Budowa zdania pojedynczego

zdanie pojedyncze

Budowa zdania pojedynczego. Powtórzenie wiadomości.

Janusz Aftyka

.01

Czym jest zdanie pojedyncze?

odpowiedź

To wypowiedzenie, które zawiera jedno orzeczenie..

kliknij

.02

Czym jest orzeczenie?

Odpowiedź

To część zdania. Oznacza czynność, stan lub właściwość tego, na co wskazuje podmiot. Odpowiada na pytania: co robi? co się z nim dzieje? w jakim jest stanie? Najczęściej jest wyrażone osobową formą czasownika.

kliknij

.03

Czym jest podmiot?

odpowiedź

To część zdania. Nazywa wykonawcę czynności (osoby, zwierzęta, przedmioty, zjawiska). Odpowiada na pytania: kto? co?

kliknij

Zdanie pojedyncze może składać się z:

samego orzeczenia

zdania rozwinięte

zdania nierozwinięte

orzeczenia i podmiotu

Zadania

Ćwiczenie!W każdym zdaniu podkreśl podmiot i orzeczenie. Które zdania są zdaniami pojedynczymi?

1. W wielu polskich miastach znajduje się ulica Jana z Kolna.2. Nazwa ta upamiętnia sławnego żeglarza. 3. Niektórzy bohaterowie uważają, że dotarł on do Ameryki wcześniej niż Kolumb. 4. Jan z Kolna doczekał się nawet kilku pomników. 5. Tymczasem do dziś nie wiemy, czy naprawdę żył. 6. Nazwisko żeglarza pojawia się w wielu dawnych dokumentach. 7. W każdym z nich brzmi ono jednak trochę inaczej. 8. Podobieństwo brzmienia nazwiska pozwala naukowcom kojarzyć je z Janem Kolna.

.04

odpowiedź

Czym są związki wyrazowe?

Wyrazy w zdaniu mogą tworzyć związki, czyli grupy wyrazów, w których jeden wyraz jest wyrazem określanym (nadrzędnym) a drugi określającym (podrzędnym). Podmiot i orzeczenie tworzą związek główny, a pozostałe związki - związki poboczne.

kliknij

.05

Czym są szeregi?

Odpowiedź

Oprócz związków wyrazowych w skład zdania pojedynczego mogą wchodzić ciągi wyrazów, w których nie da się wyróżnić wyrazów określających (podrzędnych) i określanych (nadrzędnych). Takie zespoły składników nazywamy szeregami. Wyrazy w szeregu są oddzielone przecinkiem lub połączone spójnikami: i, lub, oraz, lecz, albo, ale, ani.

kliknij

Ćwiczenie!Zkażdego zdania pojedynczego wypisz związki i szeregi.

1. Historycy jednoznacznie nie określili czasu narodzin i śmierci żeglarza.2. Badacze nie znależli potwierdzonych informacji o pochodzeniu czy narodowości odkrywcy. 3. Opisy wizerunku Jana z Kolna powstały w wyobraźni pisarzy lub artystów.

Grupa orzeczenia

Grupa podmiotu

Szyk zdania

Zadanie

Związki i szeregi możemy przedstawić na wykresie!

Zadania

Dziękuję za dzisiejsze zajęcia

Janusz Aftyka