Διατροφή και περιβάλλον

Διατροφή και περιβάλλον

Πώς μπορούμε να μειώσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της διατροφής μας;

Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΕΠΕΑ) Βάμου

01

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των διατροφικών μας συνηθειών

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών θεωρεί ότι θα είμαστε 9,6 δισεκατομμύρια κάτοικοι στη Γη το 2050. Οπότε, χρειάζονται 3 πλανήτες σαν το δικό μας για να παράγουν τους φυσικούς πόρους που χρειάζονται για να διατηρήσουμε τους σημερινούς μας τρόπους κατανάλωσης.

Χημικά λιπάσματα κι εντομοκτόνα

Η γεωργία χρησιμοποιεί μεγάλες ποσότητες τεχνητών χημικών προϊόντων όπως λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα και εντομοκτόνα. Από τη μια πλευρά, τα λιπάσματα χρησιμοποιούνται για να θρέψουν και να βοηθήσουν το φυτό να μεγαλώσει. Από την άλλη όμως, τα εντομοκτόνα χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των εντόμων, ζιζανίων, φυτικών ασθενειών και άλλων παραγόντων που βλάπτουν τις σοδειές μας. Τι επιπτώσεις όμως έχουν αυτά στο περιβάλλον και την υγεία μας;

Γενετικά τροποποιημένοι Οργανισμοί (ΓΤΟ)

Οι ΓΤΟ είναι ζωντανοί οργανισμοί που έχουν γενετικά τροποποιηθεί από τους ανθρώπους. Στη γεωργία, είναι τα φυτά που τροποποιούνται γενετικά. Αυτό γίνεται για την καταπολέμηση βλαβερών εντόμων, για ανθεκτικότητα σε ασθένειες και ιούς και για αντοχή σε ζιζανιοκτόνα που μπορεί να εξαλείψουν μια ολόκληρη σοδειά.

Απειλή στη βιοποικιλότητα

Η συμβατική γεωργία έχει αρνητικό αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα. Πράγματι, μολύνει την ατμόσφαιρα, το νερό, το έδαφος και σκοτώνει επίσης ωφέλιμους για το περιβάλλον ζωντανούς οργανισμούς και ζώα. Συνεπώς, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την τροποποίηση των ειδών που κυριαρχούν και μείωση ή και απώλεια της βιοποικιλότητας.

Πλαστικές συσκευασίες

Μόλις τελειώσει η χρήση της πλαστικής συσκευασίας, μετατρέπεται σε σκουπίδι. Υποτίθεται ότι πρέπει να ανακυκλώνεται και να ξαναχρησιμοποιείται. Αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική γιατί η πλειοψηφία των σκουπιδιών καταλήγουν στη φύση και χρειάζονται 100 ή και 1000 χρόνια για να αποσυντεθούν.

Μικροπλαστικά στη διατροφή μας

Τα πλαστικά μας σκουπίδια μετατρέπονται σε μικροπλαστικά και μπορούμε να τα βρούμε στον αέρα που αναπνέουμε, στο νερό που πίνουμε και στο φαγητό που τρώμε. Το Πανεπιστήμιο του Newcastle δημοσίευσε μια μελέτη που αναφέρει ότι στο πεπτικό σύστημα ενός ανθρώπου φτάνουν σχεδόν 5g πλαστικού τη βδομάδα, το ισοδύναμο μιας πιστωτικής κάρτας. Οι συνέπειες αυτής της ρύπανσης έχουν άμεσες επιστώσεις στην υγεία μας.

Διατροφικά απορρίμματα

Τα διατροφικά απορρίμματα εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου, καταναλώνουν ενέργεια μέσα από την αγροτική παραγωγή, τη μεταφορά, τις μεθόδους αποθήκευσης, συντήρησης και επεξεργασίας... Όμως αυτό είναι ανήθικο, αν σκεφτεί κανείς τον αριθμό των πεινασμένων ανθρώπων στον κόσμο.

Link

Τροφοχιλιόμετρα

Ένα διατροφικό προϊόν ταξιδεύει χιλιάδες χιλιόμετρα από τον παραγωγό μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή. Ανάλογα με την προέλευση του προϊόντος, μπορεί να εισάγεται με φορτηγά, πλοία ή αεροπλάνα. Όσο πιο μεγάλη είναι η απόσταση, τόσο μεγαλύτερη είναι η ενέργεια που θα καταναλωθεί για τη μεταφορά του και θα απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα CO2, και άλλα αέρια, οπότε ατμοσφαιρική ρύπανση.

Πάτησε πάνω στην παρακάτω εικόνα για να υπολογίσεις τα χιλιόμετρα που έκανε ένα προϊόν για να φτάσει στη χώρα σου!

02

Εναλλακτικές λύσεις

Βιολογική γεωργία και βιολογικά προϊόντα

Η βιολογική γεωργία προστατεύει τους ζωντανούς οργανισμούς και αποκαθιστά εδαφικά και υδατικά οικοσυστήματα. Σέβεται τη γονιμότητα του εδάφους και την ποιότητα του νερού. Τέλος, βοηθάει στον αγώνα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη περιορίζοντας τις εκπομπές αερίων που μολύνουν κι αποθηκεύοντας CO2 στο έδαφος.

