Prawo

Presentation

Prawo

Czym jest prawo?

prawo - całokształt przepisów regulujących stosunki między różnorodnymi podmiotami życia społecznego, określających zasady postępowania, oraz formułujących zakazy, których naruszanie jest zagrożone sankcją.

Przykłady podstawowych zasad Prawa

lex retro non agit - prawo nie działa wstecz

ignorantia iuris nocet - nieznajomość prawa szkodzi

nemo iudex in causa sua - nikt nie może być sędzią we własnej sprawie

dura lex, sed lex - twarde prawo, ale prawo

nullum crimen sine lege - nie ma winy bez prawa

Rodzaje sankcji

sankcja - konsekwencje prawne nakładane przez organy państwowe

karne

sankcje karne - mają charakter represyjny (np. pozbawienie wolności)

egzekucji

nieważności

sankcje egzekucji - o charakterze wykonawczym (np. działania komornika)

sankcje nieważności - o charakterze nieprawomocności (np. nieważna umowa sprzedaży mieszkania podpisana bez obecności notariusza)

Wykładnia Prawa

Cechy dobrego prawa

Wykładnia prawa

• ogólne - powinno dotyczyć wszystkich obywateli, grup osób, a nie jednostek
• możliwe do spełnienia
• podane do powszechnej wiadomości
• tworzy spójny system - jest zupełne (bez luk) i wewnętrznie niesprzeczne
• trwałe - nie zmienia się co chwilę
• jasne - napisane precyzyjnie i zrozumiale
• prospektywne - nie działa wstecz

Jest to interpretacja przepisów prawnych w celu sformułowania normy prawnej.

Rodzaje Prawa

Podział ze względu na obszar występowania)

Prawo międzynarodowe

Prawo miejscowe

Normy regulujące stosunki między państwami, organizacjami międzynarodowymi i innymi podmiotami

Normy dotyczące mieszkańcow danego terenu (województwa, powiatu, gminy

Prawo krajowe

Normy obowiązujące na terytorium danego państwa

Rodzaje Prawa

Podział ze względu na "korzyść"

prawo prywatne

Prawo publiczne

dotyczy jednostek i reguluje stosunki między nimi. Obejmuje gałęzie prawa, takie jak prawo cywilne, rodzinne, handlowe.

chroni interesy publiczne (państwa, zbiorowości), a nie poszczególnych jednostek. Obejmuje gałęzie prawa, takie jak prawo karne, administracyjne, konstytucyjne.

Rodzaje Prawa

Podział ze względu na treść

prawo materialne

Prawo procesowe

normy określające obowiązki i prawa oraz regulujące zachowanie się ludzi i instytucji w społeczeństwie, np. prawo cywilne, karne.

normy regulujące postępowanie przed organami administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości, np: prawo karne procesowe, prawo cywilne procesowe.

Gałęzie prawa - jakie prawo jaki kodeks?

prawo cywilne: - kodeks cywilny - kodeks postępowania cywilnego

prawo karne - Kodeks karny - Kodeks postępowania karnego - Kodeks wykroczeń - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

prawo rodzinne - Kodeks rodzinny i opiekuńczy

prawo pracy - Kodeks pracy

prawo administracyjne - Kodeks postępowania administracyjnego

Rodzaje systemów prawnych

System prawny -

Uporządkowany system norm prawnych pozostających ze sobą we wzajemnych relacjach.

System prawa stanowionego (kontynentalny)

System prawa precedensowego (common law)

System prawa stanowionego

System prawa stanowionego wywodzi się z tradycji prawa rzymskiego. Charakteryzuje się dominacją prawa pozytywnego, czyli takiego stanowionego przez organy władzy. Udział społeczny w wymiarze sprawiedliwości jest ograniczony.

Czynnikiem społecznym w polskim wymiarze sprawiedliwości są

Kto może zostać sędzią?

Ławnicy

W Polsce funkcjonuje system prawa stanowionego.

kliknij

System prawa precedensowego (common law)

precedens - wyrok sądowy mogący wpływać na treść orzeczeń wydawanych w sprawach późniejszych.

Common law (ang. prawo powszechne) wywodzi się z tradycji angielskiej. Oprócz prawa stanowionego, znaczącą rolę odgrywa prawo zwyczajowe i prawo precedensowe. Rola sędziego w takim systemie nie ogranicza się tylko do rostrzygania spraw, ale polega również na stanowieniu prawa.

prawo zwyczajowe - normy prawne trwale i jednolicie wykonywane w przekonaniu, że są obowiązującym prawem. Prawo zwyczajowe nie pochodzi od żadnej instytucji, lecz zostaje wykształcone przez społeczeństwo w toku historii.

Rola ławy przysięgłych w Common Law

Systemy prawne na świecie

Normy społeczne - reguły, które należy przestrzegać w życiu społecznym

Normy społeczne

prawne

religijne

moralne

obyczajowe

Norma prawna

Norma prawna zawiera trzy elementy:

3) sankcja

1) Hipoteza

2) dyspozycja

określa sytuację i adresata, do którego się odnosi:

określa konsekwencje nieprzestrzegania danej normy:

wskazuje obowiązujący w danej sytuacji sposób zachowania, co jest zakazane, nakazane lub dozwolone:

"Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7"

"podlega karze grzywny, albo karze nagany"

"dopuszcza do przebywania małoletniego na drodze publicznej lub na torach pojazdu szynowego"

art. 89 Kodeksu wykroczeń

Rodzaje norm prawnych

Normy nakazujące

Normy zakazujące

Normy przyzwalające

określa, co jej adresat powinien uczynić, aby postępować zgodnie z treścią normy prawnej.

określa, od jakich działań adresat normy prawnej powinien się powstrzymać.

Określają prawnie dozwolone działania adresata normy

"Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydanie korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości"

"Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność)"

"Przedsiębiorca nie może żądać od konsumenta opłaty za skorzystanie z określonego sposobu zapłaty przewyższającej poniesione przez przedsiębiorcę koszty w związku z tym sposobem zapłaty".

Art. 405 Kodeksu cywilnego

Art. 383 Kodeksu cywilnego

Art. 195 Kodeksu cywilnego