Liryka -cechy i gatunki
Cechy liryki:
- obejmuje utwory wierszowane (tzw. mowa wiązana)- obecność podmiotu lirycznego - osoby mówiącej w wierszu - zarysowana sytuacja liryczna - to, o czym mówi podmiot liryczny - obrazy poetyckie - podział tekstu na strofy i wersy, stała ilość sylab w wersach* - obecność rymów* - rytmizacja* - w niektórych gatunkach lirycznych nie występują powyższe cechy
U źródeł liryki:
starożytna Grecja
Początki liryki sięgają starożytności. Samo słowo 'liryka' pochodzi od nazwy dawnego instrumentu muzycznego - liry - i jest silnie związane ze śpiewem (a właściwie z melorecytacją utworów).
Nie dziwi zatem fakt, że do gatunków lirycznych zaliczamy m. in. hymny i pieśni - liryka wywodzi się bezpośrednio od śpiewu. Śpiew zaś ściśle łączył się z obrzędami, świętami, obyczajami starożytnych Greków, licznymi obchodami ku czci bogów.
Wybrane gatunki liryczne:
Hymn- podniosły, uroczysty utwór pochwalny o poważnej tematyce - często ma charakter religijny - jego adresatem jest postać o wielkim znaczeniu, np, Bóg, wielki przywódca
Fraszka:- drobny utwór wierszowany o lekkiej, żartobliwej tematyce - zawiera wyraźną puentę -często posługuje się ironią, by napiętnować pewne cechy ludzkie, zachowania, zjawiska
Pieśń:- uroczysty, poważny utwór wywodzący się z dawnych tradycji obrzędowych i muzyką z nimi związaną - jest podzielony na strofy, posiada powtarzający się refren, ma rymy i rytm
Wybrane gatunki liryczne:
Sonet- niezwykle kunsztowna forma poetycka - wiersz złożony z dwóch strof 4-wersowych i dwóch 3-wersowych (tzw. tercyn) - zazwyczaj pierwsza część ma charakter opisowy, a druga- refleksyjny
Tren- utwór żałobny - poświęcony osobie zmarłej - podkreśla zasługi zmarłego oraz pustkę powstałą w wyniku jego śmierci - wyraża rozpacz, żal, ból podmiotu lirycznego
Elegia- utwór poważny, refleksyjny, patetyczny - zawiera refleksje o śmierci, przemijaniu, nieuchronnym końcu istnienia, o miłości, nadziei...
Pod lupą:
wiersz biały i wiersz wolny
“WIERSZ BIAŁY charakteryzuje się brakiem rymów. Jest natomiast silnie zrytmizowany; wersy zachowują tę samą ilość sylab, co sprawia, że mimo braku rymów rytm wiersza nadal jest wyraźny.
“WIERSZ WOLNY charakteryzuje się brakiem rytmu. Ilość sylab w wersach jest dowolna. Czsami wiersz wolny bywa rymowany.
Środki stylistyczne w poezji:
- Epitet - wyraz określający inny wyraz
- Metafora (przenośnia)- niezwykłe zestawienie słów, tworzące nowe, nieznane dota znaczenia
- Porównanie - zestawienie dwóch obrazów poetyckich, połączonych wyrazami: jak, jakby, jakoby, na kształt...
- Onomatopeja - wyraz dźwiękonaśladowczy
- Pytanie retotyczne- pytanie, które nie wymaga odpowiedzi, lecz skłanai do refleksji
- Anafora- powtórzenie na początku wersu
- Przerzutnia - zabieg polegający na "przerzuceniu" części wyrażenia do nowego wersu dla zachowania rytmu wiersza
- Uosobienie- nadanie przedmiotom/ zjawiskom cech ludzkich
Środki stylistyczne w poezji
Sprawdź swoją wiedzę! Wykonaj ćwiczenie w aplikacji Learning Apps.
Kilknij w ikonkę, aby obejrzeć filmik edukacyjny. Znajdziesz w nim więcej informacji o środkach stylistycznych!
https://www.yout
Dziękuję!
Liryka, liryka...
bieniek_m
Created on May 20, 2021
Start designing with a free template
Discover more than 1500 professional designs like these:
View
Women's Presentation
View
Vintage Photo Album
View
Geniaflix Presentation
View
Shadow Presentation
View
Newspaper Presentation
View
Memories Presentation
View
Zen Presentation
Explore all templates
Transcript
Liryka -cechy i gatunki
Cechy liryki:
- obejmuje utwory wierszowane (tzw. mowa wiązana)- obecność podmiotu lirycznego - osoby mówiącej w wierszu - zarysowana sytuacja liryczna - to, o czym mówi podmiot liryczny - obrazy poetyckie - podział tekstu na strofy i wersy, stała ilość sylab w wersach* - obecność rymów* - rytmizacja* - w niektórych gatunkach lirycznych nie występują powyższe cechy
U źródeł liryki:
starożytna Grecja
Początki liryki sięgają starożytności. Samo słowo 'liryka' pochodzi od nazwy dawnego instrumentu muzycznego - liry - i jest silnie związane ze śpiewem (a właściwie z melorecytacją utworów).
Nie dziwi zatem fakt, że do gatunków lirycznych zaliczamy m. in. hymny i pieśni - liryka wywodzi się bezpośrednio od śpiewu. Śpiew zaś ściśle łączył się z obrzędami, świętami, obyczajami starożytnych Greków, licznymi obchodami ku czci bogów.
Wybrane gatunki liryczne:
Hymn- podniosły, uroczysty utwór pochwalny o poważnej tematyce - często ma charakter religijny - jego adresatem jest postać o wielkim znaczeniu, np, Bóg, wielki przywódca
Fraszka:- drobny utwór wierszowany o lekkiej, żartobliwej tematyce - zawiera wyraźną puentę -często posługuje się ironią, by napiętnować pewne cechy ludzkie, zachowania, zjawiska
Pieśń:- uroczysty, poważny utwór wywodzący się z dawnych tradycji obrzędowych i muzyką z nimi związaną - jest podzielony na strofy, posiada powtarzający się refren, ma rymy i rytm
Wybrane gatunki liryczne:
Sonet- niezwykle kunsztowna forma poetycka - wiersz złożony z dwóch strof 4-wersowych i dwóch 3-wersowych (tzw. tercyn) - zazwyczaj pierwsza część ma charakter opisowy, a druga- refleksyjny
Tren- utwór żałobny - poświęcony osobie zmarłej - podkreśla zasługi zmarłego oraz pustkę powstałą w wyniku jego śmierci - wyraża rozpacz, żal, ból podmiotu lirycznego
Elegia- utwór poważny, refleksyjny, patetyczny - zawiera refleksje o śmierci, przemijaniu, nieuchronnym końcu istnienia, o miłości, nadziei...
Pod lupą:
wiersz biały i wiersz wolny
“WIERSZ BIAŁY charakteryzuje się brakiem rymów. Jest natomiast silnie zrytmizowany; wersy zachowują tę samą ilość sylab, co sprawia, że mimo braku rymów rytm wiersza nadal jest wyraźny.
“WIERSZ WOLNY charakteryzuje się brakiem rytmu. Ilość sylab w wersach jest dowolna. Czsami wiersz wolny bywa rymowany.
Środki stylistyczne w poezji:
Środki stylistyczne w poezji
Sprawdź swoją wiedzę! Wykonaj ćwiczenie w aplikacji Learning Apps.
Kilknij w ikonkę, aby obejrzeć filmik edukacyjny. Znajdziesz w nim więcej informacji o środkach stylistycznych!
https://www.yout
Dziękuję!