Relacje miedzy państwem a Kościołem

Relacje między państwem a Kościołem.

Od XII wieku relacje państwo – Kościół katolicki określała specjalna umowa międzynarodowa, zwana konkordatem. Jednym z pierwszych był konkordat wormacki zawarty między Henrykiem V cesarzem (władza państwowa) a papieżem Kalikstem II (władza kościelna). Z biegiem czasu wiele państw zawierało konkordat ze Stolicą Apostolską (dotyczyło to relacji państwo – Kościół katolicki) i określało swój stosunek do Kościołów chrześcijańskich w ustawach zasadniczych (konstytucjach) lub w ustawach zwykłych.

Sytuacja chrześcijan w Polsce. Dla młodych chrześcijan w Polsce jest dziś sprawą naturalną, że religii uczą się w szkole i bez przeszkód mogą wypełniać praktyki religijne. Na mocy konkordatu, czyli umowy między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z 1993 roku,państwo polskie współdziała z Kościołem.W drugiej połowie minionego wieku było jednak inaczej. W ramach walki z Kościołem władze komunistyczne wydały zakaz katechizacji w szkołach. Siostrom zakonnym odebrano szpitale. Za otwarte wyznawanie wiary pracownicy licznych instytucji tracili pracę lub co najmniej możliwość awansu.Państwo przejęło na własność wiele ziemi budynków należących do zgromadzeń zakonnych lub diecezji.

Zawarcie konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską z 28 lipca 1993 roku dało podstawy tych relacji, co potwierdziła następnie Konstytucja RP z 1997 roku. Konkordat został ratyfikowany 23 lutego 1998 roku przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego, a wszedł w życie dwa miesiące później.

Uwięzienie prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego i zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki to wymowne przykłady kontrolowaniai prześladowania duchownych w minionych latach.Stosunki między państwem a Kościołem, choć dotyczą wzajemnego odniesienia i uzgodnieńna poziomie władzy, mają zasadniczy wpływna status obywatela chrześcijanina.

Jezus uczy poszanowania osób sprawujących władzę. Arcykapłani i uczeni w Piśmie, którzy wielokrotnie stawiali Jezusowi podchwytliwe pytania, posłali do Niego kilku faryzeuszówi zwolenników Heroda.

Postawa chrześcijan wobec władzy doczesnej. Palestyna, ojczyzna Jezusa, była za czasów Jego ziemskiego życia pod panowaniem cesarzy rzymskich – najpierw Oktawiana Augusta, a później Tyberiusza. Żydowski król Herod Antypas nie miał zbyt wielkiej władzy– był tetrarchą zależnym od cezara.Wielu Żydów oczekiwało, że Mesjasz wyzwoli ich kraj spod panowania Rzymian. Jezus jednak miał inny cel: tworzył wspólnotę ludzi,którzy, co prawda, żyli w ziemskiej społeczności, ale zabiegali o KrólestwoNiebieskie. „Królestwo moje nie jest z tego świata” (J 18, 36) – mówił. Jego uczniowie,konkretyzując wskazania Mistrza, nauczalio poddaniu i posłuszeństwie wobec osób sprawujących rządy, przez wzgląd na Boga,od którego pochodzi wszelka władza.

Postawa cesarzy rzymskich wobec pierwszych chrześcijan. W początkach istnienia Kościoła, w związku z wrogim nastawieniem ówczesnych władców, sytuacja wyznawców nowej religii była bardzo trudna. W politeistycznym Cesarstwie Rzymskim należało uczestniczyćw składaniu ofiar bóstwom. Ponieważ chrześcijanie odmawiali wypełniania tych praktyk, byli obwiniani o ściąganie na mieszkańców Rzymu nieszczęść, których przyczynę upatrywano w gniewie bogów. To powodowało prześladowania chrześcijan.Trwały one aż do ogłoszenia w 313 roku edyktu mediolańskiego – dokumentu gwarantującego wolność religijną. Kilkadziesiąt lat później cesarz Teodozjusz ogłosił chrześcijaństwo oficjalną religią całego świata rzymskiego.

Zależność między państwem a Kościołem w średniowieczu. Spór o inwestyturę.

