TYPY GENETYCZNE GÓR

Typy genetyczne gór

OROGENEZA

WPROWADZENIE

TYPY GENETYCZNE GÓR

GÓRY FAŁDOWE

Index

GÓRY WULKANICZNE

GÓRY ZRĘBOWE

WPROWADZENIE

Góry to obszary wznoszące się ponad otaczające tereny, o wysokości względnej wyższej niż 300 m n.p.m. i wysokościach ponad 500 m. n.p.m. w Europie. Dodatkowo, ze względu na wysokości bezwzględne, wyróżnia się góry niskie, średnie i wysokie, które powstały po wpływem działania procesów wewnętrznych takich jak wulkanizm oraz ruchy górotwórcze. W rzeźbie górskiej wyróżnić można formy wklęsłe (doliny, kotliny, kotły) i wypukłe (szczyty, turnie, kopy, bule). Formy wypukłe łączą się w grzbiety górskie lub masywy górskie, te z kolei w pasma górskie. Pasma i masywy wraz z pogórzami i kotlinami śródgórskimi tworzą łańcuchy górskie. Kilka łańcuchów górskich o wspólnych cechach geologicznych, powstałe w czasie tego samego fałdowania noszą nazwę systemu górskiego.

Io

OROGENEZA

Góry kształtują się w wyniku długotrwałych i rozległych ruchów skorupy ziemskiej, które nazywane są ruchami górotwórczymi. Ruchy górotwórcze (orogeniczne) są to ruchy wypiętrzające, w wyniku których fragmenty skorupy ziemskiej są wyniesione na znaczną wysokość. Fragmenty te stają się górami w wyniku oddziaływania nie tylko czynników wewnętrznych, ale także na skutek działania czynników zewnętrznych, takich jak erozja czy wietrzenie. Większość orogenez miała miejsce w prekambrze (orogenezy prekambryjskie), ale w dzisiejszej rzeźbie możemy wyróżnić góry, które powstały w czterech ostatnich orogenezach: kaledońskiej, hercyńskiej, okołopacyficznej oraz alpejskiej.

TYPY GENETYCZNE GÓR

W zależności od sposobu powstawania i struktury tektonicznej można wyróżnić następujące typy gór: fałdowe, zrębowe, wulkaniczne.

Info

GÓRY ZRĘBOWE

GÓRY FAŁDOWE

GÓRY WULKANICZNE

Góry fałdowe

Góry fałdowe są jednym z trzech zasadniczych typów genetycznych gór (obok zrębowych i wulkanicznych). Większość gór na Ziemi należy właśnie do tego rodzaju.Powstały w wyniku orogenezy alpejskiej w strefach zbieżności płyt litosfery. Góry fałdowe powstają w strefie subdukcji i strefie kolizji płyt litosfery. Przebieg tego procesu w obu przypadkach różni się.

Strefa kolizji

Strefa subdukcji

Podczas podsuwania się płyty oceanicznej pod kontynentalną osady morskie utworzone na powierzchni płyty oceanicznej zostają zdzierane na granicy z płytą kontynentalną, a następnie są fałdowane. W czasie tego procesu mają miejsce silne zjawiska wulkaniczne i trzęsienia Ziemi, jak również powstają rowy oceaniczne.

W wyniku kolizji dwóch płyt kontynentalnych osady zgromadzone na płycie oceanicznej znajdującej się między nimi ulegają sfałdowaniu i wypiętrzeniu. W procesie tym nie zachodzi subdukcja żadnej z płyt. Procesowi temu towarzyszą trzęsienia Ziemi, jednak nie występuje wulkanizm.

VS

POWSTAWANIE GÓR FAŁDOWYCH

Info

Przykładem na polskie góry fałdowe są Karpaty, na świecie możemy wyróżnić Andy, Alpy, Himalaje czy Pireneje, a także Atlas i Kordyliery.

ANDY

Karpaty

ALPY

Info

Info

Info

Przykładem gór zrębowych są Sudety, Góry Smocze, Harz, Schwarzwald, Wogezy, Tienszan.

GÓRY SMOCZE

SUDETY WSCHODNIE

TINESZAN

Info

Info

Info

Dziękuję! jAKUB KOBIELSKI

GÓRY WULKANICZNE

Góry wulkaniczne, jak sama nazwa wskazuje, to góry powstałe wskutek działania wulkanu. Proces ten polega na wyrzuceniu na powierzchnię ziemi gorącej lawy w wyniku erupcji wulkanu. Lawa ta zastyga, a po całkowitym ostygnięciu tworzy warstwę skalną. Wulkaniczne góry zbudowane są ze skał wulkanicznych, lawy, skał piroklastycznych i wulkanicznych popiołów. Większość podmorskich gór to właśnie góry wulkaniczne.

Info

GÓRY ZRĘBOWE

Góry zrębowe to góry powstałe w wyniku podniesienia pewnego obszaru. Inna nazwa dla gór zrębowych to góry załomowe. Litosfera podlega ciągłym naprężeniom. Wynikają one z sił tektonicznych, które z kolei swoje źródło mają w zderzeniach płyt mas skalnych skorupy ziemskiej. Zderzenia te są powodem przesuwania się mas skalnych i pękania ich wzdłuż uskoków. Co ciekawe, przesunięcie mas skalnych wzdłuż linii spękań może osiągać odległość nawet setek kilometrów. Mówimy oczywiście o przesunięciu mas skalnych wzdłuż płaszczyzny poziomej, chociaż możliwe jest też przemieszczenie skalnych mas po linii płaszczyzny pionowej na znacznie mniejszych odległościach. Oczywiście, ani przesuwanie się płyt tektonicznych, skalnych, ani ich pękanie nie jest zjawiskiem, które możemy bezpośrednio zobaczyć. Proces ten trwa nawet miliony lat. W wyniku przemieszczania się płyt skalnych, ich pękania i przesuwania powstały góry zrębowe, które spotykamy także w Polsce. Zrębowe góry cechują się one występowaniem zrębów tektonicznych wzdłuż uskoków.

Info

MANUA LOA

KILIMANDŻARO

Brennisteinsalda – wulkan (855 m n.p.m.) położony w południowej Islandii w pobliżu Landmannalaugar. Ostatnia erupcja w 1961 r.

Info

Info

Info