Opisy przyrody w Panu Tadeuszu

Przyroda

W "Panu tadeuszu"

start

Bartosz Malankowski & Weronika Świeciak

II lo Bydgoszcz

Przyroda jako bohater utworu

Przyroda bohaterem?

Adam Mickiewicz uczynił w "Panu Tadeuszu" przyrodę jakby osobnym bohaterem. Świadczą o tym rozmaite opisy przyrody, które często bywają rozległe. Barwne opisy były dla Mickiewicza ucieczką od jego emigracyjnej rzeczywistości.

"Mickiewicz jako kolorysta""Poza psychologią człowieka Mickiewicz widział naturę tak wszechstronnie, jasno, ściśle i prawdziwie, jak wątpię, czy kto inny był w stanie ją widzieć i odczuwać."

Stanisław Witkiewicz

Co jest przedmiotem opisu?

Tematem opisu były przedmioty pospolite: powrót bydła z pastwiska, gromadka umorusanych dzieci z folwarku, karmienie kur, zbieranie grzybów czy orzechów nawet rechot żab. Powszedność dnia, pospolitość jego wydarzeń i zjawisk przeniesiona została jakby do innego wymiaru. Przyodziana w królewskie szmaty poezji.

Soplicowo

Soplicowo poznajemy w pierwszych wersetach księgi pierwszej, kiedy to narrator rozpoczyna utwór opisem okolic Nowogródka. Kolejne księgi dopełniają ten obraz. Wiemy, że jest to miejscowość nadniemieńska - typowy dworek szlachecki. Jest to kraina, w której przyroda jaśnieje mnogością barw, zapachów i odgłosów.

CYTAT

MAPA SOPLICOWA

"Tymczasem przenoś moją duszę utęsknionąDo tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedząZieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą."

Księga I: „Gospodarstwo”

Dworek w Soplicowie

W skład gospodarstwa Sopliców wchodzi dwór i gumno, czyli wszystkie przyległe budynki i okolice. Dworek jest osotją polskości tradycyjną siedzibą rodzin polskich.

+Cytat

"Na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju, Stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany; Świeciły się z daleka pobielane ściany, (…) Dom mieszkalny niewielki, lecz zewsząd chędogi, I stodołę miał wielką, i przy niej trzy stogi Użytku (…) Brama na wciąż otwarta przechodniom ogłasza, Że gościnna, i wszystkich w gościnę zaprasza." Jest to wierny opis typowego dworu szlacheckiego z XIX w.

Opis dworku

Jak Mickiewicz przedstawił Soplicowo?

Idealizacja ojczyzny

Poeta czyni Soplicowo "centrum polszczyzny". Ukazał staropolskie obyczaje, tradycje i przywary szlachty panujące w dawnej Polsce. Pragnął uświadomić Polakom, iż mimo wdzierania się w rodzimą kulturę kultury francuskiej są miejsca, gdzie pozostają stare zwyczaje i kwitnie „patriotyzm”.

Plastyczność opisów

Pejzaże słowem malowane

Wszystkie te, bardzo sugestywne, "mieniące się" przed oczami czytelnika barwy, stosowane w opisach przyrody, sprawiają, iż mówi się o ich malarskości.

+zadanie

Zadanie

Przeczytaj tekst. Na podstawie fragmentu narysuj przedstawioną wizję.

Język i środki artystyczne użyte w opisach przyrody

opisy cechuje:

- dynamizm opisów, nieustający ruch (animizacja przyrody, epitety) - duża rola kolorów i światła (epitety, gradacja) Przenikanie się świata człowieka i świata przyrody: - personifikacja przyrody (inwokacja, apostrofy, epitety metaforyczne) - porównania ludzi do zwierząt - przyroda metaforą np. myśli - części ciała metaforą elementów przyrody

zadanie

Na zielonym obrusie łąk jako szeregi Naczyń stołowych sterczą: tu z krągłemi brzegi Surojadki srebrzyste, żółte i czerwone, Niby czareczki różnym winem napełnione; Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe; Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe; Bielaki krągłe, białe, szerokie i płaskie, Jakby mlekiem nalane filiżanki saskie, I kulista, czarniawym pyłkiem napełniona Purchawka, jak pieprzniczka - zaś innych imiona, Znane tylko z zajęczym lub wilczym języku, Od ludzi nieochrzczone; a jest ich bez liku.

Zadanie

Wyszukaj epitety i porównania

Funkcja opisów przyrody

• tworzenie wyidealizowanego obrazu ojczyzny (przedstawione niemal jako święte, biblijna Arkadia),
• podkreślenie piękna rodzimego krajobrazu(funkcja estetyczna),

• podkreślenie współzależności losów natury i człowieka.

"(...)umie poeta w chwili stosownej wpleść w melodie pól podłożyć ją obrazem stawów szemrzących ku sobie w ciszy wieczoru i srebrzących się licami w blaskach księżyca to znowu majestartyczną panoramą burzy, to błyskiem pogodnego zachodu słońca." ~Stanisław Pigoń

Mickiewicz działający na zmysły

"Widzę i opisuję"

"Dźwięk, kształt, barwa, zapach, czyli cała ta mowa, którą świat zewnętrzny przemawia przez zmysły do naszego umysłu, była dla niego zupełnie zrozumiała i jasna."

Stanisław Witkiewicz

MATURA!

start

Źródła

Tekst

adam mickiewicz "pan tadeusz", biblioteka narodowa, 1982klp.pl

Adam miciekwicz "Pan Tadeusz"

cytaty

Pixabay.com/adobestock.com

zdjęcia

yotube.com

ViDEO

Dziękujemy!