Dążenie do oddzielenia Kościoła od państwa. W XVI wieku powstał nowy model relacji państwo – Kościół, będący naturalną konsekwencją reformacji, czyli ruchu religijno-politycznego, w wyniku którego wyłoniły się nowe odłamy chrześcijaństwa.Kościoły protestanckie odrzuciły prymat papieża i poddały się władzy świeckiej. Model ten zaistniał także w niektórych państwach katolickich, gdzie polegał na ograniczaniu władzy papieża na rzecz Kościołów lokalnych. Rewolucja francuska w XVIII wieku, podczas której śmierć poniosły tysiące katolików, spowodowała oddzielenie Kościoła od państwa. Kościół we Francji został pozbawiony wszelkich wpływów na działania władzy świeckiej, która jednakże uzurpowała sobie prawo do decydowaniao losach Kościoła. Z upływem lat nastąpiło złagodzenie antykościelnego charakteru tejrelacji, a także ograniczenie wpływu państwa na Kościół

W jaki sposób podczas Rewolucji Francuskiej walczono z Kościołem?Obejrzyj do 18 minuty.

W czasie rewolucji francuskiej (1789-1799) katedra Notre Dame została przemianowana na Świątynię Rozumu. Związane to było z szeroko rozpowszechnioną akcją przeciwko wpływom Kościoła katolickiego, w czasie której zwalczano też wszystkie religijne aspekty życia społecznego. Zmieniono wtedy kalendarz, wprowadzono świeckie śluby i pogrzeby, usuwając z ceremoniału symbolikę chrześcijańską. Wiele paryskich kościołów zamieniono na warsztaty rzemieślnicze, hale targowe i magazyny. Zastanawiano się również nad zniszczeniem katedry Notre Dame jako symbolu starej chrześcijańskiej Francji. Ostatecznie z tego pomysłu zrezygnowano z uwagi na trudności techniczne związane z rozbiórką tak dużego obiektu.

Wiktor Hugo

W powieści o dzwonniku pisał: "Kościół Marii Panny w Paryżu jest jeszcze niewątpliwie i dzisiaj budowlą majestatyczną i wspaniałą. Mimo że katedra, starzejąc się pozostała piękna, trudno nie westchnąć, trudno się nie oburzyć na widok niezliczonych uszkodzeń i niezliczonych ran, które czas i człowiek zadawali tej czcigodnej budowli..."

Po śmierci Robespierre’a w 1794 roku, kiedy to trafił on na gilotynę, zanikł propagowany przez niego kult Istoty Najwyższej. Wtedy też zamknięto katedrę, przeznaczając ją na magazyn spożywczy. Przechowywano w niej między innymi wino. Był to smutny czas dla świątyni będącej symbolem Paryża, gdyż budynek niszczał i odchodził w zapomnienie. Kościół katolicki odzyskał katedrę za panowania Napoleona, ale jej stan był już wtedy opłakany. W 1806 roku w katedrze odbyła się uroczystość koronacji Napoleona na cesarza, której przewodniczył ówczesny papież Pius VII. Uszkodzenia katedry maskowano tkaninami umieszczanymi na filarach i ścianach świątyni.

W Stanach Zjednoczonych Ameryki kształtował się model tak zwanej separacji czystej, zakładający rozdział Kościoła od państwa i państwa od Kościoła.

Niemcy wypracowały typ relacji zwany separacją przyjazną lub separacją skoordynowaną. Zakłada ona niezależność obu instytucji, a zarazem ich współdziałanie dla dobra obywateli.

Przepisz wykres do zeszytu.

DEFINICJA KONKORDATU Konkordat (z łac. concordatum – uzgodniony); umowa międzynarodowa zawierana między państwem a Stolicą Apostolską, regulująca sprawy dotyczące obu stron (pozycja Kościoła katolickiego w danym państwie, zapewnienie wolności nauczania religii i wypełniania misji, kwestie własności, ważności małżeństw sakramentalnych, wpływu władz państwowych na obsadę stolic biskupich itp.) Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską umowa międzynarodowa zawarta 28 lipca 1993 w siedzibie Rady Ministrów przez arcybiskupa Józefa Kowalczyka, ówczesnego nuncjusza apostolskiego w Polsce, i Krzysztofa Skubiszewskiego, ówczesnego ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w rządzie Hanny Suchockiej.

Zadanie domowe. W jaki sposób w krajach Unii Europejskiej odbywa się nauczanie religii dzieci w szkołach? Wskaż 5 przykładów.