Nieńcy i Czuwasze

Federacja rosyjska

Nieńcy (Samojedzi) i Czuwasze

Autorzy: Angelika Kramek i Patrycja Łukawska kl. 1d

NIEŃCY ( SAMOJEDZI)

Nieńcy na saniach

Nieńcy – rodzina w namiocie

Kim są Nieńcy?

To naród zaliczany do Samojedów, zamieszkujący północno-wschodni skrawek Europy i leżące przy nim azjatyckie obszary północno-zachodniej Syberii. Prowadzą koczowniczy tryb życia. Ich głównym pożywieniem są renifery. Wykorzystują je także do robienia odzieży.

obozowisko Nieńców (zdjęcie z 1914 r.)

Warunki naturalne na ziemiach zamieszkanych przez Nieńców

-zdecydowana większość ziem zamieszkanych przez Nieńców znajduje się w strefie klimatów subpolarnych, a jedynie niewielkie obszary – w strefie polarnej i umiarkowanej chłodnej krainie kontynentalnej -klimaty te charakteryzują się dużymi zmianami temperatury i innych warunków pogodowych na przestrzeni roku, długą, chłodną i surową zimą z silnymi burzami śnieżnymi, porywistym wiatrem i zamieciami -najniższe temperatury spadają poniżej -50°C. Lato (lub raczej ciepła pora roku) jest krótkie – średnio trwa ok. 50–60 dni, na południu – ok. 80 dni. Temperatura zwykle spada na stałe poniżej zera już we wrześniu lub październiku. -znaczną część tego obszaru porasta roślinność tundrowa, złożona z mchów i porostów, traw i krzewinek oraz nielicznych karłowatych gatunków drzew (głównie wierzb i brzóz). Tundra w kierunku południowym stopniowo przechodzi w lasotundrę, w której występują pojedyncze drzewa (brzozy, świerki, modrzewie). Południowe krańce ziem zamieszkanych przez Nieńców porasta tajga -na obszarach tych znajdują się liczne rzeki i jeziora. Występuje też wieczna zmarzlina, co powoduje, że w okresie pozbawionym mrozów tworzą się liczne bagna

Liczebność i obszary zamieszkiwania

Godło Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego

-populacja Nieńców w 2002 r. liczyła 41 302 osób -zamieszkują oni polarne rejony północno-wschodniej Europy i północno-zachodniej Azji, od półwyspu Kanin do delty Jeniseju, o powierzchni ok. 1 mln km², aczkolwiek nie są jedyną ludnością rdzenną na tym obszarze -obszary te wchodzą w skład głównie rosyjskich okręgów autonomicznych: Nienieckiego i Jamalsko-Nienieckiego oraz Kraju Krasnojarskiego (rejon tajmyrski (dołgańsko-nieniecki), do 31 grudnia 2007 r. Dołgańsko-Nieniecki (Tajmyrski) OA) -najwyższy odsetek ludności narodowości nienieckiej (18,7%) zamieszkuje w Nienieckim Okręgu Autonomicznym -w okręgu Jamalsko-Nienieckim spadł on do 4,2% w wyniku intensywnego osadnictwa z lat 70. i 80. XX w.

tundra w pobliżu Dudinki – typowy krajobraz ziem zamieszkanych przez Nieńców

Zmiany liczebności Nieńców

Język

Językiem ojczystym Nieńców jest język nieniecki, należący do języków samojedzkich (samodyjskich) w obrębie języków uralskich. Język ten posiada 2 główne dialekty: tundrowy – używany przez zdecydowaną większość narodu (ok. 29 tys. osób), używany na obszarze tundry (stąd nazwa), oraz leśny – używany przez ok. 2 tys. osób zamieszkujących w górnym i środkowym biegu rzeki Pur oraz w rejonie źródeł rzeki Nadym i wzdłuż niektórych dopływów środkowego Obu. Tereny te leżą w strefie lasów północnych (tajgi), co stało się podstawą nazwania tego dialektu. Od XX wieku coraz częściej językiem ojczystym Nieńców jest język rosyjski. Zdecydowana większość Nieńców (wśród młodszego pokolenia – wszyscy) zna ten język w stopniu umożliwiającym swobodną komunikację, natomiast dla ok. 10 tys. osób (ok. 1/4 populacji) rosyjski jest językiem ojczystym.

NAME SURNAME

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy.

