BAHASA MELAYU KLASIK

mula

bahasa melayu

klasik

5. Menjelaskan fungsi bahasa Melayu klasik.

4. Menyatakan bahan bukti tentang penggunaan bahasa Melayu klasik, dan

3. Memerihalkan perkembangan aksara Jawi

2. Mengenal pasti ciri bahasa Melayu klasik

1. Menjelaskan konsep n bahasa Melayu klasik

Kandungan

Sultan Bayunallah

John III Manuel

Sultan Ternate

Raja Portugis

• Wujud tulisan Jawi, iaitu tulisan Arab dalam bahasa Melayu.
• Pengaruh kata-kata pinjaman daripada bahasa Arab dan Farsi.
• Untuk menulis manuskrip Melayu lama.
• Sultan Ternate, Maluku mengirim surat kepada Raja Portugis ialah manuskrip Melayu yang Tertua.

• Menerima pengaruh bahasa Arab.
• Pengaruh Arab mengakibatkan banyak kosa kata bahasa Sanskrit bercampur bahasa Arab.

• Abad ke-13 & ke-14 Masihi
• Zaman peralihan di kepulauan Melayu
• Kedatangan agama Islam

• Zaman bahasa Melayu klasik

Abad ke-14 hingga abad ke-18 Masihi,

• Zaman peralihan
• Zaman bahasa Melayu praklasik

Abad ke-13 hingga abad ke-14 Masihi,

Syakirah

Bahasa Melayu klasik,

Pada zaman peralihan,

Menurut Ismail Hussien (1984),

konsep bahasa melayu klasik

Selepas bahasa Melayu kuno, muncul

29 Aksara Jawi yang diambil daripada bahasa Arab, kecuali aksara Hamzah

Ciri-ciri Bahasa Melayu Klasik -Sistem Tulisan dan Ejaan -Kosa Kata -Tatabahasa

• Ratna mutu manikan = pelbagai intan permata
• Ningsun = kasih
• Masygul = dukacita

Perkataan dalam bahasa Melayu klasik jarang/tidak lagi digunakan dalam bahasa Melayu moden, contohnya;-

Bukti terawal tulisan Jawi terdapat pada batu bersurat di Sungai Teresat, Kuala Berang, Terengganu.

5 aksara ditambah kepada aksara Arab kerana bunyi bahasa Melayu tiada padanan dengan bahasa Arab, iaitu;-

• Tulisan Jawi menggunakan aksara Arab yang disesuaikan dnegan bunyi Bahasa Melayu.

Bahasa Melayu klasik mempunyai sistem tulisan yang tersendiri;-

Kosa Kata

S I S T E M T U L I S A N & E J A A N

• Mawawa -> membawa.
• Manghidupi -> menghidupkan.

• Marbuat -> berbuat.
• Niparbuat -> diparbuat.

• Bahasa Melayu klasik berbeza dengan bahasa Melayu kuno.
• Kata Tida dalam bahasa Melayu Kuno berubah menjadi tyada.

Bahasa Melayu klasik menggunakan susunan ayat songsang.

Bahasa Melayu Klasik banyak menggunakan ragam ayat pasif.

Bahasa Melayu Klasik menggunakan ayat majmuk. Oleh itu, kebanyakkan ayatnya panjang sehingga kadangkala maksudnya agak sukar difahami.

Awalan kata kerja aktif maN- dalam bahasa Melayu kuno berubah menjadi meN- dalam bahasa Melayu klasik.

Awalan mar- berubah menjadi ber-, manakala awalan ni- berubah menjadi di-

Tatabahasa

Menurut Ismail Hussien (1984),

Ungkapan anak Jawi

"anak kacukan daripada bapa India dengan ibu Melayu".

