ALLELOPATIA

start

prezentacja

Zjawisko allelopatii w ogródku.

Eliza Kołodziejczyk IB

SPIS TREŚCI

CO TO ALLELOPATIA

PODZIAŁ ALLELOPATII

ALLELOPATIA UJEMNA I DODATNIA

zastosowanie

rośliny ozdobne a allelopatia

tabela

A L L E L O P A T I A - S U B S T A N C J E

ALLELOPATIA -

z greckiego: allelon (wzajemny) i pathos (cierpienie) – to, zgodnie z definicją, szkodliwy lub korzystny wpływ substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny lub grzyby danego gatunku lub pochodzących z rozkładu tych roślin.

Allelopatia to temat świetnie zbadany przez biologów. Dlatego też powstał podział allelopatii, który opiera się na charakterze wydzielanej substancji allelopatycznej. Allelopatię dzieli się na prawdziwą i funkcjonalną. Prawdziwa zachodzi wtedy, gdy rośliny uwalniają do środowiska związki chemiczne trujące dla innych roślin. Allelopatia funkcjonalna jest bardziej skomplikowana. Można o niej mówić tylko wtedy, gdy uwalniane do gleby substancje stają się toksyczne dopiero po przekształceniu ich przez mikroorganizmy. Trzeba bowiem wiedzieć, że substancje allelopatyczne mogą być bardzo różne. Są to proste gazy, jak cyjanowodór, albo wielkocząsteczkowe substancje, na przykład taniny czy flawonoidy. Substancje o charakterze allelopatycznym dzieli się na dwa rodzaje: stymulatory i inhibitory. Stymulatory oczywiście stymulują rozwój roślin, inhibitory natomiast mogą powodować ich zamieranie lub hamują rozwój. Teoria jest dość zawiła, ale na jej podstawie wysnuto kilka ciekawych wniosków, które mogą być przydatnymi wskazówkami podczas projektowania układu ogrodu warzywnego i ozdobnego.

Przykłady allelopatii ujemnej:

Przykłady allelopatii dodatniej:

• orzech włoski źle wpływa na wzrost roślin zlokalizowanych w bliskim jego sąsiedztwie
• kapusta źle wpływa na fasolę, pomidory, marchew, rzodkiewkę
• cebula, czosnek pospolity, mieczyki źle wpływają na fasolę
• koper źle wpływa na marchew
• pomidory źle wpływają na ogórki, ziemniaki, groch
• dynia, kabaczek, ogórek, słonecznik źle wpływają na ziemniaka
• fasola, gorczyca źle wpływają na buraka
• truskawka, pomidor, fasola źle wpływają na rośliny kapustne

• ziemniak, zioła aromatyczne źle wpływają na ogórka

• cebula, kalarepa dobrze wpływają na buraka
• seler dobrze wpływa na pomidora
• fasola, kukurydza, groch, rzodkiew, słonecznik, koper ogrodowy dobrze wpływają na ogórka
• fasola, kukurydza, kapusta, chrzan, len dobrze wpływają na ziemniaka
• groch, sałata, cebula, por, pomidor dobrze wpływają na marchew
• marchew, rzodkiew, truskawka, ogórek, szpinak dobrze wpływają na sałatę
• ziemniak, seler, koper ogrodowy, szałwia, burak, cebula dobrze wpływają na rośliny kapustne
• ziemniak, marchew, ogórek, kapusta dobrze wpływają na fasolę

+info

• Zjawisko allelopatii wykorzystuje się w zwalczaniu chwastów roślin uprawnych. Spotykanym w praktyce zabiegiem agrotechnicznym jest jesienny wysiew żyta z przeznaczeniem na przyoranie wiosną. Tego typu zabiegi w okresie wczesnowiosennym prowadzą do znacznego obniżenia biomasy chwastów. Dotyczy to chwastów takich jak komosa, palusznik, rzeżucha czy proso.
• Wykorzystanie allelopatin jako związków o właściwościach fungicydów: przeciwgrzybiczne właściwości nasion niektórych chwastów mogą być główną przyczyną obserwowanej dużej żywotności tych nasion w glebie. Związki przeciwgrzybiczne wytwarzane są w czasie rozkładu materiału roślinnego, np. tymotki, kukurydzy, żyta i tytoniu.
• Efekty niepożądane:

