachowania są dopuszczalne, a które nie.

Rozbudzenie kreatywności i zainteresowań.

Niektóre przyczyny sięgania po narkotyki i dopalacze.

• skłonność do podejmowania ryzyka, ciekawość, ograniczona zdolność rozumienia konsekwencji,
• zaniżone poczucie wartości,
• wysoki poziom lęku, brak równowagi emocjonalnej,niska odporność psychiczna, stany depresyjne,
• uwarunkowania biogenetyczne,
• naśladownictwo osób ważnych, chęć wzmocnienia pozycji w grupie,
• kryzysy w rodziniem, nieobecność rodzica, pracoholizm rodziców,
• status społeczny i ekonomiczny.

Okresem szczególnego ryzyka pierwszych oksperymentów narkotykowych jest czas dojrzewania-w ostatnich czasach uległ on przyspieszeniu i obecnie rozpoczyna się około 12-13 roku życia. W tym czasie warto:

• Zwiększyć kontrolę rodzicielską nad środowiskiem rówieśniczym dziecka,
• Więcej rozmawiać o problemach dorastania i okazywać wsparcie,
• Poszukać sposoby, by syn/córka mogli się wyszaleć fizycznie (sport, taniec, obóz narciarski itp.),
• Przed każdym wyjściem dziecka z domu przypominać o jasnych zasadach: co wolno, czego nie wolno. Stawiać granice,
• Łączyć prawa dziecka (np.do wyjścia popłudniem, spotkań z rówieśnikami) z precyzyjnym wykonywaniem obowiązków,

• Ukazywać perspektywy (np. za kilka lat będzies mógł/mogła zrobić prawo jazdy).

Postępowanie rodziców/opiekunów w sytuacji uzależnienia od narkotyków.

• Poproś o pomoc specjalistę, postaraj się o jak najszybszą diagnozę eksperta-zaufaj jego wiedzy,
• Uświadom sobie potęgę choroby-chory bardzo rzadko podejmuje samodzielną decyzję o leczeniu,
• Twoje/Wasze postępowanie musi cechować determinacja-to jest przejaw miłości do dziecka,
• Postaraj się odciąć swoje dziecko od destrukcyjnej grupy, nigdy nie finansuj zakupu narkotyku,
• W przypadku agresji powiadom policję-nie wstydź się tego,
• Określ precyzyjne zasady pomocy dziecku "pomożemy Ci, jeśli podejmiesz terapię".
• Nie lecz samodzielnie, uświadom sobie, że choroba silnie zaburza zdolność dziecka do dysponowania swoją wolą oraz logicznego myślenia.

W przypadku stwierdzenia ryzyka przebywania dziecka/nastolatka pod wpływem narkotyku nigdy nie wolno:

• krzyczeć, wykonywać gwałtownych ruchów, szarpać, bić -dziecko tego nie rozumie,
• wypytywać (gdzie, dlaczego, z kim)-dziecko pod wpływem narkotyku często nie rozumie słów, ma zaburzone myślenie/słuch
• podawać dziecku nieczego do picia (wyjątkiem jest marihuana-wtedy dziecko powinno pić jak najwiecej, żeby wypłukać z organizu THC)
• przyjmować postawy "przeczekamy to jakoś".

Sprawdzone źródła wiedzy o narkotykach dla rodziców i wychowawców.

1. https://www.kbpn.gov.pl/portal
2. https://www.cinn.gov.pl/portal
3. https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2020/02/Książka-Nowe-narkotyki.pdf
4. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/pulapka-nowych-narkotykow
5. Telefony Zaufania- Narkomania 800 199 990
6. Uzależnienia behawioralne- 801 889 880

10 kroków w przypadku rozpoznania zachowań narkotykowo dopalaczowych.

1. Sprawdź czy masz kontakt z osobą, która jest pod wpływem narkotyku-pytaj prosto "hej! słyszysz mnie?" (ponów pytanie kilka razy). Jeżeli brak odpowiedzi to znaczy, że osoba znajduje się pod silnym wpływem środka odurzającego i ma zaburzony ośrodkowy układ nerwowy. Jeśli np. poczujesz słodkawy zapach na ubraniu może to być zapach po paleniu marihuany.
2. Spójrz na wielkość źrenic-jeśli są bardzo duże i nie reagują na światło-świadczy to o użyciu psychostymulantów. Jeśli źrenice są ekstremalnie duże-może to być ecstasy, jeśli źrenice są bardzo małe (1-2 mm) mogą to być środki silnie tłumiące (opiaty, barbiturany), różowe białka z licznymi przekrwieniami oznaczają działanie THC-marihuany.
3. Sprawdź okolice nosa, czy nie ma zaczerwienienia, a otoczki oczu nie są silnie zaczerwienione. Jeśli tak, może to oznaczać, że dana osoba wciągała narkotyk przez nos (np. kokainę, amfetaminę, niektóe dopalacze).
4. Sprawdź temperaturę i tętno. Silna temperatura może świadczyć o działaniu psychostymulantów lub dopalaczy (połóż wtedy na karku dziecka zimny ręcznik). Jeśli ciało jest chłodne, rozgrzej je-ciepłym kocem, okładem. Nie podawaj niczego do picia!
5. Powiadom pogotowie, podaj adres i Twoje obserwacje. Jeśli dziecko posiada jeszcze narkotyk-zabezpiecz go np. przez foliową torebkę.
6. Spytaj dziecko, czy coś je boli. Ból klatki piersiowej oznacza zaburzenia układu oddechowego (narkotyk był prawdopodobnie palony lub wciągany)
7. Sprawdź, czy na skórze nie ma wysypki, czy nie ma napięcia mięśniowego, gęsiej skórki. Sprawdź potliwość.
8. Cały czas mów do dziecka, nie pozwalaj mu zasnąć.
9. Staraj się, aby siedziało, jeśli musi leżeć, pamietaj o bezpiecznej pozycji.
10. Po przybyciu pogotowia przekaż dziecko, to, co zabezpieczyłeś i zaobserwowałeś.

Prezentacja przygotowana na podstawie książki: M.Z.Jędrzejko, Z.Staśczak "Narkotyki i dopalacze-co powinni wiedzieć Rodzice?". (Polecam bardzo!)

Prezentacja: mgr M. Adamus-pedagog szkolny