Stamford Raffles

Marco Polo

William Marsden

• Pengaruh Arab
• Pengaruh Melayu

• Pengkaji menganggap perkataan "Jawi" berasal daripada perkataan "Jawa", iaitu Pulau Jawa.
• Omar Awang berpendapat istilah "Jawi" berasal daripada perkataan Arab al-Jawah, iaitu Pulau Sumatera.
• Orang Arab menamakan tulisan Jawi merujuk kepada tulisan yang digunakan oleh orang Sumatera yang beragama Islam & menggunakan bahasa Melayu.
• William Marsden mengambil pendapat W.G. Werndly iaitu perkataan Jawi dikaitkan dengan perkataan Jawa seperti yang dikatakan oleh Marco Polo.
• Stamford Raffles menyatakan perkataan Jawi dikaitkan dengan orang Melayu bersifat kacukan,
• Oleh itu, tulisan Jawi ialah tulisan campuran daripada Arab & Melayu.

• Tulisan yang menggunakan aksara/huruf Arab.
• Menjadi tulisan bahasa Melayu.

2 pengaruh dalam perkembangan tulisan Jawi,

Pendapat tentang istilah "Jawi" daripada beberapa pengkaji:

Tulisan jawi merupakan;-

perkembangan aksara jawi

B) Tahap Kedua

A) Tahap Pertama

4. dua tahap perkembangan jawi

7. a) Huruf vokal/saksi diletakkan pada kedua-dua suku kata.Contohnya,

6. Pada tahap pertama, huruf vokal/saksi iaitu (alif), (wau), dan (ya) telah diwujudkan. Huruf-huruf saksi ini diletakkan pada suku kata pertama sahaja. Contohnya,

b) Penambahan huruf vokal bagi melambangkan fonem vokal dalam bahasa Melayu. Vokal Jawi, (alif), (wau), (ya). Vokal Melayu (a,e{pepet},e,i,o, dan u). Satu vokal Jawi untuk dua vokal Melayu.

• Batu bersurat
• Batu nisan
• Hukum kanun
• Surat awal
• Naskhah sastera klasik

Izzah

Zaman bahasa Melayu klasik bermula dari awal abad ke-14 hingga ke-18 Masihi.

BAHAN BUKTI PENGGUNAAN BAHASA MELAYU KLASIK

Penggunaan bahasa Melayu klasik dapat dilihat pada,

Batu Bersurat Sungai Teresat

Batu Bersurat Minye Tujuh

Batu Bersurat Pagar Ruyung

BATU BERSURAT

• Antara 1303 hingga 1397 Masihi.
• Tulisan Jawi, kombinasi sistem ejaan bahasa Arab dengan ejaan Melayu.
• Menunjukkan tulisan Arab dalam bahasa Melayu.
• Kandungan tentang undang-undang dan hukuman berasaskan hukum Islam.

• Bertarikh 1380 Masihi.
• Menggunakan tulisan India tetapi bahasanya banyak mengandungi kata daripada bahasa Arab.
• Mengandungi 8 baris sajak Sanskrit.
• Keupayaan bahasa Melayu meningkat kerana menjadi bahasa pernyataan puisi yang halus.

• Bertarikh 1356 Masihi.
• Tertulis dengan huruf India.
• Tulisannya mengandungi sedikit prosa bahasa Melayu kuno dan beberapa sajak Sanskrit.
• Isinya tentang pemerintahan Raja ketika itu.
• Buktinya, bahasa Melayu digunakan secara bahasa rasmi seperti yang terdapat pada zaman kerajaan Sriwijaya.

Sungai Teresat, Kuala Berang, Terengganu

Minye Tujuh, Acheh, Sumatera Utara

Pagar Ruyung, Minangkabau

Sultan Pasai & Semudra

Malik Al-Salleh

Menggunakan bahasa Arab dengan kosa kata khas berkaitan dengan agama Islam.

Batu nisan menjadi bukti pada abad ke-13 terdapat sebuah kerajaan Islam di kepulauan Melayu, iaitu Kerajaan Semudra-Pasai.

Malik Al-Salleh merupakan Sultan Pasai dan Semudra yang mula-mula memeluk Islam dan meninggal pada tahun 1297.

Batu Nisan Malik Al-Salleh

• Bahasa Melayu telah mengalami evolusi dari segi pembendaharaan kata dan dari segi huruf tulisannya. Batu bersurat memuatkan undang-undang negeri dan perintah raja. Bahasa Melayu digunakan sebagai bahasa rasmi negara, perantaraan, dan kebudayaan.