-minusem stosowania naturalnych herbicydów jest ich nieselektywna aktywność, sprawiająca, że wykazują one efekt toksyczny w stosunku do wielu roślin, nie tylko chwastów; -synteza naturalnych herbicydów na skalę przemysłową jest bardzo kosztowna, zaś okres półtrwania tych związków w środowisku jest relatywnie krótki, a ponadto część allelopatin może wykazywać działanie toksyczne lub nawet rakotwórcze dla ludzi; -wiele spośród znanych allelopatin jest też silnymi alergenami, wywołującymi poważne dermatozy.

nfo

Także w uprawie roślin ozdobnych może zdarzyć się, że rośliny mają na siebie zły lub dobry wpływ. Część roślin ozdobnych może także wpływać na rozwój warzyw i owoców. Wato mieć to na uwadze. Jest kilka drzew i roślin ozdobnych, które źle wpływają ogólnie na rośliny wokół nich. To dęby, akacje i orzech włoski. W ich okolicy nawet trawa nie za bardzo chce rosnąć, i to nie przez rzucany przez nie (w końcu to potężne drzewa) cień, ale właśnie przez związki, które mogą wytwarzać. Istnieje natomiast kilka roślin, które dobrze wpływają na niemal wszystko, co wokół nich rośnie i można je zapraszać zarówno do uprawy warzyw, jak i kwiatów. Są to pokrzywy i mniszek lekarski, dziewannai rumianek pospolity. Te wydawałoby się chwasty produkują etylen, który przyspiesza dojrzewanie roślin. Bardzo silna jest zwłaszcza dodatnia allelopatia mniszku lekarskiego na jabłonie.

+info

ROŚLINY CHRONIĄCE URPAWĘ:

+info

+info

Substancje allelopatycznie

Przykłady substancji allelopatycznych

Stanowią zróżnicowaną grupę związków organicznych – od prostych gazów (np. cyjanowodór HCN) poprzez związki alifatyczne aż do wielkocząsteczkowych (taniny). Pod względem charakteru oddziaływania allelopatiny można podzielić na stymulatory bądź inhibitory. Podział ten nie jest ostry, gdyż związki stymulujące wzrost roślin mogą w wysokich stężeniach pełnić funkcję inhibitorów, jak również związki uważane za inhibitory w niskich stężeniach mogą powodować stymulację niektórych procesów.

• glikozydy cyjanogenne (amigdalina, prunazyna, duryna), które rozkładając się uwalniają bardzo toksyczny gaz – cyjanowodór;
• amoniak;
• terpeny: α-pinen, β-pinen, kamfen, kamfora, cyneol, dipenten;
• kwasy organiczne: szczawiowy, octowy, bursztynowy, mrówkowy, mlekowy, propionowy, masłowy, krotonowy;
• flawonoidy: kwercetyna, kempferol, myricetyna, florydzyna;
• laktony: kwas parasorbowy, patulina;
• kwasowe związki fenolowe: kwas chlorogenowy, izochlorogenowy, p-kumarowy, ferulowy, syringowy, dihydroksybenzoesowy, wanilinowy;
• taniny;
• chinony: juglon.

ALLELOPATIA W LITERATURZE:

".... na każdym przykopie Stoją jakby na straży w szeregach konopie, Cyprysy jarzyn; ciche, proste i zielone. Ich liście i woń służą grzędom za obronę, Bo przez ich liście nie śmie przecisnąć się żmija, A ich woń gąsienice i owad zabija".

"Pan Tadeusz" Adam Mickiewicz

Dziękuję za uwagę!

PREZENTACJA ZWIERA INFORMACJE Z NASTEPUJĄCYCH STRON: