ROZPRAWKA

Napiszmy rozprawkę

autor: Bożena Furgol

cytaty

słowniczek pojęć

przydatne słownictwo

WSTĘP

teza argument przykład

ROZPRAWKA

ROZWINIĘCIE

ćwiczenia

Jak napisać rozprawkę?

ZAKOŃCZENIE

przykład 1

przykład 2

Info

WSTĘP

Wstęp powinien zawierać trzy elementy: wprowadzenie do tematu - ogólną refleksję dotyczącą poruszanego zagadnienia, tezę lub hipotezę, zapowiedź dalszych rozważań. Zanim zapiszesz tezę, pomyśl o wprowadzeniu w zagadnienie. Wstęp powienien nawiązywać do problematyki poprzez: określenie celu pisania, wyjaśnienie pojęć zawartych w temacie, przedstawienie problemu, analizę tematu.

Najważniejsze pojęcia

TEZA – opinia, której jesteśmy pewni; pogląd, którego słuszność zamierzamy udowodnić. Tezę wyrażamy w formie zdania oznajmującego i wprowadzamy za pomocą sformułowań typu: Uważam, że…, Sądzę, że…, Moim zdaniem… HIPOTEZA – opinia, której nie jesteśmy pewni; przypuszczenie wymagające sprawdzenia. Hipotezę wyrażamy w formie zdania oznajmującego lub pytania i wprowadzamy za pomocą sformułowań typu: Wydaje mi się, że…, Zastanawiam się, czy… ARGUMENT – dowód, który potwierdza tezę lub rozstrzyga hipotezę; ma postać zdania oznajmującego. KONTRARGUMENT – stwierdzenie, które obala podany wcześniej argument. PRZYKŁAD – uzasadnienie argumentu (lub kontrargumentu). Przykładem może być: przywołanie konkretnego utworu literackiego, podanie cytatu ilustrującego argument.

Cytat to dosłowne przytoczenie cudzych słów. W rozprawce cytat może: • być argumentem (lub kontrargumentem), • służyć jako motto na początku wypracowania, • służyć jako puenta na zakończenie.

PAMIĘTAJ! --> cytat ujmujemy w cudzysłów, --> przed cytatem stawiamy dwukropek, --> w miejscach, gdzie opuszczamy fragment tekstu, stawiamy (…), --> wielokropkiem kończymy cytat, który nie jest końcem zdania.

ROZWINIĘCIE

W rozwinięciu podajesz argumenty potwierdzające tezę. Do każdego argumentu dobierasz odpowiednie przykłady.

Przyjętą tezę możesz uzasadnić w następujący sposób: TEZA -> ARGUMENT -> PRZYKŁAD Podajesz argumenty i potwierdzasz je przykładami z literatury. TEZA -> PRZYKŁAD -> WNIOSEK (o charakterze argumentu) Podajesz przykład z literatury i na jego podstawie budujesz argument.

ZAKOŃCZENIE

W zakończeniu podsumowujesz swoją pracę. Powinny się tu znaleźć wnioski końcowe oraz potwierdzenie tezy.

Pisząc zakończenie, możesz użyć sformułowań typu: Podsumowując moje rozważania, pragnę stwierdzić, że... Przedstawione przeze mnie argumenty potwierdzają, że... Jak wynika z przywołanych przeze mnie przykładów... Z moich rozważań wynika...

TEZA - twoje zdanie na jakiś temat, np. Uważam, że podróże są potrzebne w życiu człowieka.

ARGUMENT - dowód potwierdzający tezę, np. Podróżowanie jest cennym źródłem wiedzy o świecie, ludziach i życiu – zaspokaja naszą ciekawość, wzbogaca o nowe przeżycia, uczy też otwartości na innych.

PRZYKŁAD - uzasadnienie argumentu, np. Przykładem postaci, która dużo podróżuje, jest Herkules Poirot – bohater książek Agaty Chritie „Morderstwo na Nilu” i „Morderstwo w Orient Expressie”. Ten genialny detektyw podczas dalekich podróży spełnia się zawodowo, przeżywa niezwykłe i fascynujące przygody, rozwija swoje pasje, poznaje świat. Wiedza zdobyta w czasie podróżowania służy mu nie tylko do rozwiązywania trudnych zagadek kryminalnych, lecz także wzbogaca wewnętrznie.