• Zaman peralihan pada abad ke-14, masyarakat yang dipengaruhi oleh kebudayaan India telah didatangi oleh pengaruh baharu iaitu, kebudayaan Islam.

• Merupakan bukti tulisan batu terakhir kerana selepas abad ke-14 munculnya kesusasteraan Melayu bercetak.

Kesimpulan tentang maklumat daripada ketiga -tiga batu bersurat.

• Kedudukan raja atau sultan diperkukuhkan oleh nas Quran dan hadis

• Kedudukan raja sebagai khalifah. Peranan raja sebagai pentadbir negeri dianggap seperti kedudukan Nabi mentadbir umat, menjalankan amar makruf nahi mungkar dan bertanggungjawab terhadap rakyat.

• Merupakan hukum kanun yang tertua selepas undang-undang Melaka.

• Hukum Kanun Pahang digubal semasa pemerintahan Sultan Abdul Ghaffar Mahyuddin Shah (1592-1614Masihi).

• Kandungannya; undang-undang jenayah, muamalat, dan kekeluargaan

• Hukum Kanun Melaka merupakan undang-undang tradisional yang tertua di negara ini.

• Hukum Kanun Melaka/Undang-undang Melaka merupakan peraturan bertulis untuk melindungi kerajaan rakyat dan negeri Melaka.

Pahang

Melaka

Hukum kanun

King James I

Sir James Lancester

Surat daripada Raja Bendahara Paduka Seri Maharaja Birni kepada Kapitan Inggeris di Jambi(1851)

Surat daripada Sultan Acheh kepada King James I, England(1612)

Surat kebenaran berdagang kepada Kapitan Inggeris, Harry Midleton(1603)

Surat kebenaran berniaga kepada Kapitan Inggeris, Sir James Lancester(1601)

Beberapa surat lain

• Catatan Shellabear (1898)
• Terdapat beberapa pucuk surat yang tersimpan di British Muzeum, The Bodlein Library Oxford dan University Library di Leiden ditulis pada abad ke-17.
• Ditulis dalam bahasa Melayu menggunakan tulisan Jawi.
• Surat Tertua (paling awal) surat yang dikirimkan oleh Raja Tidore, iaitu Sultan Ternate bernama Sultan Abu Hayat kepada Raja Portugal di Lisbon
• Surat amat penting sebagai bukti terawal penggunaan bahasa Melayu dalam hubungan antara dua buah kerajaan.

SURAT AWAL

Kassim Ahmad

Mohd Taib Othman

T. Iskandar

R. O. Winstedt

A. Teeuw

Tuan Seri Lanang

Athirah

• Hikayat Hang Tuah (Kesultanan Melaka).
• Ditulis dalam bentuk prosa tetapi berserta pantun dan peribahasa yang dilengkapi dengan glosari, rujukan dan peta.
• Gaya bahasa lebih kontemporari dengan mengekalkan ciri-ciri kemelayuannya.
• Menurut Kassim Ahmad, Hikayat Hang Tuah menggambarkan pemikiran Melayu yang bersahaja, lunak dan padat tetapi belum dipengaruhi oleh bahasa Arab.
• Hikayat Hang Tuah merupakan Warisan Dunia 2001 yang mendapat pengiktirafan UNESCO, Memory of the World.

• Misa Melayu (Raja Chulan).
• Ditulis dalam bentuk kosa & puisi menggunakan tulisan Jawi.
• Kandungannya; sejarah raja-raja yang memerintah negeri Perak antara tahun 1700-1780 Masihi.
• Penceritaannya tanpa unsur mitos.
• Turut merakam adat istiadat dan tradisi seperti amalan bertindik, berinai, dan istiadat raja-raja.

