Funkcje informacji w tekście

Funkcje informacji w przekazie

Po co? W jakim celu?

Autor umieszcza/stosuje w swoim tekście: - cytat, - opis konkretnej sytuacji, - środek retoryczny, - ironię, - kolokwializmy ( potocyzmy ), - zwroty do adresata, - formę 1.osoby l.pojedynczej czasowników i zaimki, - tryb rozkazujący?

Piszący przywołuje nazwisko określonej postaci?

• Tytuł – właśnie w nim często pojawia się problem, jaki rozważany będzie w tekście. Tytuł jest niekiedy metaforą, bywa zaskakujący, kontrowersyjny – ma przecież być wizytówką, zachęcać do przeczytania.
• Początek – czasem tekst rozpoczyna się jakąś ogólną tezą, która dalej będzie udowadniana. Pytaniom o pierwszy akapit z reguły towarzyszy w teście taki model odpowiedzi: pełni funkcję wprowadzenia. W tym miejscu czasem pojawia się konkretny przykład, który doprowadzi do podanej później refleksji.
• Zakończenie – naturalne miejsce na podsumowanie rozważań. Czasem wyrazista pointa. Często pojawiają się tam myśli pomagające w ustaleniu, co było zamiarem autora.

Ważną kwestią, jeśli idzie o kompozycję, jest relacja między kolejnymi cząstkami kompozycyjnymi. Jest kilka możliwości układu ( funkcji) akapitów:

• akapit może być zapowiedzią, czyli wprowadzeniem do tematu - swoistym wstępem,
• akapit może być rozwinięciem treści poprzedniego akapitu, jego uszczegółowieniem,
• akapit może stanowić podsumowanie myśli zawartej w poprzednim akapicie, sygnalizuje wnioskowanie,
• akapity mogą być zestawione na zasadzie kontrastu, jeden akapit jest przeciwstawieniem drugiego,
• sensy akapitów mogą się ze sobą nie łączyć- każdy porusza inną kwestię.

Milknące głosy Co 14 dni ginie jeden język. Do końca stulecia zaniknie prawdopodobnie blisko połowa z mniej więcej 7 tys. języków używanych na ziemi, bo wiele grup etnicznych zarzuci swoją mowę ojczystą na rzecz angielskiego, chińskiego czy hiszpańskiego. Co przepada, gdy milknie jakiś język? Russ Rymer, Milknące głosy, „National Geographic” 2012, nr 7. * Wyjaśnij, jaką funkcję w tekście pełni pytanie zawarte w akapicie 1.

Przeczytaj zdania. Wielu ludzi powtarza jak papugi. Więcej: łapią jakieś słowo czy sformułowanie, sklejają z innym przypadkowym słowem… a) Wyjaśnij, czemu służy zastosowanie sformułowań potocznych w powyższych zdaniach. ………………………………………………………………………………………………...… ……………………………………………………………………………………………...…… b) Przekształć powyższe zdania tak, aby uniknąć użycia sformułowań potocznych. ………………………………………………………………………………………………...… ……………………………………………………………………………………………...……

Halina i Tadeusz Zgółkowie Językowy savoir-vivre Dyskusja to pozornie także rozmowa, dialog, ale przecież wyraźnie inny niż konwersacja. Inna sprawa, że niewinna konwersacja prowadzona przy stole może się przeistoczyć w dyskusję, spór, a nawet – nie daj Boże – w kłótnię. Owo przeistaczanie się jest znamienne. Rozmowa, czyli konwersacja, może być gładka, pozbawiona kontrowersji, prowadzona z galanterią , w duchu: „Tak, tak, Gerwazeńku. Tak, tak, Protazeńku”; istotą zaś dyskusji jest spór, różnica zdań, wymiana racji i argumentów. Bez tego dyskusja zmienia się w rozmowę beznamiętną, gładką. Halina i Tadeusz Zgółkowie, Językowy savoir-vivre, Warszawa 2001. Wypisz z akapitu dwa różne sformułowania świadczące o emocjonalnym stosunku autorów do problematyki podjętej w tekście i uzasadnij celowość użycia tych sformułowań. Sformułowania: …………………...…………...……………………………………………….. ……….………………………………………………………………………………………….. Uzasadnienie: ………………………………...……………..………………………………….. ……….…………………………………………………………………………………………

Podanym wypowiedzeniom A–C przyporządkuj funkcję, jaką każde z nich pełni w tekście. A. Można wszakże przyjąć również znaną zasadę przypisywaną Niccolo Machiavellemu i głoszącą: „cel uświęca środki”. B. Dyskusja to pozornie także rozmowa, dialog, ale przecież wyraźnie inny niż konwersacja. C. Zwróćmy więc uwagę na to, że słowa „dyskusja” używamy na co dzień w różnych znaczeniach. 1. Określenie problemu. 2. Odpowiedź na postawione pytanie. 3. Zasygnalizowanie rozwinięcia omawianego wątku. 4. Przywołanie autorytetu w celu uzasadnienia własnych poglądów. 5. Podsumowanie rozważań.

