quo vadis

Quo vadis

Henryk Sienkiewicz

Spis treści

5. Bohaterowie oraz charakterystyka

1. Geneza utworu

2. Czas i miejsce akcji

6. Plan wydarzeń

3. Gatunek literacki oraz wątki w lekturze

7. Omówienie lektury

4. Motywy

8. Cytaty

Geneza utworu

• Przed napisaniem Quo vadis Sienkiewicz dokładnie zwiedził Rzym w towarzystwie malarza, Henryka Siemiradzkiego. Pisarz był zafascynowany historią miasta, zwłaszcza najdawniejszą. Rozmowy z przyjacielem, lektura Ben Hura i Irydiona (ich akcja rozgrywa się w starożytnym Rzymie) oraz pomysł ukazania prześladowań chrześcijan przyniosły efekt w postaci znakomitej powieści.

Czas i miejsce akcji

Akcja rozgrywa się głównie w Rzymie, podczas końcowych 6 lat panowania Nerona (63–68 r.), akcja epilogu – ok. 68 r. Wydarzenia pozwalające określić czas akcji to: przybycie Winicjusza do Rzymu po zawarciu pokoju z Partami (63 r.), pożar Rzymu (64 r.), śmierć Petroniusza (66 r.), śmierć Nerona (68 r.).

Gatunek Wątki

• Quo vadis to powieść historyczna

• Ma kilka wątków: miłosny (miłość Ligii i Winicjusza, miłość Eunice i Petroniusza), historyczny (dzieje Rzymu za czasów Nerona), społeczny (przekrój przez różne warstwy społeczne Rzymu), obyczajowy (dotyczy wierzeń, zwyczajów Rzymian i chrześcijan), religijny (kwestia chrześcijan, dzieje świętych Piotra i Pawła).

Motywy

1. Motyw miłości - Henryk Sienkiewicz przedstawił w powieści dzieje miłości Winicjusza i Ligii. Młodzieniec zapałał uczuciem do dziewczyny od pierwszego wejrzenia i postanowił ją zdobyć. Droga do szczęścia tych dwojga była pełna różnorodnych przeszkód. Wynikały one przede wszystkim z różnic światopoglądowych.Marek Winicjusz początkowo był zauroczony Ligią, pożądał jej. Kiedy poznał bliżej ukochaną oraz religię chrześcijańską, której była wierna, jego uczucie stało się szczere, czyste i prawdziwe. Kochał wybrankę ponad wszystko. Ta przemiana Marka wzbudziła na nowo uczucia Ligii. Ich miłość skończyła się szczęśliwie. Połączyli się węzłem małżeńskim i żyli spokojnie z dala od Rzymu. Swoją miłość powierzyli Bogu i to gwarantowało ich szczęście.

2. Motyw przemiany wewnętrznej- Marek Winicjusz był poganinem. Poznanie Ligii odmieniło jego życie. Początkowo nie myślał o małżeństwie, lecz o rozkoszach z piękną dziewczyną. Ligia zawładnęła jego sercem, ale ta miłość nie była w pełni dojrzała. Kiedy Winicjusz poznał bliżej ukochaną, kiedy zagłębił się w nauce Chrystusa, zmienił się. Odkrył życzliwość i dobroć chrześcijan. Zrobiło to na nim ogromne wrażenie. Jego uczucie do ukochanej także na tym zyskało. Miłość Marka stała się wówczas czysta, szczera i prawdziwa. Bohater przyjął chrzest, stał się gorliwym wyznawcą Chrystusa, poślubił Ligię. Przemianie wewnętrznej uległ również Chilon. Widok ludzi rozszarpywanych przez dzikie zwierzęta, rzezi niewinnych chrześcijan spowodował wstrząs bohatera. Kiedy uzyskał on przebaczenie od Glauka, zmienił się. Publicznie oznajmił, kim jest prawdziwy podpalacz. Dał świadectwo prawdzie. Zginął męczeńską śmiercią jako wyznawca Chrystusa.