• Sejarah Melayu (Sulalatus Salatin).
• Ditulis oleh Tun Seri Lanang di Johor & disiapkan di Acheh dalam tawanan.
• Kandungannya; keturunan Raja-raja Melayu, adat istiadat, peristiwa bersejarah (permulaan,perkembangan dan kejatuhan kerajaan Melayu Melaka).
• R.O. Winstedt berpendapat sejarah Melayu mengandungi banyak cerita mitos dan lagenda yang tidak mempunyai ciri-ciri sejarah.
• T. Iskandar, A. Teeuw, dan Mohd Taib Othman berpendapat Sejarah Melayu bukan sahaja menjadi dokumen sejarah Kesultanan Melayu Melaka tetapi memerihalkan kedatangan pengaruh asing seperti Hindu dan Islam.
• A. Teeuw menegaskan sejarah Melayu menggambarkan hubungan dalam kalangan masyarakat, perkembangan fikiran, dan keadaan ekonomi.

NASKHAH SASTERA KLASIK

• BMK menjadi bahasa pentadbiran kerajaan/bahasa pemerintahan.
• Bahasa Melayu digunakan tujuan surat menyurat dalam kalangan kerajaan di kepulauan Melayu dan memberikan surat keizinan perniagaan.
• Zaman kegemilangan kerajaan Melaka, bahasa Melayu berkembang dan untuk kegunaan komunikasi perdagangan di pantai utara Australia.
• Kerajaan lain menggunakan bahasa Melayu untuk bahasa pentadbiran.

• Fungsi bahasa Melayu klasik(BMK) ialah lingua franca/alat perhubungan.
• Bahasa ini dipelajari dan dijadikan alat perhubungan oleh orang bukan Melayu misalnya: C,I,A, dan orang-orang Barat.
• BMK digunakan untuk menjalankan aktiviti perniagaan, mengembangkan agama Islam dan Kristian.
• BMK berkembang pesat kerana kemampuan untuk menangani masalah seperti perhubungan antara negara, alat perhubungan perniagaan dan perdagangan serta sebagai bahasa untuk pentadbiran.

BAHASA PENTADBIRAN

lingua franca

FUNGSI BAHASA MELAYU KLASIK

BAHASA UNDANG-UNDANG

• BMK digunakan untuk menggubal undang-undang negeri-negeri Melayu atas arahan raja.
• Kandungannya, berkaitan kedudukan raja dan pembesar, undang-undang jenayah dan perniagaan.
• Antara undang-undang BMK;

i) Hukum Kanun Melaka/Undang-undang Melaka.ii) Undang-undang laut Melaka.iii) Hukum Kanun Pahang.

• Bahasa Melayu menjadi alat penyampaian ilmu pengetahuan tentang ilmu keagamaan.
• Ulama di Asia Tenggara mempelajari ilmu keagamaan di Makkah dan Madinah lalu menyampaikan ilmu dalam bahasa Melayu.
• Golongan yang menulis pelbagai kitab agama dalam bahasa Melayu dipengaruhi oleh tatabahasa bahasa Arab.
• Kitab Syeikh Abdul Samad Al-Falimbani ialah Siyar Al-Asalikin dan Hidayat Al-Salikin.
• Kerajaan Pasai-Samudera menghasilkan karya-karya sastera dalam tulisan bahasa Melayu contoh Hikayat Raja-Raja Pasai.
• Melaka, wujud karya bahasa Melayu iaitu Hukum Kanun Melaka, Hikayat Seri Rama, dan Hikayat Amir Hamzah.

BAHASA ILMU

• Acheh, karya sastera bercorak tasawuf, syair, falsafah dan ketatanegaraan.
• Antaranya ialah Asrar al-'Arifin, Mirat al-Mukminin, Rubai Hamzah Fansuri, Syair Burung Pungguk, Syair Dagang dan Syair Perahu.

• Penghasilan karya sastera Melayu klasik menggunakan BMK.
• Cerita rakyat;

i) Cerita jenaka-Pak Pandir, Lebai Malang, Si Luncai.ii) Cerita binatang-Sang Kancil.iii) Cerita teladan-Si Tanggung.iv) Cerita lipur lara-Hikayat Malim Deman.

bAHASA PERSURATAN

Terima kasih!