Każdemu z podanych zdań (A.–C.) przyporządkuj jedną funkcję, jaką pełni ono w tekście, wybraną spośród 1.–5. A. Oto przed chwilą mieliśmy przed sobą człowieka, który nie chciał wcale uznać słyszanego zdania za prawdziwe czy też wykonać wskazanej roboty, a po skutecznym przekonywaniu zmienił się – przyznał rację osobie przekonującej i zaczął robić to, o co go proszono. B. Ale co to znaczy przekonywać? C. Człowiek przez cały niemal czas – od pierwszych do ostatnich chwil życia – jest przez kogoś przekonywany i sam przekonuje innych. Funkcja w tekście 1. Odpowiedź na postawione pytanie. 2. Przedstawienie tezy. 3. Zapowiedź głównego tematu. 4. Zilustrowanie argumentu przykładem. 5. Podsumowanie rozważań.

Wolter powiedział kiedyś, że natura, by przynieść człowiekowi ulgę w jego ciężkim życiu,dała mu sen i nadzieję. Dała mu też śmiech – słusznie dodał Kant. Jakie funkcje w kompozycji tekstu Bohdana Dziemidoka pełni zacytowany powyżej akapit ? Zaznacz właściwe odpowiedzi. A. Stanowi wprowadzenie polemiki. B. Stanowi wprowadzenie kontekstu. C. Stanowi podsumowanie rozważań. D. Stanowi wzmocnienie argumentacji. E. Stanowi zaproszenie odbiorcy do dyskusji.

Walery Pisarek Sztuka słuchania Tajemnica skutecznego słuchania polega na tym, by odebrać jak najwięcej tekstów, zachowując krytyczną postawę wobec każdego z nich. Krytyczna postawa wobec cudzego tekstu narzuca przede wszystkim pytanie o jego pochodzenie. Od odpowiedzi na pytanie o źródło informacji – jak wiemy z własnego doświadczenia – zależy w znacznym stopniu nasza późniejsza postawa wobec tekstu, stopień aprobaty wyrażanych w nim opinii i ocena jego wiarygodności. [...] Jednostronnością doboru faktów i ich interpretacji grzeszy większość tekstów perswazyjnych tak w życiu publicznym, jak i w prywatnym. Można ją dostrzec w sprzecznych relacjach męża i żony z rodzinnej kłótni, w opowieściach kibiców różnych drużyn z tego samego meczu, a także w polemikach i komentarzach publicystycznych. Stosunkowo łatwo ją ujawnić wtedy, kiedy mamy okazję wysłuchać obu stron. Znacznie trudniej – jeśli się ograniczymy do wysłuchania jednej strony. Najtrudniej – jeśli wysłuchamy tylko jednej strony, i to właśnie tej, z którą się solidaryzujemy. Nie sztuka bowiem dostrzec „tendencyjność” wypowiedzi, która atakuje nasz punkt widzenia.

5.1. Wypisz z tekstu przykład czasownika w 1. osobie liczby mnogiej i określ funkcję, jaką w tekście Walerego Pisarka pełnią czasowniki w tej formie gramatycznej. Przykład czasownika: ................................................................................................................ Funkcja w tekście: ..................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 5.2. Jaka inna część mowy pełni w tekście Walerego Pisarka tę samą funkcję, co czasowniki w 1. osobie liczby mnogiej? Nazwij ją i wypisz przykład z tekstu. Nazwa części mowy: …...……………………………………………………………………………… Przykład z tekstu: ….……………………………………………………………………………………

*Wyjaśnij, jaką funkcję pełni cudzysłów użyty w zdaniu Mierziły go stosunki w "drobnym światku" prasy stołecznej. …………………………………………………………………………………………………

*Autor tekstu zastosował cytaty: O tym-że dumać na paryskim bruku i Urodzony w niewoli, okuty w powiciu. Wskaż, z jakiego utworu pochodzą te cytaty. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. A. Dziady cz. II B. Pan Tadeusz b) Napisz, jaką funkcję pełnią te cytaty w wypowiedzi autora. ………………………………………………………………………………………………….

*W swych powieściach, a nieraz tylko powieścidłach, pisarze chętnie cwałowali wyobraźnią po Podolu i Ukrainie, ziemiach poczytywanych za krainy poetycko uprzywilejowane. Z podanego akapitu wypisz rzeczownik o negatywnym nacechowaniu stylistycznym i wyjaśnij funkcję tego wyrazu. Rzeczownik: ……………………………….…………………………………………………… Funkcja: ……………………………………..……………………………………..……………