Τρώγοντας τοπικά προϊόντα

Να τρώμε τοπικά διατροφικά προϊόντα σημαίνει αυτά που καταναλώνουμε να έχουν παραχθεί σε απόσταση έως 250 χλμ για να μειώνονται οι εκπομπές αερίων από τη μεταφορά. Αλλά, εάν δεν τρώμε εποχιακά προϊόντα, για να παραχθεί ένα προϊόν ή για την συντήρησή του, θα χρειαστούμε θερμαινόμενα θερμοκήπια και ψυγεία ή θέρμανση που τελικά χρειάζονται περισσότερη ενέργεια από τη μεταφορά.

Επαναχρησιμοποιώντας τσάντες κι αντικείμενα

Είναι πολύ απλό να αποφύγουμε πολλά πλαστικά χρησιμοποιώντας επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες κι αντικείμενα. Ο/Η καθένας/μία μπορεί να κάνει αυτό το βήμα. Είναι μια συνήθεια που πρέπει να υιοθετήσουμε το συντομότερο δυνατόν. I

Λιγότερα τροφικά απόβλητα

Για να μειώσουμε τα τροφικά απόβλητα, μπορούμε να αγοράζουμ χύμα προϊόντα στην ποσότητα που χρειαζόμαστε. Χρησιμοποιήστε το μέθοδο "ό,τι έρχεται πρώτο, καταναλώνεται πρώτο". Καταψύξτε προϊόντα που πλησιάζει η ημερομηνία λήξης τους για να σταματήσετε τη διαδικασία υποβάθμισής τους. Μαγειρεύουμε φρούτα και λαχανικά που μοιάζουν πολύ ώριμα για να κάνουμε επιδόρπια, κομπόστες, κέικ σούπες… Φτιάχνουμε το μενού και λίστα συστατικών πριν πάμε για ψώνια, ενώ θυμόμαστε να χρησιμοποιούμε ό,τι έχει περισσέψει στο σπίτι.

Λιγότερη κατανάλωση

• «Καταναλώνουμε λιγότερα αλλά καταναλώνουμε καλύτερα».
• Μειώνουμε την κατανάλωση κρέατος σε 1 ή 2 φορές την εβδομάδα αλλά καλύτερης ποιότητας.
• Μειώνουμε τα έτοιμα φαγητά και τα υπερ- επεξεργασμένα προϊόντα και προτιμάμε φρέσκα και ωμά προϊόντα.
• Μαθαίνουμε να καταναλώνουμε φρούτα και λαχανικά στην εποχή τους.

Διατροφικά απόβλητα γίνονται ζωοτροφές

«Καλύτερα να δίνεις παρά να πετάς». Αναπτύξτε τρόπους συλλογής από τα σουπερμάρκετ ή τα εστιατόρια για φρούτα και λαχανικά που δεν έχουν πουληθεί ή είναι χτυπημένα για τάισμα ζώων αγροκτημάτων.

Μετατροπή τροφικών αποβλήτων σε κομπόστ

Η παρασκευή κομπόστ είναι ανακύκλωση των οργανικών αποβλήτων και περιορίζει τη μόλυνση. Επιτρέπει να μειώνουμε τα σκουπίδια, όπότε απαιτεί μικρότερη διαδικασία για να τα εξαλείψουμε. Το κομπόστ είναι μια έξοχη πηγή θρεπτικών στοιχείων για τα φυτά και τους ζωντανούς οργανισμούς του εδάφους.

Κίνημα για το Δίκαιο Εμπόριο

Η πιστοποίηση Fairtrade (Δίκαιο Εμπόριο) σημαίνει ότι το προϊόν που αγοράζουμε μπορεί να βοηθήσει να βγει ένας αγρότης ή εργάτης από τη φτώχεια. Βελτιώνει τις ζωές των παραγωγών των προϊόντων και είναι ένα από τα βασικά στοιχεία για αειφόρο παραγωγή τροφής.

Το Slow food είναι ένα κίνημα που ξεκίνησε στην Ιταλία το 1989 από τον Carlo Petrini, το οποίο τώρα είναι διεθνές. Ακολουθεί την αρχή τη εναλλακτικής κατανάλωσης τείνοντας προςτην φιλική προς το περιβάλλον και την ηθική κατανάλωση:

Το κίνημα Slow Food

Δίκαιο εμπόριο

Κοινωνική δικαιοσύνη

Βιολογικά προϊόντα

Πράσινα προϊόντα

Αγώνας ενάντια στη μαζική κατανάλωση

Φυτεύοντας και δημιουργώντας το δικό σου κήπο

Το να φτιάξεις το δικό σου βιολογικό κήπο είναι ένας τρόπος να φροντίζεις τον πλανήτη μας. Πράγματι, η τροφή σου δε θα χρειάζεται να διασχίζει τον κόσμο για να φτάσει στο πιάτο σου, περιορίζοντας ταυτόχρονα την παραγωγή άνθρακα. Είναι επίσης μια ευκαιρία χρήσης κομπόστ κι ανακύκλωσης των τροφικών αποβλήτων.

Η παρουσίαση αυτή δημιουργήθηκε από την Enola Comte στη διάρκεια της πρακτικής της στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ από το Φεβρουάριο ως το Μάιο του 2021.

Ευχαριστούμε!