3. Motyw przyjaźni- Petroniusz był prawdziwym przyjacielem Wimnicjusza. Pomagał mu w zdobyciu ukochanej kobiety, choć te starania nie zawsze były udane. Bohater jednak za każdym razem działał w dobrej wierze. 4. Motyw szaleństwa- Neron był niewątpliwie szalonym cesarzem. Czuł się artystą. Podpalił miasto, a w ogniu szukał natchnienia. Wynosił siebie do rangi bóstwa. Od poddanych oczekiwał czci. Satysfakcji dostarczało mu cierpienie innych ludzi, ich śmierć. Neron był szalonym władcą - potworem. 5. Motyw zbrodni- powieść Henryka Sienkiewicza przesiąknięta jest zbrodnią. Neron wymordował swoją rodzinę. Prześladował chrześcijan i z ogromną satysfakcją przyglądał się ich śmierci. Dzikie zwierzęta rozszarpywały ludzi. Była to prawdziwa, krwawa rzeź. 6. Motyw buntu- Marek Winicjusz zbuntował się przeciwko nauce chrześcijan. Zaprzeczała ona bowiem ideałom, które początkowo reprezentował. Ligia zbuntowała się przeciwko temu, w jaki sposób chciał ją zdobyć ukochany. Wyrazem tego buntu była ucieczka przed Winicjuszem. Niewolnica Eunice zbuntowała się przeciwko rozkazowi swego pana. Chilon nawrócił się i zbuntował przeciwko Neronowi. Wyrazem tego było wyznanie prawdy na temat podpalenia Rzymu.

7. Motyw pokory wobec Boga- chrześcijanie byli wierni Bogu. Z pokorą umierali. Wierzyli, że czeka ich zbawienie, byli oddani Bogu bezgranicznie. Chilon w chwili męczeńskiej śmierci był także pełen pokory wobec Zbawiciela. Apostoł Piotr ze spokojem, wiarą i ufnością wysłuchał słów Boga i powrócił do Rzymu. Tam zginął, wierny nauce Chrystusa do samego końca. 8. Motyw artysty- Neron nazywał siebie artystą. Cały czas szukał natchnienia. Był przekonany o swoich licznych talentach. Czuł się poetą, muzykiem, śpiewakiem oraz tancerzem. Uwielbiał oklaski i dlatego też występował w teatrach rzymskich. Zazdrościł Priamowi, iż był świadkiem pożaru Troi, więc sam postanowił podpalić Rzym. W szalejącym ogniu szukał natchnienia. Pragnął stworzyć poemat większy od "Iliady" Homera. 9. Motyw dziecka- śmierć Augusty (córka Poppei i Nerona) była dla cezara inspiracją do stworzenia poematu. Był on przecież bardziej artystą niż ojcem czy władcą. Rufus (syn Poppei) zasnął, gdy Neron czytał swoje wiersze. Cezar uderzył go i wydał na niego wyrok śmierci. 10. Motyw śmierci- chrześcijanie w okrutny sposób ginęli na arenie. Byli rozszarpywani przez dzikie zwierzęta. W powieści pokazane zostało również masowe krzyżowanie chrześcijan. Umierali oni z uśmiechem na twarzy. Byli zwycięzcami mimo straszliwych cierpień. Zatriumfowała tu bowiem wielka idea religii chrześcijańskiej. Jedną z najbardziej wzruszających scen w powieści była niewątpliwie śmierć Chilona.

11. Motyw cierpienia- w powieści Henryka Sienkiewicza cierpieli chrześcijanie, którzy byli prześladowani przez Nerona, a następnie ginęli w okrutny i przerażający sposób. Cierpiał także apostoł Piotr, widzac los wyznawców Chrystusa. Marek Winicjusz tęsknił za ukochaną, a potem obawiał się o jej życie i to było przyczyną jego cierpień. 12. Motyw miasta- Henryk Sienkiewicz przedstawił w powieści Rzym za panowania Nerona. Było to miasto pełne bogactwa i przepychu. Wszędzie szerzyła się rozpusta. Neron spędzał czas na ucztowaniu, urządzał orgie. Rzym w powieści to miasto pełne niewolników. Ich kosztem świetnie bawił się władca i jego towarzysze. Na dworze cezara miały miejsce liczne uroczystości, igrzyska cyrkowe oraz uczty.

