wykluczenie

Wykluczenie i marginalizacja na rynku pracy

Wykluczenie i marginalizacja są charakterystyczne dla końca XX wieku i początków XXI wieku, występują w całej historii ludzkości lecz w ostatnich 20 latach stały się jednym z istotniejszych wyzwań.

czym według was jest wykluczenie społeczne?

Wykluczenie społeczne - określane jest jako niezdolność do uczestniczenia uznawanych za ważne, aspektach życia społecznego, gospodarczego, politycznego i kulturowego lub jako dynamiczny i wielowymiarowy proces pełnego odcięcia lub częściowo ograniczenia dostępu do różnych społecznych, gospodarczych, politycznych i kulturowych systemów, które pomagają jednostce w integracji ze społeczeństwem.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że 75% społeczeństwa polskiego w ogóle nie zna pojęcia wykluczenia społecznego. Z badania ogólnopolskiego, przeprowadzonego w ramach kampanii społecznej „Warto być za!”, zrealizowanego przez Pentor w 2007 r. wynika, że społeczeństwo polskie rozumie problematykę wykluczenia społecznego w bardzo różny i niejednorodny sposób. Poniższy wykres pokazuje, w jaki sposób Polacy rozumieją i definiują pojęcie wykluczenia społecznego.

Marginalność - to brak uczestnictwa jednostki i grup społecznych w tych sferach życia, w których uzasadnione jest stosowanie do określonych kryteriów oczekiwanie, że jednostka ta i grupa będą uczestniczyły. Przyjmuje się, że marginalność to określony stan. Marginalizacja - to proces, w którym powstaje marginalność przyjmuje się, że marginalność jest pojęciem szerszym niż pojęcie wykluczenia społecznego. Obejmuje też przypadki dobrowolnego nie uczestnictwa w życiu społecznym.

A czy ty miałaś sytuacje w których się spotkałaś, lub pracowałaś z kimś zagrożonym wykluczeniem/ lub wykluczonym?

Przyjmuje się 3 podstawowe rodzaje lub typy wykluczenia społecznego: • gospodarcze - niezdolność do uczestnictwa w gospodarczych aspektach życia społecznego; • polityczne - niezdolność do uczestnictwa w politycznych aspektach życia społecznego; • kulturalne - niezdolność do uczestnictwa w kulturalnych aspektach życia społecznego;

Przyczyny wykluczenia społecznego przedstawić można w postaci 4 hipotez

przyczyny są w innych (złośliwe działania innych, egoizm)

przyczyn są poza wykluczonymi i poza zorganizowaną społecznością

przyczyny tkwią w konstrukcji i fundamentach „społecznego domu” (zbyt mały/ekskluzywny)

przyczyny tkwią w samych wykluczonych ewentualnie w ich bliskich (np. brak wyksztacenia, niepełnosprawność, lenistwo, itp)

Przyczyny wykluczenia (marginalizacji), z jakimi spotykamy się w literaturze dzielą się na: • losowe – wywołane przez rożnego typu losowe zdarzenia w życiu człowieka, np. wypadki, choroby, rozwody, klęski żywiołowe, • subiektywne – odnosi się do małej zaradności i aktywności ludzi, niskich kwalifikacji i niskiego poziomu wykształcenia, niechęci do pracy, uzależnienia od zasiłków i pomocy społecznej, patologii społecznej, • strukturalne – wynika z zewnętrznych przyczyn gospodarczych, np. bezrobocie, niskich wynagrodzeń, wysokich cen

Przyczyny według ustawy o pomocy społecznejubóstwo;sieroctwo; bezdomność; długotrwała lub ciężka choroba; przemoc w rodzinie; bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze; trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy; trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; alkoholizm lub narkomania; zdarzenia losowe i sytuacja kryzysowa; klęska żywiołowa lub ekologiczna.

Przyczyny wykluczenia i marginalizacji: - miejsce zamieszkania - wielodzietność - niski poziom wykształcenia i brak kwalifikacji - bezrobocie - brak dostępu do edukacji - niepełnosprawność

wymienia się przyczyny /bariery mentalne

> zaburzona wizja aktywności zawodowej >tzw. syndromu wyuczonej bezradności >analfabetyzm wtórny >Zaburzenia związane z pozostawaniem bez pracy >Zaburzenia psychiczne i lękowe >Negatywny wpływ środowiska

Cechą charakterystyczną wykluczenia społecznego jest połączenie kilku problemów naraz, na przykład bezdomności i bezrobocia.Szczególnie nawarstwienie komplikacji może powodować stopniowe pogarszanie się sytuacji człowieka i jego społeczną marginalizację.Kolejność wydarzeń może być różna, jednak istotą tego mechanizmu jest powstanie błędnego koła, z którego trudno się wydostać. Ten związek przyczynowo-skutkowy odbija się wyraźnie w sytuacji osób wykluczonych społecznie na rynku pracy.

Objawy Wykluczenie społeczne dotyka ludzi lub grupy osób które: -żyją w niekorzystnych warunkach ekonomicznych - zostały dotknięte niekorzystnymi procesami społecznymi wynikającymi z masowych i dynamicznych zmian rozwojowych - nie zostały wyposażone w kapitał życiowy który umożliwiłby im zdobycie pracy czy odpowiednią pozycję społeczną - nie posiadają dostępu do instytucji pozwalających na wyposażenie w kapitał życiowy - doświadczają przejawów dyskryminacji - posiadają cechy utrudniające im korzystnie z powszechnych zasobów społecznych np. niepełnosprawność - są poddawane niszczącemu działaniu innych osób po przez np. przemoc

Grupy zagrożone wykluczeniem na rynku pracy

Przykładowe grupy społeczne zagrożone wykluczeniem:

- niepełnosprawni- kobiety - osoby w wieku 50+ - mniejszości etniczne

Osoby niepełnosprawne

Jak z nimi rozmawiać?Jak się zachowywać wobec nich?

