KAMIENIE NA SZANIEC

Aleksander Kamiński

kamienie na szaniec

Karolina Zawała viiib

Spis treści

Temat

wawer

Tadeusz Zawadzki ps. Zośka

Biografia

O powstaniu utworu

Plan Wydarzeń

Grupy Szturmowe Szarych Szeregów

Główni bohaterowie

Streszczenie krótkie

Problematyka

kamienie na szaniec

Jan Bytnar ps. Rudy

Podziękowanie

PLAN

Maciej Aleksy Dawidowski ps. Alek

Czas i miejsce akcji

Biografia

Aleksander Kamiński urodził się 28.01.1903 r. w Warszawie, gdzie również zmarł 15.03.1978 r. Działacz harcerski od 1922 r., od pierwszych dni okupacji związany z konspiracją, jeden ze współorganizatorów Szarych Szeregów, twórca i komendant Organizacji Małego Sabotażu ,,Wawer'', redaktor ,,Biuletynu Informacyjnego'' - pisma konspiracyjnego, po wojnie wiceprzewodniczący ZHP, wykładowca na Uniwersytecie Łódzkim.

aleksander kamiński

GŁÓWNI BOHATEROWIE

Maciej Aleksy Dawidowski - Alek

Tadeusz Zawadzki - Zośka

Jan Bytnar - Rudy

Jan Bytnar ps. Rudy

Jan Bytnar urodzony 6 maja 1921 roku. Zmarł na skutek odniesionych ran i skatowania przez gestapo 30 marca 1943 roku. Odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Virtuti Militari. Pełnił funkcje: harcmistrza, harcerza Rzeczypospolitej, podporucznika Armii Krajowej i dowódca Hufca ,,Sad''.

+info

Maciej Aleksy Dawidowski ps. Alek

przez kolegów nazywany ,,Glizdą"

Alek urodził się 3 listopada 1920 roku. Zmarł w wyniku odniesionych, w Akcji pod Arsenałem 30 marca 1943 roku. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Pełnił funkcje: podharcmistrza, harcerza Orli, Sierżanta podchorąży AK, dowódca sekcji ,,Granaty''.

+info

Tadeusz Zawadzki ps. Zośka

Tadeusz Zawadzki urodził się 24 stycznia 1921 roku. Poległ 20 sierpnia 1943 roku pod Sieczychami.Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari i dwukrotnie Krzyżem Walecznych. Pełnił funkcję: harcmistrza, harcerza Orli, podporucznika AK, dowódca Grup Szturmowych Chorągwi Warszawskiej. Autor pamiętnika, który stał się podstawowym źródłem Kamieni na szaniec.

+info

O powstaniu utworu

Autor Kamieni na szaniec, Aleksander Kamiński, był jednym z organizatorów przedwojennego harcerstwa, a podczas okupacji - współtwórcą Szarych Szeregów (podziemnej organizacji harcerskiej). Po akcji pod Arsenałem otrzymał zadanie napisania książki, która podnosiłaby na duchu polskie społeczeństwo, pokazywała bohaterstwo młodych uczestników walki konspiracyjnej, upamiętniała ich męstwo, szlachetność i poświęcenie dla ojczyzny. W swojej opowieści Kamiński oparł się głównie na wspomnieniach Tadeusza Zawadzkiego (Zośki), z których zaczerpnął też tytuł książki.

+info

Kamienie na szaniec

• epika

• powieść oparta na autentycznych wydarzeniach

• dokument w formie opowieści (literatura faktu)

+info

CZAS I MIEJSCE AKCJI

Akcja utworu rozgrywa się w czasie II wojny światowej - od czerwca 1939 roku (wyprawa ,,Buków'' w Beskidy tuż przed wybuchem wojny) do końca sierpnia 1943 r. (śmierć Zośki). Miejscem akcji jest Warszawa pod okupacją, a także inne miejscowości na Mazowszu (Celestynów, Czarnocin, Sieczychy) oraz Beskidy i Lubelszczyzna.

TEMAT

Utwór przedstawia wojenne losy grupy warszawskich harcerzy. Ukazuje patriotyzm młodych ludzi, którzy w obliczu wojny są gotowi do walki i najwyższego poświęcenia dla dobra ojczyzny.

PLAN WYDARZEŃ

• Przedstawienie bohaterów.
• Wybuch wojny.
• Zajęcia chłopców w okupowanej Warszawie.
• Dzialalność sabotażowa.
• Działalność dywersyjna.
• Aresztowanie Rudego.
• Śledztwo - torturowanie chłopca.
• Akcja pod Arsenałem.
• Śmierć Rudego i Alka.
• Akcja pod Celestynowem.
• Nieudana akcja pod Czarnocinem.
• Likwidacja posterunku żandarmerii w Sieczychach, śmierć Zośki.