Bohaterowie historyczni

Neron

Poppea Sabina

Gajusz Petroniusz

Akte

Św. Piotr

Tygellin

Seneka

Św. Paweł

Bohaterowie fikcyjni

Ligia Kllina

Ursus

Marek Winicjusz

Glaukos

Eunice

Kryspus

Chilon Chilonides

Chilon Chilonides był człowiekiem w podeszłym wieku, głowę jego pokrywały srebrzące się, kręcone włosy, pod ustami niechlujnie rosła długo nie strzyżona broda. Jego chuda sylwetka, wklęsły brzuch i chude, krzywe nogi budziły śmiech wśród ludzi. ... Chilon był człowiekiem bardzo podstępnym i inteligentnym.

Plan wydarzeń

1. Powrót Winicjusza z wojny do Rzymu, wizyta u Petroniusza.

8. Prośba do Augusty o powrót dziewczyny do domu.

2. Odwiedziny w domu Plaucjusza.

9. Oczekiwanie Winicjusza na Ligię.

3. Obietnica sprowadzenia Ligi do domu Winicjusza.

10. Przejęcie Kaliny przez chrześcijan.

4. Przybycie oddziałów do domu Aulusów.

11. Wiadomość o porwaniu.

5. Rozkaz wydania zakładniczki.

12. Poszukiwanie dziewczyny przez Marka.

6. Opieka Akte nad Ligą.

13. Ofiarowanie Winicjuszowi niewolnicy.

7. Planowanie ucieczki przez Ursusa i Ligię.

14. Niechęć przyjęcia prezentu od Petroniusza.

24. Pożar Rzymu.

15. Prośba niewolnicy o pozostanie.

16. Wdzięczność Petroniuszowi.

25. Chrzest Winicjusza i Ligi.

17. Pomoc Chylona w odnalezieniu Ligi.

26. Zdrada Chilona.

18. Wieści o Ligi.

27. Uwięzienie Ligi.

19. Próba odbicia Kalliny przez Winicjusza.

20. Nieudana próba.

28. Próba uratowania dziewczyny.

21. Opieka chrześcijan nad Winicjuszem.

22. Próba zapomnienia o Ligi przez Marka. 29. Morderstwa chrześcijan podczas igrzysk.

23. Pozwolenie Nerona na ślub Ligi. 30. Uratowanie Ligi. 31. Śmierć cezara.

Omówienie lektury

Cytaty

• ,,Byłeś godnym widoku, jak widok był godny ciebie.''
• ,,Gdy ty opuszczasz lud mój, do Rzymu idę, by mnie ukryżowano raz wtóry.''
• ,,- Żegnaj, radości nasza i światło oczu naszych!''
• ,,O śmierci nie warto myśleć, bo ona bez naszej pomocy o nas myśli.''
• ,,Łatwiej na świecie o filozofię niż o dobrą radę.''
• ,,...i tak przestał dbać o siebie, że na układanie fryzury wystarczy mu teraz trzy godziny dziennie.''

• ,,Geniusz śmierci nie jest przecie mniej piękny niż geniusz snu i ma także skrzydła u ramion.''
• ,,Świat stoi na oszustwie, a życie jest złudzeniem.''
• ,,Żyłem jak chciałem i umrę jak mi się podoba.''
• ,,Szczęście jest zawsze tam, gdzie je człowiek widzi...''
• ,,- Życie jest śmiechu warte, więc się śmieję - odpowiedział Petroniusz - tu jednak śmiech brzmi inaczej.''
• ,,Quo vadis domine?''

Koniec