Piśmiennictwo

А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й К к Л л М м Н н Ӈ ӈ О о П п Р р С с Т т У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Э̇ э̇ Ю ю Я я ' "

Piśmiennictwo w języku nienieckim pojawiło się dopiero w XIX wieku, wraz z przybyciem misjonarzy. W okresie wcześniejszym Nieńcy stosowali jedynie znaki piktograficzne. W 1830 r. archimandryta Wieniamin (Beniamin) Smirnow opublikował pierwsze teksty w języku nienieckim; miały one charakter religijny. W okresie późniejszym publikacje, także zazwyczaj religijne, ukazywały się sporadycznie. Właściwa literatura nieniecka w formie pisanej pojawiła się dopiero w latach 30. XX wieku, kiedy to w języku nienieckim spisano tradycyjne opowieści tego ludu i pojawiły się książki i czasopisma o różnorakim charakterze. Zdecydowana większość piśmiennictwa wytworzona została w dialekcie tundrowym. Do zapisu języka stosowano początkowo (w latach 1931–1937) alfabet łaciński (uzupełniony o dodatkowe znaki), a następnie cyrylicę, także uzupełnioną o kilka dodatkowych liter.

Alfabet używany do zapisu języka nienieckiego

Alfabet używany do zapisu języka nienieckiego

Ustrój społeczny

Do końca XIX w. podstawą nienieckiej społeczności były patrylinearne rody. Społeczeństwo (poza obszarami lasów) dzieliło się na dwie egzogamiczne fratrie.

Fratria – część plemienia powstała prawdopodobnie z podziału z jednego rodu na kilka rodów.

Egzogamia – zakaz zawierania małżeństw wewnątrz określonej grupy, utożsamiany przez jej członków z zakazem kazirodztwa, mimo że wyznacza szerszą grupę, niż jednostki blisko spokrewnione.

Życie codzienne

Odzież nieniecka oraz obuwie wykonane były ze skór, głównie renifera. Często były one bogato zdobione. Głównymi składnikami pożywienia było mięso reniferów i ryby. Dietę tę uzupełniano dzikimi owocami i ziołami porastającymi tundrę i lasotundrę. W okresie późniejszym dość drogie i przez to świąteczne i luksusowe pożywienie stanowiły dobra konsumpcyjne nabywane od Rosjan: mąka, niektóre warzywa. Podstawowym środkiem transportu były niewielkie, lekkie sanie, zaś w okresie letnim, z uwagi na bogatą sieć rzek i jezior, największe znaczenie miał transport wodny.Do XVIII w. niemal wszyscy Nieńcy, a w okresie dzisiejszym – mniejszość tego ludu zamieszkuje w tradycyjnych domach. Mają one postać szałasów, których konstrukcja wykonana jest z żerdzi, pokrytych w okresie zimowym – skórami reniferów, a latem – korą brzozową. Obecnie większość Nieńców zamieszkuje w domach budowanych na wzór rosyjski w stałych osadach. Największymi skupiskami Nieńców są m.in. Narjan-Mar, Salechard i Peczora.

write a title here

Dziecko nienieckie w tradycyjnym stroju

RELIGIA

Tradycyjna religia Nieńców zaliczana była, podobnie jak wierzenia innych syberyjskich ludów, do szamanizmu. Nieńcy wierzyli w liczne duchy władające poszczególnymi elementami otaczającej ich rzeczywistości: niebem, ziemią, ogniem, rzekami, zjawiskami przyrody, itd. Już w XIX w. część Nieńców, zamieszkujących zwłaszcza w europejskiej części nienieckich ziem, przyjęła prawosławie. Obecnie większość Nieńców formalnie wyznaje prawosławie, zaś niezbyt wielkie grupy koczowników pozostały nieschrystianizowane. Jednak także wśród formalnie prawosławnych pozostały elementy dawnych wierzeń, tym silniejsze, im bardziej ich życie związane jest z tradycyjnym stylem życia.

Problemy społeczne

Wraz ze zmianą tradycyjnego stylu życia wśród Nieńców pojawiły się liczne problemy społeczne: alkoholizm, bezrobocie, samobójstwa. W wyniku tego, jak też chorób spowodowanych zatruciem środowiska wskutek nieekologicznych metod prowadzenia przemysłu, średnia długość życia wśród Nieńców spadła poniżej 50 lat, co nawet jak na warunki rosyjskie jest wartością bardzo niską.

Film

Czuwasze:

Lud pochodzenia tureckiego,który według rosyjskiego spisu z 2010r. liczył ok. 1,5mln osób.Ojczyzna Czuwaszy znajduje się nad środkową Wołgą.W XVI w. została zajęta przez państwo moskiewskie.Ich liczbę ocenia się na 1,7-1,8 mln. Aż do XVIII wieku wyznawali szamanizm, od tego czasu są prawosławni. Są trzecią co do liczebności grupą etniczną w Kazaniu (1,2%). Podejrzewa się, że powstali wskutek zmieszania Sabirów, Suwarów lub innego plemienia huńskiego z miejscową ludnością nadwołżańską.

