zdanie i związki wyrazowe

Zdanie

i związki wyrazowe

tematy

słowniczek

podmiot i orzeczenie

wypowiedzenia

film - związki wyrazowe

części zdania - utrwalenie

związki wyrazowe

ćwiczenia

wykres zdania pojedynczego

wykresy - ćwiczenia

koniec

10

Słowniczek

wypowiedzenie

równoważnik zdania i zdanie

podmiot

orzeczenie

przydawka, dopełnienie i okolicznik

zdanie pojedyncze

zdanie złożone

wypowiedzenie -> zrozumiały ciąg wyrazów, logicznie uporządkowanych, powiązanych znaczeniowo i gramatycznie

Równoważnik zdania i zdanie

ZDANIE

RÓWNOWAŻNIK ZDANIA

Podmiot

- rzeczownik- w mianowniku, pytamy o niego kto? co? - nazywa wykonawcę czynności w zdaniu

orzeczenie

- czasownik w formie osobowej (wiemy, kto jest jej wykonawcą)- nazywa czynność w zdaniu

Orzeczenie imienne składa się z dwóch części: łącznika i orzecznika (np. był zdolny, został piłkarzem) i tym różni się od orzeczenia czasownikowego (np. stał, posłano).

Obejrzyj krótki film

przydawka -> to określenie rzeczownika występującego w zdaniu. Przydawka odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie? który? która? które? czyj? czyja? czyje? ile? czego? z czego? Może być wyrażona: rzeczownikiem, np. laska wędrowca; przymiotnikiem, np. zielone liście; liczebnikiem, np. cztery bociany; wyrażeniem przyimkowym, np. pomnik z granitu.

dopełnienie-> część zdania wskazująca na przedmiot czynności wyrażanej przez czasownik (zwłaszcza orzeczenie). Odpowiada na pytania przypadków (oprócz mianownika i wołacza): kogo? czego? – Oczekuje przyjaciela. komu? czemu? – Przyglądał się rekwizytom. kogo? co? – Pokonał tremę. kim? czym? – Kierował zespołem. o kim? o czym? – Opowiadał o krajobrazach.

okolicznik -> określenie czasownika, które uzupełnia zdanie o informacje na temat okoliczności czynności wyrażanej przez orzeczenie. Odpowiada na pytania: jak?, gdzie?, kiedy?, skąd?, którędy?, z jakiej przyczyny?, dlaczego?, po co?, w jakim celu?, pod jakim warunkiem?, w jakim wypadku?, mimo co?, mimo czego?

zdanie pojedyncze

zdanie rozwinięte

zdanie nierozwinięte

oprócz podmiotu i orzeczenia występują także określenia; podmiot i jego określenia tworzą grupę podmiotu, zaś orzeczenie i jego określenia - grupę orzeczenia

zawiera tylko orzeczenie lub podmiot i orzeczenie Przykłady: Śpi. Kasia śpi.

Przykład: Mała Kasia spokojnie śpi. grupa podmiotu grupa orzeczenia

zdanie złożone -> zawiera dwa lub więcej orzeczeń

zdanie złożone współrzędnie -> składa się z niezależnych od siebie zdań składowych. Można je łatwo podzielić na samodzielne zdania pojedyncze. Franek rzucił piłkę za wysoko i przypadkiem zbił okno. →→ Franek rzucił piłkę za wysoko. Przypadkiem zbił okno.

zdanie złożone podrzędnie -> składa się ze zdań składowych, z których jedno (zdanie podrzędne) jest określeniem drugiego (zdania nadrzędnego). Franek kupił kwiaty, ponieważ chciał przeprosić mamę. (dlaczego?)

VIDEO

Obejrzyj film dotyczący związków wyrazowych.

+info

ćwiczenia

pytania

rodzaje wypowiedzeń

części zdania

podmiot i orzeczenie

zdania złożone

związki wyrazowe

Wykresy zdania pojedynczego

Wykonaj wykresy w podanych ćwiczeniach, a następnie zapisz te zdania i wykresy w zeszycie.

+info

Dziękuję!

Anna Jeziorna