Jak napisać rozprawkę?

Uważnie przeczytaj temat. Możesz zaznaczyć zagadnienie, które masz rozważyć.

Zaplanuj rozprawkę - sporządź plan wypowiedzi.

Sformułuj tezę (lub hipotezę).

Po napisaniu pracy, dokonaj korekty.

Zgromadź argumenty, którymi poprzesz tezę.

Wyszukaj przykłady z literatury, którymi uzasadnisz podane argumenty.

Przydatne słownictwo

ZAPOWIEDŹ DALSZYCH ROZWAŻAŃ

WPROWADZENIE TEZY

PORZĄDKOWANIE ARGUMENTACJI

PODSUMOWANIE ROZWAŻAŃ W ZAKOŃCZENIU

WPROWADZANIE CYTATÓW

BUDOWANIE SPÓJNOŚCI TEKSTU

Zadanie 3. Teza

Zadanie 2. Budowa rozprawki

Zadanie 1.Tematy

ĆWICZENIA

Zadanie 5.Praca pisemna

Zadanie 6.Praca pisemna

Zadanie 4.Argumenty

Zadanie 1. Spośród podanych tematów wybierz te, które dotyczą rozprawki.

1. Czy baśnie mogą być lekturą także dla dorosłych? Wyraź swoje zdanie i poprzyj je argumentami. 2. Wykaż, że nauka odgrywa ogromną rolę w życiu człowieka. 3. Opowiedz o najszczęśliwszym dniu w Twoim życiu. 4. Mój pierwszy dzień w szkole. 5. Jakim człowiekiem był Scrooge? – portret bohatera. 6. Udowodnij, że słowa „Męstwo i radość to obowiązki życia” są słuszne. 7. Opisz losy bohatera, który zmienił całe swoje życie.

Zadanie 3. Spośród podanych tematów wybierz 3 i zapisz do nich tezy. Zadanie wykonaj w zeszycie.

1. Życie jest teatrem, snem, labiryntem, drogą… a może jeszcze czymś innym? Poprzyj swoją opinię odpowiednimi argumentami. 2. Altruizm czy egoizm rządzą człowiekiem? Odpowiedz na pytanie, powołując się na trzy przykłady z literatury i historii. 3. Zgoda buduje, niezgoda rujnuje. Napisz rozprawkę, w której rozważysz, czy warto żyć w zgodzie z otoczeniem. Odwołaj się do lektury obowiązkowej i innego tekstu literackiego. 4. Samotny człowiek nie może być szczęśliwy. Uzasadnij słuszność tych słów, odwołując się do dwóch przykładów z literatury. 5. W utworze najważniejsza jest szybka, żywa akcja. Czy zgadzasz się z tym zdaniem? 6. Nie szata zdobi człowieka – wykaż słuszność tego stwierdzenia, przytaczając trzy przykłady z literatury.

Zadanie 4. Do tematów wybranych w zadaniu 3 zapisz po trzy argumenty. Zadanie wykonaj w zeszycie.

Zadanie 2.Uporządkuj podane fragmenty rozprawki tak, aby powstała spójna całość.

Prezentacja powstała w oparciu o materiały z następujących publikacji: 1. J. Kościerzyńska, J. Ginter, K. Łęk, Nowe Słowa na start! Podręcznik do języka polskiego dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa 2020. 2. A. Łuczak, E. Prylińska, A. Suchowierska, R. Maszka, Język polski. Między nami 7, Gdańsk 2020. 3. Jak pisać? Rozprawka, pod red. A. Nożyńska-Demianiuk, Poznań 2018. 4. J. Grzechowska, N. Grzybowska, A. Cisowska, Teraz egzamin ósmoklasisty. Repetytorium z języka polskiego dla szkoły podstawowej, Warszawa 2019.

Dziękuję za uwagę.