Symbolizm

Symbolizm

Symbolizm

Kierunek w poezji i sztukach plastycznych, powstały we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX wieku, zakładał, że świat poznawany zmysłami (materialny) jest złudą skrywającą prawdziwy, idealny świat, którego zmysłami i rozumem nie można zinterpretować. Pojęć ze świata prawdziwego nie da się opisać za pomocą zwykłego języka, może to zrobić tylko symbol.

sztuka

Symbolizm

Po raz pierwszy nazwa symbolizm pojawiła się w 1886 r. w tytule manifestu programowego młodych poetów francuskich. Jesienią 1886 na łamach paryskiego dziennika „Le Figaro”. Jean Moréas ogłosił pierwszy manifest symbolizmu (Le Symbolisme), uznając go za przezwyciężenie pozostałości romantyzmu i dążeń parnasizmu. Dalsze elementy programu zostały zawarte w tekstach Verlaine'a, Mallarmégo, a także czterech numerach pisma "Le Symboliste", założonego w 1886 przez poetę Gustava Kahna.

+info

Symbolizm

W powstaniu symbolizmu wielką rolę odegrała wizja „totalnego” dzieła sztuki sformułowana w pismach i wyrażona w dramatach muzycznych Richarda Wagnera. Pod wrażeniem wagnerowskich idei, Charles Baudelaire uznał muzykę za wzór dla poezji wyrażającej najbardziej osobiste i nieuchwytne przeżycia oraz wrażenia. „Takiego znaczenia nabrała dla symbolistów muzyka, bo to właśnie ona – skuteczniej niż słowo, a nawet obraz (wtedy jeszcze realistyczny) – pobudzała uczucia i wyzwalała intuicję”

+info

Nade wszystko muzyki! Dla niej Przenoś wiersz nieparzysty nad inne

Paul Verlaine, manifest Sztuka poetycka

Symbolizm

Symboliści, na przekór naturalizmowi, dążyli do wyrażania ogólnoludzkich problemów psychologicznych oraz treści metafizycznych, które można poznawać jedynie przez intuicję, emocje, podświadomość. Chcieli docierać w rejony niedostępne poznaniu racjonalnemu, poza byt realny, do rzeczywistości transcendentalnej. Ich podstawowym środkiem ekspresji stał się symbol, skrót, bowiem pojmowali sztukę jako swoisty język abstrakcyjnych znaków syntetycznych komunikujących o przeżyciach i emocjach artysty.

+info

Symbolizm

Symboliści rozpatrują obraz niezależnie od rzeczywistości, jest dla nich samodzielny, nie musi się odnosić do niczego poza subiektywnością jego twórcy. Kolor i forma były rozumiane jako wizualne ekwiwalenty myśli i wrażeń, choć nie zostały skrystalizowane w żaden formalnie jednolity styl jak np. niemiecki ekspresjonizm. Symboliści przeciwstawiali się dziewiętnastowiecznemu zapatrzeniu w naukę, mechanizacji i wzrastającemu materializmowi społeczeństw.

+info

+info

Symbolizm w polsce

W li­te­ra­tu­rze pol­skiej po­eci, któ­rzy ko­rzy­sta­li z roz­wią­zań pro­po­no­wa­nych przez sym­bo­lizm bar­dzo czę­sto in­spi­ro­wa­li się rów­nież in­ny­mi kie­run­ka­mi ar­ty­stycz­ny­mi dru­giej po­ło­wy XIX wie­ku. Au­to­rzy ci, za spra­wą wy­ko­rzy­sty­wa­nia róż­no­rod­nych mo­ty­wów po­etyc­kich, są roz­po­zna­wal­ni jako bar­dzo po­pu­lar­ni po­eci tego okre­su.

+info

Symbolizm w polsce

Do pol­skich sym­bo­li­stów za­li­czyć moż­na: Bolesława Leśmiana – głównym tematem poezji Leśmiana było zderzenie świata realnego z fantastycznym, wywodzącym się ze świata marzeń i snów. Wiele motywów obecnych w jego twórczości nawiązywało do folkloru oraz zagadnień związanych ze śmiercią. Przykładem utworu bazującego na ideach symbolizmu jest wiersz „Dziewczyna”. Leopolda Staffa – w swojej twórczości Staff przywiązywał bardzo dużą wagę do muzyczności i rytmiki utworów. Autor korzystał z wielu rozwiązań poetyckich, inspirował się większością kierunków modernistycznych. Za przykład utworu nawiązującego do symbolizmu uznać można wiersze „Deszcz jesienny” oraz „Kowal”.

+info

Symbolizm w polsce

Jan Kasprowicz – uznawany za jednego z najpopularniejszych poetów symbolizmu polskiego. Inspiracje tym kierunkiem artystycznym odnaleźć można przede wszystkim w tomie „Krzak dzikiej róży…” jego autorstwa. Główna tematyka dzieła odnosi się do opisów krajobrazu górskiego, jednak autor umieścił w nich rozbudowane metafory dotyczące kondycji człowieka w świecie i zagadnień związanych z losem. Utwory Kasprowicza zawarte w jego najpopularniejszym zbiorze poezji wykorzystują symbolikę zaczerpniętą ze świata roślin.Stefan Żeromski – pisarz, który w swoich utworach bardzo często odwoływał się do kategorii symbolu. Przykładem powieści, w której symbolika odgrywa bardzo duże znaczenie, są „Ludzie bezdomni”. Najpopularniejszym przykładem symbolu z tego dzieła jest bez wątpienia „rozdarta sosna”. Oznaczać miała ona wewnętrzne rozdarcie głównego bohatera wobec konieczności dokonania wyboru.

Symbol

Semantyczny środek stylistyczny, który ma jedno znaczenie dosłowne i różną liczbę znaczeń ukrytych. Jest to zastąpienie jednego pojęcia innym, krótszym, bardziej wyrazistym lub najlepiej oddającym jego naturę, albo mniej abstrakcyjnym. Jest to znak odnoszący się do innego systemu znaczeń, niż do tego, do którego bezpośrednio się odnosi

+info

Alegoria

Alegoria może być postacią, przedmiotem, motywem itp. Występuje nie tylko w literaturze, lecz także może pojawić się w każdej innej formie sztuki: obrazie, filmie, teatrze, a nawet w muzyce. Przekazuje równocześnie treść dosłowną (np. jabłko jako owoc) oraz abstrakcyjną (jabłko jako symbol grzechu). Sam wyraz alegoria ma swoje korzenie w grece: ἀλληγορία (allegoreo) oznacza ‘mówić coś innego’.

przykład

+info

+info

Symbol a alegoria

Wspomniana umowna treść odróżnia alegorię od symbolu, ponieważ symbol może w różnych utworach odnosić się do innych znaczeń, a alegoria zawsze ma jedno, niezależnie, gdzie występuje.

Cytaty