CZUWASZE-stroje narodowe

SYTUACJA POLITYCZNA:

Od wielu lat w Czuwaszji nie było konfliktów na tle etnicznym. Panuje tu stabilna sytuacja polityczna.

PISMO:

Cyrlica

JĘZYK:

Czuwasze mają swój język narodowy, który, na równi z rosyjskim, jest językiem urzędowym w republice. Język czuwaski jest klasyfikowany jako jedyny żywy język należący do grupy bułgarskiej (podrodzina języków tureckich).

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY:

Powierzchnia Czuwaszji podzielona jest na 21 rejonów:

• Alikowski
• Ałatyrski
• Batyriewski
• Burnarski
• Ciwilski
• Czeboksarski
• Ibriesiński
• Jadriński
• Jalczycki
• Jantikowski
• Kanaski
• Komsomolski
• Kozłowski
• Krasnoarmiejski
• Krasnoczetajski
• Mariiński-Posadski
• Morgauski
• Poriecki
• Szemurszyński
• Szumierliński
• Urmarski

Mapa konturowa Czuwaszji z zaznaczonymi dużymi miastami

TRADYCJE CZUWASZY:

Starożytne tradycje czuwaskie nadal są żywe. Jednym z najbardziej barwnych obrzędów jest ślub. Na tradycyjnej czuwaskiej ceremonii ślubnej nie są obecni oficjalni przedstawiciele religii czy kultu (duchowny, szaman) lub władzy. Świadkami założenia nowej rodziny są goście. Panna młoda powinna być starsza od pana młodego o około 5-8 lat. Rozwód w tradycyjnej czuwaskiej kulturze nie istnieje. Po ślubie zakochani powinni być razem do końca życia.Nie mniej ważnym obrzędem jest pogrzeb. Z tej okazji zabija się barana lub byka. Za bogato zastawiony, żałobny stół zasiada ponad 40 osób. Dniem świątecznym wśród wielu przedstawicieli tego narodu nadal pozostaje piątek. Wówczas Czuwasze wkładają najlepsze ubrania i nie pracują. Czuwaskie tradycje podkreślają najbardziej charakterystyczne cechy narodu — szacunek wobec rodziców, rodziny i sąsiadów oraz dobrotliwość i skromność. Sama nazwa tej grupy etnicznej w większości języków sąsiadów oznacza „spokojny", „cichy", co w pełni odpowiada mentalności Czuwaszów.

TRADYCYJNE POTRAWY:

ROLNICTWO:

Czuwasze są narodem z wielowiekową tradycją rolną. Hodowla zwierząt i uprawa roślin, pszczelarstwo, uprawa chmielu i przetwórstwo (drzewa, skór, futer, włókien, tłuszczy itp.) stały się podstawą gospodarki regionu. Czuwaszja jest republiką, która postawiła na rolnictwo. Jego udział w gospodarce tego podmiotu Federacji Rosyjskiej wynosi 9,4%, czyli dwa razy więcej niż średnia krajowa. Przemysł koncentruje się głównie w Czeboksarach (stolica Czuwaszji) i Nowoczeboksarsku.

Na terenie Czuwaszji hoduje się:

• zboża
• groch
• konopie
• chmiel
• bydło
• trzodę chlewną
• owce

TURYSTYKA:

Atrakcyjność Republiki Czuwaskiej i rozwój turystyki wynika z korzystnej sytuacji gospodarczo-geograficznej, potencjału przyrodniczego, rekreacyjnego i kulturalno-historycznego regionu. Istotnym czynnikiem przyciągającym turystów jest rozwój turystyki uzdrowiskowej opartej na leczniczych wodach mineralnych. Czuwaszja to też niezwykłe środowisko przyrodnicze — klimat, rzeki, jeziora, lasy, obszary chronione — Państwowy Rezerwat Prisurskij i Park Narodowy Czawasz Warmanie.

CZUWASKA MITOLOGIA:

W czuwaskiej mitologii Ziemia jest kwadratowa, a Czuwasze mieszkają w jej centrum, niedaleko podtrzymującego nieboskłon świętego „drzewa życia". Z kolei na krawędziach niebo podtrzymują cztery filary — złoty, srebrny, miedziany i kamienny. Ziemię otacza ocean, którego fale stale niszczą ląd. Gdy zniszczenia dotrą do terytorium Czuwaszów, nastanie koniec świata.

Czuwaskie powiedzenia:

Dziękujemy za uwagę!