Fonetyka kl. 6

Fonetyka

Fonetyka

Jeden z działów lingwistyki*, zajmujący się badaniem dźwięków mowy ludzkiej (zwanych głoskami)od strony ich artykulacji (tj. sposobu wytwarzania za pomocą narządów mowy), ich cech fizycznych (dokładniej: akustycznych) i ich odbierania .

*Lingwistyka - dziedzina nauki zajmująca się badaniem języka z perspektywy jego jednostek, struktury, funkcji i rozwoju.

Film:

https://www.youtube.com/watch?v=J3TwTb-T044

Głoski

Sylaby

Litery

Głoski

To najmniejsze dźwięki mowy.

Głoski wymawiamy i słyszymy.

Głoski

Głoski dzielimy na:

Samogłoski (a, ą, e, ę, i, o, u (ó), y), Spółgłoski.

Litery

To pisane znaki głosek. Litery piszemy i widzimy.

Sylaba

To cząstka wyrazu, która składa się z grupy głosek i zawiera przynajmniej jedną samogłoskę.

Uwaga! Czasem zdarza się, że sylabę tworzy tylko samogłoska bez spółgłosek:u-cho

Przy dzieleniu wyrazów na sylaby pamiętaj:

nie dzielimy słów jednosylabowych

zawsze rozdzielamy takie same litery stojące obok siebie, np. wan-na

grupy różnych spółgłosek można dzielić w wyrazie na różne sposoby, np. dzie-ciń-stwo lub dzie-cińs-two

Ćwiczenia

Przepisz podane wyrazy do zeszytu. Policz, ile występuje w nich liter i głosek. Każde słowo podziel na sylaby. Podkreśl samogłoski.

chaszcze, rzeczka, przejażdżka, nauczka, przyroda

Mam najpierw jechać do sklepu czy zjeść obiad?

Jedz

Co mam zrobić?

Spółgłoski

Miękkie

Twarde

Podczas ich wymawiania środkowa część języka nie zbliża się do podniebienia.

Kiedy je wymawiamy, środkowa część języka unosi się ku podniebieniu. Są to:

Są to:

bi, ć, di, dź, dzi, fi, gi, hi, j, ki, li, mi, ń,mi, pi, ri, s, si, ti, wi, ź, zi

b, c, d, dz, dż, f, g, h (ch), k, l, ł, m, n, p, r, s, sz, t, w, z, ż (rz)

W piśmie miękkość spółgłosek zaznaczamy:

za pomocą kreski nad literą (np. dać, ślimak, źrenica, idź),

za pomocą litery i (np. ciasto, niesie, słono, ziele, dzielić).

Gdy chcesz zapisać wyraz z podziałem na głoski, miękkość możesz zaznaczyć na dwa sposoby:

bi lub b' di lub d' mi lub m' zi lub z'

Ćwiczenia

Przepisz podane wypowiedzi, zastępując słowa w nawiasach wyrazami bliskoznacznymi zawierającymi spółgłoskę miękką.

Ten kwiat wydziela niemiłą (zapach). (Zabierz) go ode mnie.

Spójrz w (firmament)! Najjaśniej (błyszczy) Wenus.

Zapisz w zeszycie wyrazy z podziałem na głoski. Ustal, w których słowach litera i oznacza tylko miękkość, a w których - tworzy sylabę.

biały bilet kierowca

irysy: i-r-y-s-y poidło: p-o-i-d-ł-o igła: i-g-ł-a

Litera i pełni różne funkcje w wyrazie:

Tworzy sylabę, np. i-gła, spo-i-wo,

Tworzy sylabę i oznacza miękkość poprzedniej spółgłoski, np, li-czba (podział na sylaby), l'-i-cz-b-a (podział na głoski),

Nowa wiadomość

Jest wyłącznie znakiem zmiękczenia, jeśli występuje przed samogłoską, np. spa-nie/spa-n'e (podział na sylaby), s-p-a-n-i-e/s-p-a-n'-e (podział na głoski).