Jak napisać opowiadanie?

Jak napisać opowiadanie?

Poradnik nie tylko dla czwartoklasisty

Uważnie sprawdź, co zrobić, by napisać opowiadanie!

Zacznijmy od narratora...

Może być jednym z bohaterów, świadkiem lub uczestnikiem zdarzeń, a wtedy należy do świata przedstawionego utworu i wypowiada się bezpośrednio; używa czasowników w pierwszej osobie, np. mówię, robiłam, poszliśmy; jest to narracja pierwszosobowa.

Może być obserwatorem, kimś, kto patrzy "z góry" na wydarzenie; wypowiada się wówczas pośrednio - w trzeciej osobie, np. poszedł, wziął, zrobił; jest to narracja trzecioosobowa.

CZAS NARRACJI

Naturalnym czasem narracji jest czas przeszły. Ale w niektórych miejscach możesz zmienić czas na teraźniejszy, np. opisując jakieś dramatyczne wydarzenie lub coś, co jeszcze się dzieje. Możesz też konsekwentnie stosować czas teraźniejszy, co sprawi, że twoja wypowiedź będzie żywsza i bardziej dynamiczna.

PORZĄDEK PRZEDSTAWIANIA ZDARZEŃ

UKŁAD ODWRÓCONY - RETROSPEKCJA

UKŁAD CHRONOLOGICZNY

Wydarzenia w opowiadaniu możesz przedstawić w sposób chronologiczny, czyli po kolei - poczynając od tych najstarszych (w stosunku do momentu opowiadania), aż po najnowsze. Jest to jeden z najczęściej stosowanych porządków.

W tym wypadku chodzi o odtwarzanie zdarzeń z przeszłości, a nie o przestrzeganie następstwa w czasie. Wyobraź sobie, że twój dziadek wspomina swą przeszłość, cofając się do chwil, kiedy był małym chłopcem. To jest właśnie retrospekcja - wspomnienia, odtwarzanie wydarzeń z przeszłości bohatera.

Budowa opowiadania

Każde opowiadanie składa się z trzech części: wstępu, rozwinięcia, zakończenia.

Rozwinięcie. Na tym etapie relacjonujesz wydarzenia, do których wprowadziłeś czytelników we wstępie. Ważne, byś wzmocnił zainteresowanie odbiorcy, prowadząc go do punktu kulminacyjnego.

Zakończenie opowiadania powinno być zawsze oryginalne i ciekawe. Możesz zakończyć swoje wypracowanie na wiele sposobów, np.: monologiem wewnętrznym: "Przyrzekam sobie, że nigdy już nie włożę na nogi nart" - pomyślał Jacek; efektowną puentą: "Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe".

Wstęp wprowadza czytelnika w klimat wydarzeń, opisuje sytuację, przedstawia bohaterów. We wstępie przedstaw czas i miejsce wydarzeń. Nie zapomnij zaprezentować głównego bohatera.

PAMIĘTAJ O STOSOWANIU AKAPITÓW! Każda część opowiadania powinna rozpoczynać się od nowego akapitu, czyli od wcięcia rozpoczynającego linijkę tekstu w niewielkiej odległości od marginesu.

Wstęp

Słownctwo, które możesz wykorzystać we wstępie:

OKREŚLENIA DOTYCZĄCE CZASU ZDARZEŃ

SŁOWNICTWO ZWIĄZANE Z OKOLICZNOŚCIAMI ZDARZEŃ

OKREŚLENIA DOTYCZĄCE MIEJSCA ZDARZEŃ

Rozwinięcie

WPROWADZANIE DIALOGU

Dialog składa się z różnych zdań, za pomocą których możesz: oznajmić, stwierdzić - budując zdanie oznajmujące, rozkazać coś, zażądać czegoś - budując zdanie rozkazujące, zapytać o coś - budując zdania pytające, okazać uczucia, emocje - budując zdania wykrzyknikowe.

Dialog to rozmowa dwóch albo więcej osób. Kiedy zostaje zapisany, wpleciony w tok opowiadania, służy ożywieniu akcji i jej wzbogaceniu, bohaterowie stają się bliżsi i można lepiej ich poznać. Narrator nie omawia przebiegu danej rozmowy, ale przywołuje ją w jej oryginalnym brzmieniu.

Kliknij w obrazek, by nauczyć się pisać dialogi!

Monolog wewnętrzny

Monolog wewnętrzny to wypowiedź, którą bohater kieruje do samego siebie. To zapis niewypowiedzianych myśli, marzeń, tego, co mamy w głowie. Ujmujemy go w cudzysłów!

Opisy

Opisy krajobrazu i postaci. Nie twórz rozbudowanych opisów, lecz wykorzystuj dwa lub trzy zdania, aby wpleść je w narrację jako elementy opisu krajobrazu czy postaci. Opisz to, co odczuwasz różnymi zmysłami: widzisz drzewa, liście, zwierzęta, rośliny, słyszysz rozmowy i dźwięki, np. kumkanie żab nad stawem, pianie koguta rankiem, chłoniesz różne zapachy, np. aromat świątecznego piernika, woń kwiatów bzu wiosną, odczuwasz smaki, np. prztworów roionych na zimę, dotykasz powierzchni, np. jesiennego liścia, kolców jeża.

Wyrazy wskazujące na szybki bieg wydarzeń: szybko, błyskawicznie, zaraz, nieoczekiwanie, raptem, natychmiast, niespodziewanie, z nienacka, wtem, nagle, po chwili, tymczasem

Czasowniki: zdarzyło się, przytrafiło się, działo się, nastąpiło, zaszło, stało się, okazało się, miało miejsce

Określenia porządkujące zdarzenia i czynności w czasie: pewnego dnia, kiedy, najpierw, potem, wówczas, następnie, po chwili, wreszcie, w końcu, na początku, wtedy, na koniec, ostatecznie

Zakończenie

Zakończenie

Przykładowe zakończenia opowiadania: Odtąd już nigdy nie kupowałem róż. Tamto zdarzenie wywarło na mnie niezapomniane wrażenie ... Do tej pory pamiętam jej twarz ... Wiem, że już na zawsze przechowam w pamięci te niezwykłe chwile, gdy ... Przygoda ta nauczyła mnie, że ... Dzięki tej przygodzie poznałem ...

Jak napisać opowiadanie?

Doradza Rafał Witek, autor książek dla dzieci

Dziękuję za uwagę!