A niepełnosprawni intelektualnie?

Pamiętamy o nich? Wiemy jak się zachować? Nie uciekamy?

+Info

Szanse dla osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy:

- refundacja wynagrodzeń (dopłata z PFRON do pensji zatrudnionej osoby niepełnosprawnej)- dotacje dla pracodawców na utworzenie lub wyposażenie stanowiska pracy - refundacja składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą i niepełnosprawnych rolników

Szansa dla osób niepełnosprawnych na chronionym rynku pracy:

- dofinansowywanie tworzenia i późniejszej dzialalności Zakładów Aktywności Zawodowej - wspieranie działalności Zakładów Pracy Chronionej

Zakłady Aktywności Zawodowej

Zatrudniają osoby o najcięższej sytuacji na rynku pracy, aby uzyskać status musi być 70% osób z niepełnosprawnościami. Pozwalają pracownikom na zdobycie doświadczenia zawodowego, by mogli znaleźć zatrudnienie na otwartym rynku pracy

Wykluczenie kobiet na rynku pracy

Aktywność zawodowa ze względu na płeć

stan na IV kwartał 2020 roku - dane z GUS

Stereotypy

Kobieta - mechanik? Słaba fizycznie? Tylko marudzi? Blondynka za kierownicą? Obiekt seksualny?

Kobiety do garów i dzieci? Słaba płeć?

Ograniczenia:

- z racji fizycznej budowy- z racji macierzyństwa

+Info

Na co kobieta, jako matka może liczyć w pracy?

Step 2

Step 3

Step 1

Zwolnienie lekarskie w okresie ciąży, jeśli stan kobiety lub rodzaj pracy tego wymaga

Urlop macierzyński i wychowawczy po urodzeniu dziecka

Po powrocie do pracy możliwość przerwy lub skrócenia godzin pracy na karmienie piersią

Osoby w wieku przedemerytalnym

Przeczekanie? Rozwój? Zły stan zdrowia?

Nowa technologia

Często problematyczna dla osób w wieku 50+, brak znajomości obsługi urządzeń biurowych, pakietu MS Office znacznie zawęża możliwości ich zatrudnienia. Szkolenia mogą okazać się nieefektywne.

Język obcy - angielski

Na obecnym rynku pracy język angielski nie jest już nawet uważany za obcy - minimalna znajomość należy do obowiązkowych. Młodsze pokolenia uczą się go od przedszkola - jest on zatem dla nich naturalny

Stan zdrowia

Starsi pracownicy częściej zaczynają chorować przewlekle - wymagają dłuższych zwolnień lekarskich Pracodawcy obawiają się dłuższych nieobecności pracownika, słabej produktywności Starsi pracownicy także często spotykają się ze zjawiskiem wypalenia zawodowego, co również wpływa na ich produktywność, zaangażowanie

Dojrzali inaczej postrzegają pracę

Zmiana pracy wiąże się dla nich wręcz z osobistą tragedią, podczas gdy młodsi uważają to za zakończenie pewnego etapu i są gotowi na kolejny Praca ma dla osób dojrzałych ogromne znaczenie

Aktywizacja osób 50+

Liczne kursy, szkolenia - często bezpłatne, organizowane przez Urzędy Pracy Duży projekt sprzed kilku lat: wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+ : http://50plus.gov.pl/

Ochrona pracowników 50+

Mniejszości etniczne na rynku pracy w Polsce

Stereotypy

to przez nich nie mamy co liczyć na podwyżki

obcokrajowcy kradną

zabierają nam miejsca pracy

Wsparcie dla obcokrajowców w Polsce:

- kampanie społeczne - Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej - Urzędy pracy - agencje pracy im dedykowane - coraz szerszy dostęp do języków obcych

Skutki wykluczenia społecznego – bezradność – wyalienowanie – pogorszenie sytuacji życiowej – postawy wrogości wobec otoczenia – pojawianie się problemów psychicznych

Metody walki z wykluczeniem a. edukacyjne – finansowanie edukacji dzieci z rodzin ubogich – organizowanie różnych form dokształcania b. aktywizujące zawodowo – organizowanie kursów zawodowych i doskonalących – tworzenie miejsc pracy odpowiednich do potrzeb osób wykluczonych

c. prozdrowotne – zapewnienie opieki zdrowotnej – opieka psychologiczna, terapie i programy korekcyjne – terapie odwykowe d. prospołeczne – organizowanie czasu wolnego – warsztaty terapii zajęciowej

Dziękujemy !Kamila & Sandra

Bibliografia: Wykład prof. Gerlach przedmiot Adragogika, Poradnik dotyczący realizacji wsparcia dla osób wykluczonych społecznie oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Warszawa, kwiecień 2010 r. https://zielonalinia.gov.pl/-/wykluczeni-spolecznie-na-rynku-pracy-46766 U S T AWA z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej https://www.e-historia.com.pl/131-liceum-i-technikum-po-gimnazjum/wiedza-o-spoleczenstwie-zakres-rozszerzony/3237-3-4-wykluczenie-spoleczne https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/sytuacja-osob-niepelnosprawnych-na-rynku-pracy-wzrost-zatrudnienia-i-formy-wsparcia/