Z biegiem rzeki

Temat: Z biegiem rzeki.

Woda w rzece płynie w jednym kierunku – od źródła do ujścia. Jej szybkość wpływa na zróżnicowanie warunków życia w kolejnych odcinkach rzeki. Dlatego każdy z odcinków zamieszkują inne organizmy.

Wyróżniamy trzy biegi (odcinki) rzeki: bieg górny bieg środkowy bieg dolny

Górny bieg rzeki

Silny prąd wody stwarza tu roślinom i zwierzętom trudne warunki do życia. W górnym biegu rzek żyje niewiele roślin. Najczęściej są to glony mocno przyczepione do kamieni oraz trzymające się dna wodnego mchy. Zwierzęta żyjące w tych odcinkach rzek nie mają dostępu do pokarmu roślinnego dlatego też żyje tu wiele zwierząt odżywiających się obumarłymi częściami roślin, rosnących wzdłuż rzek.

Zdrojek pospolity

Larwy chruścików

ZWIERZĘTA GÓRNEGO BIEGU RZEKI

Kiełż zdrojowy

Ślimak

Drobne zwierzęta żyją przeważnie przy dnie. Są wśród nich larwy chruścików, a także kiełże i ślimaki.

Większe zwierzęta, na przykład ryby, przeciwstawiają się wartko płynącej wodzie dzięki temu, że mają silnie umięśnione ciało. Można tu spotkać sprawnie pływające ryby: pstrągi i łososie.

Głowacz

Lipień pospolity

Troć

Środkowy bieg rzeki

Rzeka płynie coraz wolnie, jej koryto staje się szersze. Tworzą się zakola a na dnie pojawia się żwir i gruboziarnisty piasek. Świat organizmów rozwija się tu bujniej niż w górnym biegu. Woda w rzece jest cieplejsza, mniej przejrzysta i zawiera mniej tlenu. Brzegi rzeki, a czasami i dno są porośnięte przez rośliny.

W miejscach, gdzie osadzają się żwir i piasek, dominują rośliny zanurzone w wodzie. Są to między innymi wywłócznik, moczarka i rdestnica.

Rdestnica

Wywłócznik kłosowy

Moczarka kanadyjska

ZWIERZĘTA ŚRODKOWEGO BIEGU RZEKI

Żyją tu drobne zwierzęta, które pływają, pełzają po dnie lub pozostają przyczepione do liści i łodyg. Są to na przykład larwy komarów i ważek, pijawki czy ślimaki.

Środkowy bieg rzeki to kraina brzany, której towarzyszą inne ryby, na przykład świnka i okoń. Okresowo pojawiają się żaby. Rozwijają się one z kijanek wylęgających się ze skrzeku, czyli jaj złożonych w wodzie wiosną.

Brzana

Świnka

Okoń

Dolny bieg rzeki

W dolnym biegu rzeka płynie bardzo wolno. Dno pokrywa gruba warstwa drobnego piasku i mułu. Woda jest ciepła i mętna, gdyż niesie duże ilości materiału skalnego, szczątków organizmów.

W wodzie unosi się plankton oraz bujnie rozwijają się rośliny przytwierdzone do podłoża, a wśród nich: • rośliny wyrastające ponad lustro wody, na przykład pałka, • rośliny o liściach pływających, na przykład grzybienie, • rośliny zanurzone, na przykład moczarka.

ZWIERZĘTA DOLNEGO BIEGU RZEKI

W dolnym biegu rzeki żyją licznie drobne zwierzęta. Niektóre z nich, na przykład pływak żółtobrzeżek zasiedlają toń wodną. Inne ślizgają się po powierzchni wody, jak nartnik, lub zagrzebują się w dnie. Część zwierząt, na przykład stułbia, przytwierdza się do roślin.

Pływak żółtobrzeżek

Stułbia

Nartnik

Ten odcinek rzeki zamieszkują ryby takie jak leszcz, karp, płoć i szczupak

Zapisz w zeszycie:

1. W górnym biegu rzeki woda płynie szybko, jest zimna, czysta i natleniona. Żyją tu tylko zwierzęta przystosowane do bystrego prądu; rośliny są niewielkie i przytwierdzone do dennych kamieni.
2. W środkowym biegu rzeki woda płynie wolno, jest cieplejsza, słabiej natleniona i mniej przejrzysta niż w górnym biegu.
3. W dolnym biegu rzeki woda płynie bardzo wolno i zasypuje dno osadami; jest mętna i słabo natleniona.
4. W środkowym i dolnym biegu żyją rozmaite rośliny. Częste są wolno pływające ryby.