Streszczenie krótkie

Książka przedstawia postaci trzech młodych mężczyzn: Tadeusza Zawadzkiego - Zośki, Aleksego Dawidowskiego - Alka i Janka Bytnara - Rudego. Chłopcy należą do 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej nazwanej przez autora - „Buki". Harcerstwo kształtowało bohaterach postawę patriotyczną, miłość do Ojczyzny, honorowość, prawdomówność, pracowitość i samodoskonalenie. Chłopcy zdają maturę w 1939 roku, kiedy wybucha II wojna światowa. Pochodzący z inteligenckich rodzin i wychowani w duchu patriotycznym, bez wahania angażują się w walkę z okupantem. Wiążą się z podziemną organizacją Wawer i prowadzoną przez nią akcją Mały Sabotaż, która polega na działaniach mających osłabiać morale Niemców (wywieszają polskie flagi z okazji świąt narodowych, wypisują na murach patriotyczne hasła i malują symbole, zrywają flagi i tablice okupanta). Po klęsce wojsk hitlerowskich pod Stalingradem uznano, że czas zintensyfikować działania i chłopcy zostali włączeni do Grup Szturmowych (część Szarych Szeregów), w których mieli się zajmować działaniami zbrojnymi, m.in. wysadzaniem pociągów wiozących niemiecki sprzęt wojskowy. Nie wszystkie akcje są udane, niejednokrotnie chłopcy o włos unikają złapania. W 1943 r. Rudy zostaje aresztowany i poddany tak okrutnym torturom, że mimo natychmiastowej akcji odbicia go umiera. Tego samego dnia odchodzi także Alek, śmiertelnie ranny w trakcie walk. W odwecie zapada decyzja o zastrzeleniu gestapowców odpowiedzialnych za szczególnie okrutne znęcanie się nad Rudym - obaj oprawcy giną. Zośka wyjeżdża na pewien czas na wieś, gdzie dochodzi do siebie po stracie przyjaciół Potem jednak powraca do Warszawy i znów włącza się w działania. Bierze udział w wielu akcjach, jedne są udane, inne nie, czasem giną ludzie. Ostatnią akcją, do jakiej wyrusza, jest atak na posterunek niemieckiej żandarmerii w Sieczychach - zakończony sukcesem, ginie tylko jeden człowiek i jest nim Zośka.

PLAN (Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa)

• powielanie i kolportaż pracy podziemnej.
• rozklejanie nalepek propagandowych.
• gazowanie lokali dla Niemców.

Mały Sabotaż ,,Wawer''

• wybijanie szyb fotografa umieszczających zdjęcia niemieckich oficerów.
• gazowanie kin.
• pisanie haseł propagandowych na murach.
• zniechęcanie Polaków do działań proniemieckich.
• zrywanie flag niemieckich.
• rysowanie znaków Polski Walczącej.
• pisanie litery V na murach.
• zdjęcie niemieckiej tablicy z pomnika Kopernika.
• zawieszanie flag polskich w święta narodowe .

Grupy Szturmowe Szarych Szeregów

• wysadzenie pod Kraśnikiem pociągu. wiozącego broń dla wojska niemieckiego.
• rozbrajanie Niemców.
• odbicie Rudego pod Arsenałem.
• odbicie pod Celestynowem więźniów transportowanych pociągiem.
• wysadzenie most w Czarnocinie.
• likwidacja sieci posterunków, w tym posterunku pod Sieczychami.

Problematyka

Kamienie na szaniec to książka o wielkim patriotyzmie młodych ludzi, którzy w momencie zagrożenia ojczyzny potrafili sprostać potrzebie chwili i chwycili za broń. Dom rodzinny, szkota, harcerstwo ukształtowały ich charaktery i patriotyzm. Podjęli walkę, aby zachować ludzką godność i tożsamość narodową. Byli zwykłymi młodymi ludźmi, którym przyszło żyć w okrutnych czasach. Od pierwszych dni okupacji zaczęli szukać sposobów walki z okupantem, wiedzieli, te Polska przegrała szereg bitew, nie przegrała jednak wojny, Ich działalność konspiracyjna polegała początkowo na prowadzeniu akcji propagandowych:

• sporządzali różne napisy, nalepki, rysunki na murach, informujące o tym, że Polska walczy, np. znak kotwicy Polski Walczącej, rysunek żółwia (pracuj powoli), napis ,,Niemcy leżą na wszystkich frontach", karykatury Hitlera czy szubienice ze swastyką.
• przeprowadzali akcje gazowania niemieckich lokali, sal kinowych, które były miejscem szerzenia niemieckiej propagandy (hasło ,,Tylko świnie siedzą w kinie"), oraz sklepów tylko dla Niemców.
• wybijali szyby u fotografów, którzy wystawiali zdjęcia niemieckich oficerów.
• w rocznice świąt narodowych zrywali z budynków publicznych flagi. niemieckie, a rozwieszali flagi biało-czerwone.
• zrywali niemieckie napisy z polskich pomników.
• trudnili się kolportażem prasy konspiracyjnej.

Wszystkie te działania miały na celu zamanifestowanie Niemcom, że Polacy nigdy się nie poddadzą, podniesienie na duchu załamanych mieszkańców Warszawy, danie im nadziei na zwycięstwo, przypomnienie Polakom o ich patriotycznych obowiązkach (np. o rocznicach 3 maja czy 11 listopada), a także odstraszenie ewentualnych chętnych do współpracy z Niemcami i ukaranie kolaborantów (współpracowników) Niemców. W listopadzie 1942r. od działalności sabotażowej przeszli do akcji dywersyjnych, walka z Niemcami nabrała bardziej ostrego i zdecydowanego charakteru. Ich akcje polegały teraz na: fizycznej likwidacji wroga, odbijaniu więźniów z Pawiaka i z transportów idących do obozów koncentracyjnych, wysadzaniu mostów i torów kolejowych, którymi szły niemieckie transporty wojskowe na Wschód, i likwidowaniu posterunków żandarmerii niemieckiej.

,,Patriotyzm nie polega na przekrzykiwaniu się kto Polskę bardziej kocha. Rzecz w tym , aby po cichu, z zaciętymi zębami, nieco pochylonym karkiem, ale z podniesioną głową żyć w niej i nie uciekać".

Aleksander Kamiński

Dziękuję za uwagę!